НЕДЕЛА НА ЗАКХЕЈ
„Денес дојде спасението на овој дом“
ВО ИМЕТО НА ОТЕЦОТ И СИНОТ И СВЕТИОТ ДУХ!
Богомудрите отци на нашата света Црква направиле и создале еден таков прекрасен богослужбен ред и восхитувачки распоред на читање на евангелските четива преку целата календарска година. Денешниот неделен ден во црковниот календар се нарекува Недела која е посветена на богатиот Закхеј. Денешната недела е прва недела која нè потсетува на приближувањето на Великиот Пост. И не случајно денес ние ќе се потсетиме на неговата личност и на настанот кој се случил во Христово време. Сепак, да обрнеме внимание за што конкретно станува збор.
Закхеј, како што ни сведочи Евангелието, бил богат човек за тогашните прилики, началник на митарите, а митарите, пак, во тоа време биле намразени и презрени од сите евреи. Ако некој бил митар, тоа значи дека таквиот бил угнетувач и мачител на сопствениот народ, зашто тие собирале данок за римската држава, која била окупатор за евреите. Освен тоа, тие честопати ја злоупотребувале својата положба, зашто понекогаш знаеле да соберат и многу поголеми суми од утврдените, а се служеле и со сурови и жестоки средства за да дојдат до својата цел. Во очите на намачениот народ, тие биле шпиони и измеќари во корист на крволочните римјани.
По лекувањето на слепиот Вартимеј пред портите на градот Ерихон, Христос влегол во градот во придружба со Своите ученици, но и од голема толпа на народ. Кога жителите на Ерихон слушнале за ваквата посета, излегле по улиците за да Го пречекаат почесниот гостин. Тука некаде бил и грешниот Закхеј, но не меѓу толпата и во гужвата, не затоа што чувствувал страв, бидејќи никој не можел да му направи ништо, зашто бил штитен од римските закони, туку затоа што чувствувал одговорност дека кон него ќе биде вперен прстот од народот кој имал право да го обвини и да рече: „Што бара овој грешник при Учителот, Кој проповеда милост и ги изобличува сите гревови?“. Но, Закхеј за Христа Господа имал слушнато и нешто друго. Тој знаел дека Христос е премногу добар и милостив и секогаш наоѓал по некој утешителен збор дури и за најголемите грешници, како него. Овој факт ни сведочи дека Закхеј не бил закоравен грешник, зашто тој не бил задоволен од својата состојба и положба и постојано чувствувал дека неговиот живот е загубен и дека самиот, со свои сили, не може да се врати од патот по кој тргнал. Затоа тој посакувал да Го види Христа и, ако е можно, да го привлече Неговиот поглед кон себе, па да биде допрена и грешната душа.
Неговите сограѓани, кога забележале како еден толку голем и угледен чиновник, а притоа и голем богаташ, подобно на немирно дете се искачил на една смоква, биле зачудени и пријатно изненадени. Но, Закхеј не го забележувал сето тоа, зашто неговиот поглед бил вперен само кон една цел; неговиот жеден поглед бил насочен кон лицето на Спасителот, каде што ја здогледал божествената милост, љубов и сострадателност. И токму во тој момент, кога Спасителот Христос дошол до смоквата, погледнал нагоре, го видел кутриот Закхеј, и му рекол: „Закхеј, слези побргу, зашто денес треба да бидам во твојот дом“(Лука 19: 5). Закхеј се вкочанил од овој потег, зашто тој воопшто не очекувал вакво нешто. Единствено нешто што тој очекувал било да улови еден Христов поглед, кој за него би бил лек за напатената и грешна душа. Но, ете, се случило нешто повеќе…
Бог, на луѓето кои просат нешто од Него, секогаш им дава повеќе, отколку што очекуваат тие. И во овој случај, Христос не дочекал Закхеј да испушти очајнички повик кон Него, туку Самиот отишол во средба со Него, па дури и се понудил да биде негов гостин. А во богатата и велелепна куќа на Закхеј, каде што секојдневно влегувале гости од високата каста, никој дотогаш не бил пречекан со толку големо внимание, како што бил пречекан Христос. Дури и Закхеј, заедно со своите слуги, имал чест да му послужи на големиот гостин. Токму тогаш Закхеј го слушнал негодувањето од толпата народ: „Отиде во куќата на грешен човек“. Што направил Закхеј кога го слушнал тоа? Се обидел ли да го негира тоа? Се обидел ли да докажува дека не е грешник? Напротив, Закхеј застанал исправен пред Спасителот, целосно носејќи ја својата вина врз својот грб, па храбро и со висок глас исповедал за да го слушнат сите: Да, Господи, јас сум најголемиот грешник, но грешник, кој во овој миг е подготвен да се кае за сите досегашни гревови, грешник, кој е подготвен половината од својот имот да го раздели на сиромаси, и ако од некого нешто сум зел несправедливо, подготвен сум не двократно, не трикратно, туку четворно да го вратам.
Кога пријателите и роднините на Закхеј ги слушнале овие зборови, тие прво помислиле дека погрешно го разбрале. Еден богаташ да ја раздели половината од своето богатство на сиромаси навистина е огромен и несокјдневен подвиг. Лесно е за некој, кој има сто денари, да му даде педесет на својот ближен. Но, премногу мачно е за оној богаташ, кој има сто милиони денари, да ги раздаде половината по сиромаси. Но, ете, Закхеј направил нешто многу повеќе од тоа. Тој јавно признал, и пред Христа, но и пред целиот насобран народ, дека несправедливо земал пари, но во исто време ветил дека четворно ќе ги врати. Господ Исус Христос, како срцевидец, уште пред да влезе во домот на Закхеј знаел дека кај него ќе се појави покајание. Он до крај ја ислушал неговата исповед и ветувањето дека ќе стане друг човек: од користољубец постанал благодетел, од жестокосрдечен постанал милостив. Затоа Христос рекол дека „Денес дојде спасението на овој дом“, зашто Закхеј го пронашол скапоцениот бисер, кој, според Христовите зборови, е Божјото царство.
Се прашуваме ли која е причината што го натерала Закхеј да го промени начинот на своето живеење? Пред да Го види Христа, тој бил пристрасен кон богатството, жесток и премногу лош кон своите сонародници! Се разбира, тој не се родил како таков, но штом ја добил високата митничка функција, тој веднаш бил презрен, и колку повеќе ја чувствувал омразата од сопствениот народ, толку повеќе станувал жесток и немилосрден. И во една таква состојба на неговата душа, тој остварува средба со Христа Спасителот, средба која значи пресвртница за неговиот живот. А Христос, наместо да употреби сила за да го вразуми, наместо да го бичува или казнува на било каков начин, употребува милост и прошка како лек за неговата душа. Христос, едноставно ја распламтил искрата на совесност и човечност во неговото срце, а тоа било доволно за да се разбуди од гревовниот мрак и да се поврати во својата првобитна состојба и човечка достоинственост. И народната мудрост вели дека „Добриот збор и железни врати отвора“, а Христовиот спасителен збор ги отвора најтврдокорните железни врати од човечките срца и ги прави да бидат вистински храмови на Светиот Дух, за што ни сведочи и денешниот настан.
Дали и ние постапуваме слично на Спасителот Христос во нашето однесување кон ближните, без разлика дали знаеме за нив дали се грешни или не? Дали умееме да употребиме милост кон нив за да ги омекнеме нивните срца и да ги приближиме кон вечниот живот. Како православни христијани треба да знаеме дека причина на нашето спасение е Божјата љубов, која се пројавува кон нас. И ако сакаме да ги користиме плодовите од тоа спасение, ние треба да го пројавуваме истиот вид на љубов и сострадателност кон грешниците, онака, како што тоа го прави и нашиот Бог. Денес е убава можност и ние, како Закхеј, да одлучиме да го промениме начинот на досегашното живеење, па повеќе да не живееме само за себе, туку од она што го имаме да подадеме и на другите, кои имаат потреба од нашата помош; повеќе да не ги осудуваме грешниците, туку со љубов да ги придобиеме за Бога, како што Спасителот го придобил загубениот Закхеј, па од несреќен и беден грешник, го претворил во Свој следбеник.
А ние нема да можеме да влеземе во Големиот пост ако не простиме. Во следните денови, кои се подготвителни за влез во светиот и спасителен пост да се потрудиме да се искачиме на духовното дрво, од каде што ќе можеме да ја видиме гревовната состојба на нашата душа, па да го повикаме Спасителот да влезе и кај нас и да ги слушнеме Неговите преслатки зборови: „Денес дојде спасението на овој дом“. Амин!
*****************************
Закхей – Опростеният грешник
Изглежда, че в древността по-често, отколкото днес, се случвало хора богати и с възможности да предизвикат отрицателно отношение, дори гняв, ако богатството им е неправедно натрупано. Поне така било сред иудеите.
Иудея по времето на Христа била римска провинция. Божият народ, още под силата на Мойсеевия закон и страрозаветните разпоредби, презирал надмощието на езическата империя и очаквал свой цар, свой Спасител. Ето защо всички служители на римската власт били считани за служители на нечестието. Към тях питаели омраза и презрение.
Такива били митарите, сиреч онези, които събирали такси и налози от населението, бирници. Макар и хора състоятелни и на държавна служба, те били считани за грешници, за покварени и недостойни хора.
В Новия Завет думата митар е едва ли не нарицателно за греховност. Да си припомним притчата за митаря и фарисея, където митарят искрено се покаял пред Бога и получил оправдание повече, отколкото заслепения от гордостта си “праведник”, изпълнил буквата на Закона формално.
Евангелският разказ на св. Лука говори за едно историческо събитие от земния живот на Господа, където отново става дума за митар, при това не обикновен, а началник на митарите. Затрогващо и вълнуващо звучи тази история и днес, защото освен пример за покаяние, тя разкрива и жаждата на всяка човешка душа да открие Христа, да се докосне до Него и в Него да намери спасение и покой.
В двора на един православен женски манастир в Иерихон и доднес се съхранява сухият дънер на Закхеевата смоковница. Всеки посетител може да я види и в представите си да възстанови на място евангелската история.
На това дърво преди 2000 години се покачил един малък на ръст и смирен по душа човек, за да види Господа. Но духовният му стремеж бил толкова извисен, че доднес тази по детски спонтанна постъпка остава като пример за толкова християни.
Желанието да видиш Христа не започва ли именно от този още дори неосъзнат порив на истинската и спасителна вяра?
Наистина, само с едно спонтанно желание не се изчерпва всичко, но и то не остава незабелязано. защото Христос не подминал малкия човек, а напротив, прозрял духовния му ръст. И не при другите, които се тълпели наоколо, а при него именно се спрял и пожелал да посети дома му.
Хорските упреци не закъснели. Горделивите сърца не се забавили да дадат оценка: “отби се при грешен човек”. Подобни упреци във всевъзможни разновидности звучат и днес, отправяни към Църквата, към архиереи и свещеници, към Христовите служители. Високомерни и недобронамерени съдници и днес клатят укорително глава: “Направи компромис”, “отстъпи от Закона”, “наруши демокрацията”, “отби се при грешници!”
Но Спасителят е оставил на Църквата повеля – не да страни, не да се дели от заблудените чеда, не да използва фона на чуждите слабости, за да изпъкне със своята непогрешимост, а напротив да присъства със своята святост и да свидетелства за Божията правда навсякъде.
Да влиза с благодат в домовете на всички, които и да не са се покачили нависоко, поне са надигнали глава от суетата на света в желанието си да видят Бога.
Но да видим по-нататък плодовете на духовния стремеж. Когато Христос посетил дома на Закхей, вместо отговор на упреците на тълпата, че грешен човек е удостоен със свято посещение, митарят познал истинската праведност и я потвърдил с добри дела, с покаяние, с милосърдие и справедливост. И наградата не закъсняла: “Днес стана спасението на тоя дом”. Защото няма по отрадна и щедра награда от опрощението на греховете и спасението във вечния живот, както Сам казва Христос: “Син Човеческий дойде да подири и спаси погиналото”.
Да се пренесем замалко в нашето ежедневие и да си спомним ропотите на някои, че свещеници и архиереи на Църквата освещавали банки и офиси, че посещавали неправедни и удостоявали с внимание незаслужили. Вярно, не всички малки на ръст и грешни по дела хора имат духовния порив и вярата на някогашния митар Закхей. Но Православната ни църква, следвайки Господния пример, не се гнуси от съгрешилия, а го зове да получи очистване, опрощение и освещение от изворите на Христовата благодат. Защото вярата не е идеология и християнството не е партия, а единствената политика на Църквата е политиката на вечния живот.
Наближава Великият пост. Време за духовно и телесно очистване, време за покаяние и благодат.
И въпреки че дотогава има още време, св. отци са определили днешното евангелско четиво за митаря Закхей като пръв литургически белег на идващия великопостен период. Защото всеки подвиг има смисъл тогава, когато е предшестван от копнеж за Бога.
Ангел Величков
*******************************************
Иисус Христос и Закхей
Проповед върху неделното евангелско четиво – Лука 19:1-10
Закхей от днешната притча, братя, бил главен митар и, както изглежда, бил привикнал да трупа пари и да ограбва. Както показва човешката история, любовта към парите и алчността са голямо изкушение и ако се заплете човек в мрежите им, много трудно се избавя от тях. В този случай важи тъжната истина, която установиха предците ни: “Лукава природа лесно не се променя” [Древногръцка поговорка]. Не е лесно да се обърне една повредена природа! И Старият Завет ни съветва да не отдаваме сърцето си на богатството: “Кога се увеличава богатството, не привързвайте сърце към него” [Пс. 61:11].
Това не са лесни неща и особено в наше време, когато богатството се отъждествява с преуспялост, с някакво достойнство, с щастие! Няма значение кой си, а какво имаш! Тревогата кара хората да придобиват потребителски блага, движимо и недвижимо имущество, акции и капитали. И дума не се отваря за мярка в нашите нужди, за скромност в живота ни, за малко човечност, малко човеколюбие. Мамонът на алчността и неправдата в нашата епоха на благоденствие се намира в апогея си! Богатите да станат още по-богати! Бедните – още по-бедни! Капиталите да сменят собствениците си и едни да станат новобогаташи, а други – новобедняци! Съществува ли, братя, лечение?
Днешният евангелски откъс ни уверява, че познанството с Иисус Христос доведе алчния и несправедлив Закхей до благословен обрат. Характерно е това, което отбелязва светият евангелист: “Закхей искаше да види Иисус Христос”. И сърцеведецът Господ го забеляза сред множеството и го увери, че ще го посети в дома му. Огромна чест!
Иисус Христос отива у Закхей и тогава Закхей от грабител се превръща в дарител. Раздава всичките богатства, които бил придобил чрез тежкото облагане на стоките с данъци, и вече богатее от присъствието на Божията благодат. Натрупаните богатства връща на онези, от които ги бил заграбил, и самият той се обогатява вече със съкровището, което никога не се променя, т. е. почитта към Бога и любовта към страдащия събрат.
Трудно е посланието на днешното евангелие, братя, но е истинно и изкупително главно и най-вече за нашето бясно общество, което се върти във вихъра на благоденствието и потреблението.
Онова, което подсказва, кое трябва да е централното в нашите нужди и да определя изборите в нашия живот, е любовта към личността на Богочовека Христос и към най-малкия наш брат. Любов, която все ще намери нещичко от нашето нямане и най-вече: ще осигури нещичко от нашия излишък.
Митрополит Апостол Папаконстантину
Превод Бисерка Велинова
**************************************************
Закхей
За да ни подготви за Великия пост, Православната църква ни съобщава за неговото приближаване един месец преди той наистина да започне. Колко трудно е за човека да разбере, че освен привързаност към житейските многобройни занимания същест-вува и грижа за душата, за нашия вътрешен свят. Ако бяхме малко по-сериозни, щяхме да видим колко важна е всъщност грижата за душата. Тогава щяхме да разберем и бавния загадъчен ритъм на църковния живот. Всички знаем какво значение има храната за живота ни. Някои храни са добри и полезни, други са нездравословни. Случва се често да казваме: “Тази храна е твърде тежка” или: “Внимавай с онази.” Така полагаме големи усилия, за да се уверим, че храната, която приемаме, е полезна за нас. Далеч сме от набожното красноречие, когато казваме, че душата също има нужда от храна, че “човек няма да живее само с хляб” (Мат. 4:4). Всеки от нас знае, че има нужда от четене, размисъл, разговор, почивка. Но дори и за тези неща ние се грижим твърде малко. Търсим леко четиво, предпочитаме да бъбрим, вместо да разговаряме, да се забавляваме, вместо да се храним духовно. Не разбираме, че душата ни се раз-болява много по-лесно, отколкото стомахът, и че последиците от една болна душа са много по-опасни. Толкова много време посвещаваме на светските неща и толкова малко на вътрешния живот. Но ето че наближава това време от годината, когато църквата ни призовава да си при-помним за съществуването на вътрешния човек и да се ужасим от факта, че сме го забравили, поради безсмислената суета, в която сме затънали, пилеенето на ценно време, което щедро ни е дадено, и заради небрежието и безредието, в което живеем.
Постът е време за покаяние, а покаянието е преоценка, самовглъбяване, цялостно преобразяване. Покаянието идва, когато с тъга открием своя занемарен, забравен и измърсен “вътрешен” човек. Първото напомняне за поста идва чрез една кратка история от Евангелието за един съвсем непознат човек, “малък на ръст”, чиято работа – началник на митарите, го квалифицирала като алчен, жесток и нечестен.
“След това Иисус влезе в Иерихон и минаваше през него. И, ето, някой си на име Закхей, който беше началник на митарите и богат човек, искаше да види Иисуса, кой е Той, ала не можеше от народа, защото беше малък на ръст; и като се затече напред, покачи се на една смоковница, за да Го види, защото щеше да мине оттам. Иисус като дойде на това място, погледна нагоре, видя го и му каза: “Закхее, слез по-скоро, защото днес трябва да бъда у дома ти.” И той бързо слезе и Го прие с радост. И всички, като видяха това, зароптаха и казваха: “Отби се при грешен човек.” А Закхей застана и рече Господу: “Ето половината от имота си, Господи, давам на сиромаси и ако от някого нещо съм взел несправедливо, ще отплатя четворно.”
Тогава Иисус рече за него: “Днес стана спасение на тоя дом, защото и този е син на Авраама, понеже Син Човеческий дойде да подири и да спаси погиналото.” Закхей искал да види Христос. Той копнеел за това толкова силно, че неговото желание привлякло вниманието на Иисус. Желанието е начало на всяко нещо. Както се казва в Евангелието: “Където е съкровището ви, там ще бъде и сърцето ви.” (Мат. 6:21) Всичко в нашия живот започва от желанието, защото това, което желаем, е онова, което обичаме, което ни привлича отвътре, което ни покорява. Знаем, че Закхей обичал парите, и от неговото признание научаваме, че за да ги получи, той безскрупулно мамел другите. Закхей бил богат и обичал богатите, но дълбоко в себе си открил и друго желание, пожелал нещо различно от всичко досега и този копнеж станал преломен момент в живота му.
Тази евангелска история поставя въпрос към всеки един от нас: Какво обичаш? Какво желаеш? Не фалшиво, а дълбоко в сърцето си. Ти не виждаш през твоя град по твоята улица да минава загадъчен учител, заобиколен от тълпа хора. Но дали наистина е така? Дали няма някакъв тайнствен зов, който те съпътства във всеки момент от живота ти, и не чувстваш ли понякога в дълбочината на душата си копнеж за нещо по-различно от това, което изпълва дните ти от сутрин до вечер. Спри за миг, обърни му внимание, вслушай се в сърцето си, чуй своя вътрешен глас и ще откриеш в себе си същото странно и чудно желание, с което се сблъскал и Закхей и без което никой човек не може да живее. Желанието, от което почти всички се страхуваме и което заглушаваме с шума и суетата на външния свят. “Ето, стоя на вратата и чукам”, се казва в Новия завет (Откр. 3:20). Чувате ли това тихо почукване? То е първата покана на църквата, на Евангелието и на Христос: пожелай нещо друго, поеми глътка въздух от нещо различно. Чист и ведър полъх ще нахлуе и прогони застоялия въздух на безрадостния ти живот. Но в момента, в който спреш да се вслушваш в онзи зов, всичко старо отново ще се върне.
Копнеж. Душа, поемаща дълбоко глътка въздух. Всичко става – вече е станало – различно, ново, изпълнено със смисъл. Малкият човек, чийто поглед е бил устремен към земните желания, сега престава да бъде малък, защото започва неговата слава. Ето го началото, първата стъпка от външното към вътрешното, стъпка към тайнствената родина, към която всички човешки същества несъзнателно се стремят.
Из “Тържество на вярата” от протопрезвитер Александър Шмеман
Превод от английски Весела Митева
***********************************************
Неделя на Закхея. За покаянието
“Син Човечески дойде да подири и да спаси погиналото.” (Лк. 19:10)
“Закхей на сирийски значи “праведен”, “справедлив”. Евангелският Закхей бил грешник, мразен и презиран от своя народ. Той се прехранвал с мръсната професия на бирника, нещо повече – бил началник на митарите и бирниците и хлябът, който ядял горчал от сиромашките сълзи, с които бил напоен. Сърцето му било окаменяло, съвестта, на чийто таен шепот отдавна бил свикнал да не обръща внимание, била сякаш забутана в някой далечен ъгъл на съзнанието, умът му пресмятал колко пари ще паднат оттук или оттам, дори когато се хранел на масата. Всичко това обаче било само по навик – той отдавна не се радвал на своето богатство. Макар че имал блага в изобилие този човек бил нещастен. Той страдал със скръбта на грешника, чувстващ страх и празнота, вършейки своето нечестие, който е обграден от омраза, презрение или лицемерна почит навън, но който се чувства чужденец дори в своя дом. Той чакал нещо да се случи, може би да го застигнат горчивите клетви на бедняците, може би да се обърне върху му собственото му беззаконие (срв. Пс. 93:23). Животът вече му се виждал безмислен. И тогава, докато се носел по водното течение към бездната (срв. Пс. 68:16), чул че Онзи, Който давал очи на слепи, Който бил приятел на блудници и митари като него самия, Който сядал на трапезата на грешници и не се гнусял от тях, Онзи, Който гонел бесове, развързвал грехове и имал думи за вечен живот дошъл в Иерихон. В неговия затънал в грехове Иерихон – град на свещеници, но и град на митари, богат откъм блага, но отчайващо беден откъм истинско богознание и добродетел. Ах, как трепнало тогава измъченото Закхеево сърце, как се изпълнило с копнеж по Непознатия Лекар, как зажадувало за състрадание и утеха! Навярно и той би могъл да зърне светлия лик на този Човек, ако побърза и отиде да Го срещне…
И ето, Закхей е вече там, тълпата е огромна и той ту мярва сред нея така жадуваното Лице, ту Го загубва от поглед. “Измъчиха се очите ми да чакам Бога (мой)” (Пс. 68:4), стене той в сърцето си. Но Закхей трябва, просто трябва на всяка цена да Го види, затова притичва напред, съзира една смоковница и под присмехулни погледи и иронични усмивки се покатерва на нея, пък да става каквото ще. Закхей не се интересува какво ще си помислят хората, не се срамува че постъпва като дете – той, началникът на митарите, и че очите му някак неволно се замрежват от сълзи, които сам не усеща. Онзи Човек се приближава, спира под клоните на смоковницата, вдига поглед нагоре и неочаквано за покатерилия се казва: “Закхее, слез по-скоро, защото днес трябва да бъда у дома ти” (Лк. 19:5). Невярващ Закхей слиза и приема Човека, а до ушите му достига ропота на тълпата: “отби се при грешен човек” (19:7).
Евангелист Лука не предава какво са си казали Началникът на живота и началникът на митарите, но ние знаем как протича изповедта на душата застанала гола пред своя Създател: “Господи, аз съм грешен човек. Ограбвал съм вдовици, глух съм бил за писъка на сираци и риданията на бедните не са трогвали сърцето ми, аз хвърлях зад гърба си техните вопли и чувах единствено звънът на среброто. Но душата ми, Спасителю мой, е преситена от злото, което вършех, “няма мир в моите кости от греховете ми; защото беззаконията превишиха главата ми, като тежко бреме ме притиснаха” (Пс. 37:4-5), затова “ето, половината от имота си, Господи, давам на сиромаси и, ако от някого нещо съм взел несправедливо, ще отплатя четворно” (19:8).
Имало някога в древния Иерусалим порти наречени “Иглени уши”. През тях минавали и хора и камили, но последните трябвало да коленичат за да се проврат, защото тези порти били доста ниски и тесни. Такъв бил пътят, по който минал и Закхей. Път, който фарисеите не могат и до ден днешен да извървят и който си остава все така тесен. Но друг път няма. Та нали Сам Спасителят е казал, че “ако не станете като деца, няма да влезете в царството небесно” (Мат. 18:3), защото богатите мъчно влизат там (срв. Мк. 10:24). Богатият не само на пари, а и на знания, на дарования, на обществено положение, или дори онзи, който си мисли че е богат на добродетели трудно ще се пребори със своето тщеславие и гордост, самомнение и самохвалство. Той никога няма да падне толкова ниско, че да се покатери на някакво си дърво. Но Закхеевата смоковница е всъщност висока, много висока, тя не може да се измери нито с кипарис, нито с кедър ливански, нито дори с онези гигантски стометрови секвои, защото стигнала неизмеримо по-високо, стигнала до самото Небе.
Когато някой дом, храм или сграда бъдат възобновени обикновено на фасадата се слага паметен надпис: “Обновен в тази и тази година”. За обновената душа на Закхея Христос казал: “Днес стана спасение на тоя дом” (Лк. 19:9). Да, днес този човек намери пътя към своя истински, небесен дом, днес той намери своето истинско богатство, днес той се роди за нов живот. Тези, които се мислят за богати ще обеднеят (слав. Пс. 33:11), тези които “пият вода с пълна чаша” (Пс. 72:10), ще ожаднеят, само “ония, които дирят Господа, не са лишени от никое благо” (Пс. 33:11).
Закхей умира мъченически за Името Христово в Рим заедно със св. апостол Петър в 67-ма година. А неговата простичка история неизменно се чете всеки път, когато се освещава нов дом. Тя е евангелското четиво от чинопоследованието в свещеническия Требник. Но този разказ винаги се чете и в предшестващите Великия пост дни, когато скръбната душа отново ще търси Своя Създател и Спасител, за да намери онзи покой и утеха, онази чудна обнова, на която се е радвала и порасналата Закхеева душа. Близо са дните, в които ще запеем : “Душо моя, душо моя, стани, защо спиш! Краят приближава и ще се смутиш. Но стани, за да те пощади Христос Бог, Който е навсякъде и всичко изпълва”. Защото нашият Бог затова и дойде на тази грешна земя, за “да подири и да спаси погиналото” (Лк. 19:10). Амин!
Десислава Главева
**********************************************
Неделя На утренята Ев. Иоан. 21:1-14. На литургията 1Тим. 4:9-15. Ев. Лук. 19:1-10.
Понеделник 1Петр. 2:21-3:9. Ев. Марк. 12:13-17.
Вторник 1Петр. 3:10-22. Ев. Марк. 12:18-27.
Сряда 1Петр. 4:1-11. Ев. Марк. 12:28-37.
Четвъртък 1Петр. 4:12-5:5. Ев. Марк. 12:38-44.
Петък 2Петр. 1:1-10. Ев. Марк. 13:1-8.
Събота 2Тим. 2:11-19. Ев. Лук. 18:2-8.
***********************************************
Недела – на Утрената
1. Потоа пак им се јави Исус на учениците Свои кај Тиверијадското Море. А тоа се случи вака:
2. Беа заедно Симон Петар и Тома, кого го викаа Близнак, и Натанаил од Кана Галилејска, и Заведеевите синови, и двајца други од учениците Негови.
3. Симон Петар им рече: „Ќе одам да ловам риба.” Му рекоа: „И ние ќе дојдеме со тебе.” Тогаш излегоа и веднаш влегоа во кораб, но таа ноќ ништо не уловија.
4. А кога се раздени, застана Исус на брегот, само учениците не Го познаа дека е Исус.
5. Исус им рече: „Деца, имате ли нешто за јадење?” Му одговорија: „Не.”
6. А Он им рече: <Фрлете ја мрежата од десната страна на коработ и ќе најдете!” Ја фрлија, и не можеа веќе да ја извлечат од многу риби. 7. Тогаш ученикот, што го сакаше Исус, му рече на Петра: „Господ е.” А Симон Петар, штом чу дека е Господ, си ја препаша облеката – оти беше необлечен, и се фрли во морето. 8. А другите ученици, влечејќи ја мрежата со риби, дојдоа со кораб, оти не беа далеку од брегот, но само околу двесте лакти. 9. Кога пак излегоа на земјата, видоа накладен оган, и на него ставена риба и леб. 10. Исус им рече: „Донесете од рибите што ги уловивте сега!” 11. А Симон Петар влезе и ја извлече мрежата на земја, полна со крупни риби, на број сто педесет и три; и макар што беа толку многу, мрежата не се скина. 12. Исус им рече: „Дојдете, јадете!” И никој не смееше да Го праша: „Кој си Ти?”, оти гледаа дека е Господ. 13. Се приближи Исус, зеде леб и им даде, исто така и риба. 14. Ова беше веќе третпат како им се јави Исус на учениците Свои, откако воскресна од мртвите.
********
Недела – на Литургијата
9. Тие зборови се верни и достојни за секакво примање,
10. затоа и се трудиме и укори трпиме, оти се надеваме на живиот Бог, Кој е Спасител на сите луѓе, а посебно на верните.
11. Ова препорачувај го и поучувај!
12. Никој нека не ја презира твојата младост, туку на верните да им служиш како пример во словото, животот, љубовта,духот, верата и чистотата!
13. Додека дојдам, занимавај се со читање, со утешување и со поучување!
14. Не занемарувај ја дарбата што е во тебе, и која што ти беше дадена преку пророштво со полагање раце врз тебе од свештенството!
15. Грижи се за тоа, биди во него, та успехот твој да се покаже во сè!
******
1. Потоа влезе Исус во Ерихон и минуваше низ него.
2. И ете, некој човек по име Закхеј, кој беше началник на митниците, и беше богат,
3. сакаше да Го види Исуса, Кој е Он, но не можеше од народот, оти беше низок.
4. Затоа истрча напред и се качи на една смоква за да Го види, бидејќи покрај неа требаше да мине.
5. Исус, пак, кога дојде на тоа место, погледна угоре, го виде и му рече: „Закхеј, слези побргу, зашто денес треба да бидам во твојот дом.”
6. И тој веднаш слезе и Го прими со радост.
7. И сите, кога го видоа тоа, негодуваа и рекоа: „Отиде во куќата на грешен човек.”
8. А Закхеј застана и Му рече на Господа: „Господи, еве половината од својот имот ќе го дадам на сиромаси; и ако сум зел од некого нешто несправедливо, четворно ќе го вратам.”
9. А Исус му рече: „Денес дојде спасението на овој дом, зашто и тој е син Авраамов.
10. Оти, Синот Човечки дојде да го побара и спаси загубеното.”
*******
Понеделник –
21. Бидејќи вие сте за тоа повикани, оти и Христос пострада за нас, оставајќи ни пример, за да врвиме по Неговите стапки:
22. Он не прави грев, ниту, пак, во устата Негова се најде измама;
23. кога на Него хулеа, Он не им одвраќаше со хули; кога страдаше, не заплашуваше, туку се потпираше на Оној, Кој праведно суди.
24. Он сам ги изнесе нашите гревови на дрвото со телото Свое, та за гревовите да умреме, а да живееме за правдата: „преку Неговата рана се исцеливте”.
25. Зашто бевте како овци изгубени, кои немаат пастир, но сега се обрнавте кон Пастирот и Владиката на вашите души.
3. Должности на сопружниците. Тие треба да живеат во љубов и кротост.
1. А така и вие, жените, бидете им покорни на своите мажи, та, ако некои од нив не му се покоруваат на словото, преку поведението на своите жени да се придобијат без услови,
2. кога ќе го видат вашиот чист и богобојазлив живот.
3. Вашата убавина да биде не надворешна, односно во плетењето на косите, китењето со злато или облекување на облеки,
4. туку – внатрешна, во срцето на сокриениот човек, во постојаност и тих дух, што е драгоцено пред Бога.
5. Оти така некогаш се украсуваа и светите жени, кои се надеваа на Бога и им се покоруваа на мажите свои,
6. како што Сара го слушаше Авраама, наречувајќи го господар, Вие сте нејзини чеда; ако правите добро, не плашете се од ништо.
7. Така и вие, мажите, живејте со своите жени разумно, и почитувајте ги како послабо суштество, и како сонаследници на благодатниот живот, за да не се појави препрека во молитвите ваши.
8. А најпосле, бидете сите еднодушни, жалостиви, братољубиви, милосрдни, дружељубиви, понизни;
9. не враќајте зло за зло или хула за хула, туку, напротив: благословувајте, знаејќи дека за тоа сте повикани за да наследите благословение.
********
13. А пратија кај Него од фарисеите и од Иродовците, за да го фатат на збор.
14. Тие дојдоа и Му рекоа: „Учителе, знаеме дека си правичен и дека не се боиш од никого, оти не гледаш кој е кој, туку вистински поучуваш за патот Божји. Треба ли да се дава данок на царот или не? Да даваме ли, или да не даваме?”
15. А Он, знаејќи ја нивната лицемерност, им рече: „Зошто Ме искушувате? Донесете Ми еден динариј да го видам!”
16. И тие донесоа. Па им рече: „Чиј е овој лик и натпис?” Му рекоа: „На царот”
17. Тогаш Исус им одговори и рече: „Подајте го царевото на царот, а Божјото на Бога!” И тие Му се чудеа.
*******
Вторник –
10. Оти, кој го сака животот и сака да види добри денови, +нека го пази јазикот свој од зло, и узните негови да не зборуваат лаги.
11. Нека се клони од зло и нека прави добро, нека бара мир и нека се стреми кон него –
12. бидејќи очите на Господа се обрнати кон праведните, и ушите Негови – кон нивните молитви, а лицето Господово е против оние, кои прават зло, за да ги истреби од земјата.
13. И кој може да ви направи зло, ако правите добро?
14. Но, ако и страдате за правда, блажени сте; +а од страв пред нив не плашете се, ниту, пак да се боите;
15. туку Господа Бога почитувајте го во срцата свои; а бидете секогаш подготвени со кротост и страв за одговор на секого, кој од вас побара сметка за вашата надеж.
16. Имајте добра совест, та со тоа, што ве напаѓаат како злочинци, да се посрамат тие што ве кудат поради добриот ви живот во Христа.
17. Оти, ако ѝ е угодно на Божјата волја, подобро е да страдате, кога вршите добро, отколку – кога вршите лошо,
18. бидејќи и Христос, за да нè приведе кон Бога, еднаш пострада за гревовите наши, праведник за неправедните; вистина, мртов по тело, но оживе духом,
19. со кого, откако слезе, им проповеда и на духовите, кои беа во темнина,
20. и кои некогаш не се покорија, кога Божјата долготрпеливост ги очекуваше, во деновите на Ноја, при правењето на ковчегот, во кој малкумина, односно осум души се избавија од водата.
21. Образот на таа вода – крштавањето, но не отстранувањето на телесната нечистотија, туку ветувањето на Бога – добра совест – нè спасува сега и нас преку воскресението на Исуса Христа,
22. Кој, откако се вознесе на небото, е оддесно на Бога, а Кому Му се покоруваат ангелите, властите и силите.
*******
18. Дојдоа при Него и садукеите, кои велат дека нема воскресение, па Го прашаа, говорејќи:
19. Учителе, Мојсеј ни напиша: »Ако некому умре братот и остави жена, а деца не остави, тогаш брат му нека ја земе жената негова и нека го воздигне потомството на брата си.«
20. Беа седуммина браќа: првиот зеде жена и кога умре, не остави пород.
21. Неа ја зеде вториот брат, и умре, но и тој не остави пород; исто така и третиот.
22. Ја зедоа сите седуммина, и не оставија пород. По нив умре и жената.
23. При воскресението, кога ќе воскреснат, на кого од нив таа ќе биде жена? Оти седуммина ја имаа како жена.”
24. А Исус одговори и рече: „Зар не се лажете, бидејќи не ги познавате ни Писмата, ниту силата Божја?
25. Зашто, кога ќе воскреснат од мртвите ниту ќе се женат, ниту ќе се мажат, а се како ангели на небесата.
26. А за мртвите, дека ќе воскреснат, не сте ли читале во книгата на Мојсеја, како му рече Бог при капината: »Јас сум Бог Авраамов, и Бог Исаков, и Бог Јаковов«?
27. Но Он не е Бог на мртвите, а Бог на живите. Вие, пак, многу се лажете.”
******
Среда –
1. Бидејќи, пак, Христос пострада со телото за нас, тогаш вооружете се вие со таа мисла; оти, кој ќе пострада со телото, престанува да греши,
2. та преостанатото време на животот во телото да не го проживее веќе со човечки похоти, туку според волјата Божја.
3. Зашто доволно е што минатото време на животот го поминавте во вршење волја на незнабошците, живеејќи во нечистотија, во похоти, во пијанство, во прејадување, во препирање и во нечестиво идолопоклонство.
4. Затоа тие и се чудат што не се дружите со нив во тој ист неуреден живот, и хулат на вас.
5. Но тие ќе одговараат пред Оној, Кој е готов да им суди на живите и мртвите.
6. Оти и на мртвите им беше проповедано Евангелието да примат суд како луѓето по телото, а да живеат со духот по Бога.
7. Но близу е крајот на сè. Па бидете мудри и бодри во молитвите.
8. А пред сè, имајте постојана љубов меѓу себе; оти „љубовта покрива многу гревови”.
9. Бидете гостољубиви еден спрема друг без негодување.
10. Служете си еден на друг, секој со дарот што го примил, како добри распоредници на разнообразната Божја благодат.
11. Ако некој говори, нека знае дека зборува Божји зборови; ако некој служи, нека служи според силата, која Бог ја дава, та во сè да се прослави Бог преку Исуса Христа, Чија слава и владеење се вечни.
*****
28. Тогаш пристапи еден од книжниците, кој ги слушаше како се препираат и увиде дека Исус им одговараше добро, па Го запраша: „Која е прва од сите заповеди?”
29. А Исус му одговори: „Прва од сите заповеди е: »Чуј, Израиле! Господ, Бог наш, е еден Господ.
30. Затоа возљуби Го Господа, твојот Бог, со сето свое срце и со сета своја душа, и со сиот свој разум, и со сета своја сила!« Тоа е првата заповед.
31. А втората е слична на неа: »Возљуби го својот ближен како себеси!« Друга заповед, поголема од овие, нема.”
32. Книжникот Му рече: „Добро, Учителе. Право кажа дека Бог е еден, и дека нема друг, освен Него;
33. и дека, да Го љубиш со сето срце, и со сиот разум, и со сета своја душа, и со сета сила, и да го љубиш ближниот свој како себеси е повеќе од сите прилози и жртви.”
34. Исус, пак кога виде дека умно одговори, му рече: „Не си далеку од царството Божјо.” Потоа никој веќе не смееше да Го праша.
35.И кога одговараше Исус, поучувајќи во храмот, рече: „Како зборуваат книжниците дека Христос е син Давидов?
36. Сам, пак, Давид кажа преку Светиот Дух: »Му рече Господ на мојот Господ: седи од
Мојата десна страна, дури не ги положам Твоите непријатели во подножјето на нозете Твои!«
37. И така, сам Давид Го нарече Господ; од каде тогаш да Му е Он син?” И многу народ Го слушаше со сладост.
*******
Четврток –
12. Возљубени, не чудете се на огненото искушение, што ви се праќа поради испитувањето, како нешто ново да ви станува;
13. но, во колку учествувате во страдањата Христови, радувајте се, та кога ќе се јави Неговата слава да се возрадувате и развеселите.
14. А ако не укоруваат за името Христово, блазе вам, оти Духот на славата, Духот Божји почива на вас: тие, значи, на Него хулат, а вие – Го прославувате.
15. Никој, пак, од вас да не страда како убиец, или крадец, или злочинец, ниту како оној што се меша во туѓи работи;
16. но, ако страда како христијанин, да не се срамува, туку да Го прославува Бога за таквото учество.
17. Оти време е да почне судот од Божјиот дом; а ако почне најнапред од нас, тогаш каков ли ќе им биде крајот на оние, кои не му се покоруваат на Божјото Евангелие?
18. И кога праведникот одвај се спасува, тогаш безбожникот и грешникот каде ќе се јават?
19. И така, оние, што страдаат според волјата на Бога, нека Му ги предадат Нему, како на верен Создател, душите свои, правејќи добро.
5. Должностите на црковните старешини. Човекот треба да се понизи, да се надева на Бога и да е буден. Благословение. Поздрави и крај.
1. Оние, кои се меѓу вас свештеници, ги молам јас, кој сум и сам свештеник, и сведок на Христовите страдања и соучесник во славата, што ќе се открие:
2. пасете го Божјото стадо, што го имате, надгледувајќи го не присилно, туку драговолно и според Бога; не заради неправедна корист, туку од добро срце.
3. И не како да управувате со народот, туку давајќи му пример на стадото.
4. А кога ќе се јави Пастироначалникот, ќе добиете +венец на слава што нема да свене.
5. Исто така и вие, помладите, покорувајте им се на свештениците; а сите, пак, покорувајте се еден на друг и здобивајте се со понизност, бидејќи „Бог им се противи на горделивите, а на смирените им дава благодат”.
*******
38. И им рече потоа во Својата поука: „Чувајте се од книжниците, кои сакаат да одат променети и да ги поздравуваат по улиците,
39. и предни седишта во синагогите, и први места на гозбите.
40. Тие, што ги подјадуваат домовите на вдовиците и лицемерно долго се молат, ќе бидат потешко осудени.”
41. Па седна Исус спроти +ковчежето, и гледаше како народот пушта пари во него. Мнозина богати пуштаа многу.
42. И кога дојде една бедна вдовица, пушти две лепти, што прават еден кодрант.
43. А Исус, кога ги повика учениците Свои, им рече: „Вистина, ви велам дека оваа сиромашна вдовица даде повеќе од сите, што пуштија во ковчежето;
44. зашто сите пуштија од својот вишок, а таа од својата сиромаштија даде сè што имаше, целата своја прехрана.”
**********
Петок –
1. Симон Петар, слуга и апостол на Исуса Христа, до оние, на кои преку правдата на нашиот Бог и Спасител Исус Христос им се падна да добијат заедно со нас еднаква вера:
2. благодатта и мирот со познавањето на Бога и Христа Исуса, нашиот Господ, да ви се умножи.
3. Бидејќи Неговата божествена сила ни подари сè, што е потребно за животот и побожноста, а преку познавањето на Оној, Кој нè повика со Својата слава и совршенство,
4. преку кои ни се дарувани многу големи и драгоцени ветувања, та преку нив да станете учесници во Божјата природа, ако се оддалечите од гнилежните похоти на овој свет;
5. затоа, грижејќи се за ова сестрано, принесете кон верата своја добродетел, а кон добродетелта разум,
6. кон разумот воздржување, кон воздржувањето трпение, кон трпеливоста побожност,
7. кон побожноста братољубивост, кон братољубивоста љубов.
8. Оти, ако овие добродетели ги има во вас и се умножуваат, тие нема да ве остават празни, ниту бесплодни во познавањето на нашиот Господ Исус Христос.
9. А при кого ги нема, тој е слеп, кусоглед и заборава дека се очистил од поранешните гревови.
10. Браќа, затоа уште повеќе настојувајте да го зајакнете вашиот позив и избор, оти, ако го вршите тоа, никогаш нема да погрешите,
*******
1. А кога излегуваше од храмот, еден од учениците Негови Му рече: „Учителе, гледај какви
камења и какви згради!”
2. Исус, пак, му одговори и рече: „Ги гледаш ли овие големи згради? Ни камен на камен нема да остане овде, што не ќе биде урнат.”
3. А кога седеше на Елеонската Гора, спроти храмот, Го прашаа насамо Петар, Јаков, Јован и Андреја:
4. Кажи ни, кога ќе биде тоа и кој е знакот, кога ќе се изврши сето тоа?
5. Исус, одговарајќи им, почна да зборува: „Чувајте се да не ве прелаже некој.
6. Оти мнозина ќе дојдат во Мое име, говорејќи дека сум Јас; и ќе прелажат мнозина.
7. А кога ќе чуете за боеви и гласови за војни, не плашете се; зашто сето тоа треба да стане; но тоа уште не е крајот.
8. Ќе се дигне народ против народ, и царство против царство; а на некои места ќе има потреси, и глад, и маки. Тоа е почетокот на болките.
******
Сабота –
11. Верни се зборовите: „Ако со Него сме умреле, со Него и ќе оживееме.
12. Ако трпиме, со Него и ќе царуваме; ако се одречеме, и Он ќе се одрече од нас.
13. Ако не веруваме, Он останува верен, +бидејќи Сам Себеси не може да се одрече.”
14. Ова напомнувај го и сведочи пред Господа за да не се препираат, оти препирките ништо не помагаат, а дури им штетат на оние, што слушаат.
15. Погрижи се пред Бога да се покажеш како достоен и беспрекорно работлив, кој верно го проповеда словото на вистината.
16. А од непристојни и празни зборови клони се, зашто тие ги водат луѓето секогаш кон безбожност.
17. И словото нивно ќе се пренесува како жива рана. Такви се Именеј и Филит,
18. кои отстапија од вистината, говорејќи дека воскресението веќе станало, и со тоа им попречуваат во верата на некои.
19. Но Божјата цврста основа стои непоколебливо, имајќи го овој печат: „Ги позна Господ Своите” и „Да отстапи од неправдата секој, што го произнесува името Господово!”
******
2. И рече: „Во еден град имаше судија, кој од Бога не се плашеше, ниту од луѓето се срамуваше.
3. Во истиот град живееше една вдовица и доаѓаше кај него, велејќи: »Заштити ме од мојот противник!«
4. Но тој за долго време нејќеше. Најпосле си рече во себе: »Иако од Бога не се бојам и од луѓето не се срамувам,
5. но, бидејќи оваа вдовица не ми дава мир, ќе ја заштитам, за да не доаѓа веќе и да не ми додева.«“
6. И рече Господ: „Чујте што зборува несправедливиот судија!
7. Та Бог ли нема да ги заштити Своите избраници, што викаат кон Него дење и ноќе; макар и да забави?
8. Ви велам, ќе ги заштити набргу. Но Синот Човечки, кога ќе дојде, ќе најде ли вера на земјата?”
************************
Christian Kresall 