Прв круг (Пасха – Педесетница). Втора недела. Томина недела

“Блажени се оние кои не виделе, а поверувале”

Антипасха. Неделя вторая по Пасхе – Неделя апостола Фомы
Thomas Sunday – the Sunday after Easter

******

Тропар, глас 1

Запечатану гробу, Живот от гроба возсиял еси, Христе Боже,
и дверем заключенным, учеником предстал еси,
всех Воскресение, дух правый теми обновляя нам, по велицей Твоей милости.

Кондак

Любопытною десницею жизноподательная Твоя ребра Фома испыта, Христе Боже,
созаключенным бо дверем яко вшел еси, с прочими апостолы вопияше Тебе: Господь еси и Бог мой.

Величание

Величаем Тя, Живодавче Христе, нас ради во ад сшедшаго
и с Собою вся воскресившаго.

******

Стихови:Ако адот или клучевите на гробот не те задржаа, Како можат, Спасителу, клучеви на врати да го спречатТвоето влегување?

Во овој ден, во Втората недела по Пасха, го празнуваме Обновувањето на Христовото Воскресение, и допирањето на апостолот Тома. Кај древните луѓе имаше обичај да се празнува обновувањето на некој значаен настан. Кога ќе заврши кругот на една година, истиот ден кога тој настан се случил, се правеше неговиот годишен спомен, за да не паднат во заборав големите дела. Затоа Евреите Пасхата ја прославија најнапред во Галгала, обновувајќи го споменот на преминот преку Црвеното Море. Потоа тие свечено ја прославија Скинијата на Сведоштвото; потоа царувањето на Давида и на други настани што нема да ги приведувам во детали.

Но, од сите значајни настани од животот на Господа, го славиме најголемиот, оној што надминува секаков ум – Воскресението на Господа; и ние го славиме не само секоја година, туку и секој осми ден. Првото, значи, празнување, односно обновување на овој настан е токму оваа недела, која со право можеме да ја наречеме и осми и прв (ден). Осми – во однос на Пасха, а први – како почеток на сите други. Осми ден се именува уште и затоа што тој ден е слика (образ) на оној бесконечен ден во идниот век, кој ќе биде прв и единствен, бидејќи нема да биде прекинуван од ноќта. Тоа беше во врска со Обновувањето.А што се однесува до Тома, тоа се случи вака: Кога Христос им се јави на учекиците вечерта од истиот ден кога Он воскресна, Тома не беше со нив, поради страв од Јудеите.

Кога Тома дој де малку подоцна, дозна за Христовото доаѓање, но не им поверува на учениците ниту во тоа дека тие Го виделе, ниту во тоа дека Господ воскреснал и, како таков, беше единствен меѓу учениците. Колку е Бог мудар! Грижејќи се само за еден, Својата спасоносна промисла ја проширува на сите и, за да ги утврди во верата оние што ќе дојдат подоцна, Он чека осум дена за да дојде повторно меѓу нив, од една страна да ја засили љубовта Томина, а од друга страна, со неговото неверие, на сите да им даде посовршена вера во Неговото Воскресение. И, кога вратите беа заклучени како и првиот пат, а и Тома беше со нив, влезе и им го даде Својот мир, како што тоа го правеше Он вообичаено, па му рече на Тома: Принеси го овде твојот прст, и види ги рацете Мои; принеси ја и Твојата рака, и стави ја во Моите ребра, и не биди неверен, туку верен, зашто ти треба да веруваш не само поради тоа што го виде, затоа што ти се јавив, туку, бидејќи живееш во тело, да се сеќаваш на тој допир. (Со тоа Он покажа дека, кога Тома им зборуваше на другите ученици, Христос беше таму, и слушаше). Стави ја твојата рака во Моето ребро! Тоа значи дека раната на реброто беше доволно широка за да може раката да влезе во неа. Откако Тома испита грижливо и преку допирот поверува (иако телото Христово беше нераспадливо и обожено), со сигурност извика: Господ мој и Бог мој! Едното – поради телото, другото – поради божеството.

А Христос му рече: Ти поверува затоа што Ме виде; блажени се оние што не виделе, а поверувале.Тома се именува Близнак (Дидим) или поради тоа што е роден со некој друг, или затоа што се посомневал во Воскресението, или затоа што е роден со два споени прста на десната рака, односно средниот и оној што е до него, наречен показалец. Можеби некој рекол дека тој требаше да се посомнева, па потоа со тие прсти да Го допре. Според други, а тоа е и најточно, Тома едноставно значи „близнак“.Тоа беше второто јавување на Христа. Третото се случи на Тиверијадското Езеро, за време ловењето риби, кога Он вкуси храна, која беше согорувана од божествениот оган, на начин што само Он го знае, за да го потврди Своето Воскресение. Потоа се јави на патот за Емаус. Петтото јавување беше во Галилеја. Како што се вели, Он се јавил единаесет пати до Неговото Вознесение, правејќи бројни натприродни чуда пред учениците, по Воскресението, без да ги покаже на мнозина, но евангелистите не можеа да ги забележат сите, бидејќи не беше можно да бидат прашувани мноштвото луѓе кои живееја на овој свет, за овие натприродни настани.

По молитвите на Твојот апостол Тома, Христе Боже наш, помилуј не, амин.

Синаксар на Томина Недела

*************

Неделата по Велигден е наречена Томина недела, но и Нова недела, Антипасха. Нова недела се нарекува, затоа што почетокот на сите недели започнува од неа. Таа е прва недела по Пасха, и прв пат по Пасха се обновува празнувањето на светлото Христово Воскресение. Апостолското правило гласи: „Осум дни по Велигден повторно нека ви биде чесен празник, во кој неверниот апостол Тома се увери во воскресението“. Имено, по воскресението Христово, кога Христос им се јавил на апостолите да ги утеши и увери во Своето воскресение, светиот апостол Тома не бил присутен. Подоцна, тој посакал Христос да му се јави за и него, за да го увери во воскресението. Осум дни по Пасха, апостолот Тома [наречен и Близнак] своето неверие го заменил со вера, кога неговите сомнежи ги отклонил самиот Господ, Кој влегувајќи низ затворена врата во собата во која апостолите биле собрани на молитва, го повикал Тома да ги допре Неговите рани. После таа случка, апостолот извикал: „Господ мој и Бог мој!“.

Денот е наречен и Антипасха, но не со значење „ден на безбожниците“, односно антипасхалистите. Зборот „анти“ не значи само против, туку исто така и кон, наместо. На овој ден завршува осмодневното славење на Воскресението Христово. Многу свети отци, како св. Јован Златоуст и св. Августин Ипониски, како и шпанската монахиња Етерија која во 4 век престојувала во Ерусалим, го сведочеле ова празнување.

Богослужебно, Томина недела е „мала Пасха“: се служи речиси истата Пасхална литургија. Покрај главната тема за исповедањето Томино [„Господ мој и Бог мој!“], спомнуваме и за славното слегување на Исус Христос во адот, каде на умрените им ја објавува Својата победа над гревот и смртта, и Своето вечно прославување [1 Пт. 3,18-19]. Поредокот на службата за овој ден, е сличен и со поредокот на службите на Дванаесетте Господови празници, само без паримии, но со литија и стихири.

Од овој ден повторно се совршуваат молитви за упокоените, по прекинот од Лазарева сабота [од овој период на условна забрана изземени се четириесетдневните парастоси]. Во понеделникот кој следи се служат парастоси на гробовите, преку кои живите членови на Црквата како да го празнуваат Воскресението заедно со нејзините упокоени членови. На парастосите и погребенијата сè до одданието на Велигден, наместо трисвето се пее пасхалниот тропар.

Во Византија, од Пасха до Антипасха не се случувале коњски трки, ниту пак било кои други игри. Оние кои се крштевале на Велика Сабота се облекувале само во бела боја, по што од овој ден продолжувале да се облекуваат вообичаено [секојдневно].
Извор: http://agapi.mk/tomina-nedela/

******************

Во името на Отецот и Синот и Светиот Дух,

Во оваа прва неделата по Велигден, наречена Томина, светите отци определиле да се чита евангелието за Томиното неверие, како потврда на вистинитоста на Христовото воскресение. Ако Тома не ги допреше ребрата Негови и не ја ставеше десната рака во Неговите рани, ден денеска светот можеше да спекулира дали Христос воскреснал или не. Меѓутоа, Тома ги допре и поверува објавувајки „Господ мој и Бог мој“. Апостолите тоа го потврдија и заради тоа ние денеска сме утврдени во вистинитоста. Господ рекол, блажени се оние кои не виделе, а поверувале. Сепак, поблажени се оние кои виделе, допреле, почуствувале и поверувале. Христовото воскресение Светите Отци, тоа го нарекуваат блажено Томино неверие. Зошто мислиме така?

Ние не треба да го потценуваме овој свет апостол и да го нарекуваме „неверен“, туку напротив, треба да го величаме и да го славиме како пример на подвиг што треба да го следиме. Тома, не дека не верувал во воскресението Христово, но заради својата збунетост и од претпазливост, затоа што многумина во тоа време измислувале разно разни приказни, тој посакал да Го допре Христос и лично да се увери во Него. Но најмногу заради својата неопислива љубов и ревност кон својот учител. Не сакал да слуша од друг (од неговите пријатели), туку лично да го види и дури да се допре до Него. Се чувствувал хендикипиран, бидејќи кога апостолите Го виделе, тој не Го видел и како да сакал со нешто да го „предизвика“ за пак да дојде и тој да го види.
Во црковно-словенскиот јазик има еден збор кој што со реформата на современиот македонскиот јазик е исфрлен и сега го нема. Тој збор е „дерзновение“. Најблизок збор кој што го објаснува во современиот македонски јазик е „смелост“, „дрскост“, „слобода“ ,, меѓутоа тоа не е најосодветно објаснување на значението на зборот. Дерзновение е сето тоа, но и повеќе од тоа. Дерзновение значи смирена смелост, истовремено храброст и слобода заради Божјата милост и нашата блискост со Него. Тој се дерзнал да Го предизвика Христос за повторно да дојде и да му се открие и нему. И се разбира, Христос бидејки безмерно ги сака сите, а посебно оние кои Него го сакаат и го бараат, му се открил и му дозволил да се допре до Неговите свети рани. Тома е единствениот кој се допрел до Христос по Неговото воскресение.

Примерот на св. Ап. Тома, треба и ние да го практикуваме. Треба да веруваме во сите зборови кои свештениците, епископите, монасите и духовниците ги проповедаат, меѓутоа сето тоа треба да се трудиме во пракса, емпириски, (искуствено) да го спознаеме и со тоа го потврдиме. Да не се задоволуваме само од кажанот, туку и ние како св. Ап. Тома да го „предизвикаме“ Христос за тој да ни се открие и ние лично го доприме. Да го гушниме, да го имаме постојано и да не го испуштаме повеќе. Тоа можеме да го направиме само во очистеното срце.
Светите Отци пишуваат дека пред се, има две основни начела во духовен живот: пракса и теорија. Праксата и теоријата се секогаш поврзани и едната ја раѓа другата. Праксата и Теоријата мора да бидат Православни за правилно да ја спознаваат и изразуваат Вистината, оттука е и терминот Православие, односно правилно исповедување, право славење на едната и единствена вера во Бог и право практикување на таа вера, (ортодоксија и ортопраксија). Правилниот подвиг во очистувањето на срцето преку исполнување на Божјите заповеди и Евангелските повеленија раѓа правилно познание на Бог и Неговно правилно исповедување и почитување.

Врата за влез во Црквата е основен услов за да го познаеме Него, да се допреме до Него и го наследиме животот вечен е да се крстиме. Еден е Бог, а со тоа една е и Црквата, која е тело Христово, а чија глава е Исус Христос. Не постои една глава со две тела, и обратно, нема едно тело со две глави. Тоа е ненормално. Според тоа една е вистинската Црква. Црквата која Исус Христос, со Својата крв ја основал, натемелена е на верата на апостолите, со крвта на светите маченици запечатена, а со учењето на св. Отци формулирана. Светата Црква е единственото место каде што реално можеме да го допреме Бог. Тоа најпрво се прави со светата тајна крштение. Со трикратното потопување во името на Отецот и Синот и Светиот Дух и потоа со помазувањето со мирото за даровите на Светиот Дух, ние се соединуваме и „облекуваме“ во Бог. Единствен услов за крштевањето е да се верува и Православно да се исповеда таа вера во Бог, затоа и крштевањето е едно и тоа мора правилно да се изврши. Оној кој Православно не ја исповеда верата тој не е ни крстен. Според св. Василиј Велики и каноните на Православната Црква , на секој оној кој правилно не ја исповеда догмата на Света Троица, не треба да им се признаваат Светите Тајни како вистински. Во Симболот на верата прифаќаме едно крштение, па следствено на тоа, сите оние кои не исповедуваат Православна вера или не се крстени Православно, треба да се крстат правилно во името на Отецот, Синот и Светиот Дух, во едната света, соборна и апостолска Црква.

Догмите се богооткриени вистини. Бог преку светите луѓе зборува за Самиот Себе и Неговите тајни. Тие се вечни и неменливи вистини и секој кој не ги почитува или ги изменува и додава некои нови, тој е еретик и надвор од Црквата. Таквиот треба да се покае за повторно да влезе во единство со едната, света, соборна Црква. Ако ги практикуваме и почитуваме догматите на Црквата, тоа значи дека сме во вистината и вистината ќе не ослободи и во животот ќе ни биде светло. А ако почнеме да ги отфрламе и да се сомневаме во нив, или да измислуваме некои други догми тогаш нашиот ум е помрачен од демонот, духот на темнината и ние сме негови слуги. Затоа треба да се трудиме со сета своја одговорност да ги почитуваме догмите на светата Црква бидејки тие потекнуваат од единствениот Бог.

Исто така и каноните, кои произлегуваат од догмите треба дословно да ги практикуваме. Ниеден канон, не е измислен туку така, без причина и потекло. Секој канон (правило) потекнува од соодветна догма или пракса во Православната Црква. Канон значи правило или закон во Црквата. Каноните ни се дадени како ориентир, правило по кое треба да се раководиме за да не отпаднеме од Црквата. Не може и на ниеден начин не е оправдано ако сакаме самостојно да ги толкуваме, менуваме или отврламе каноните на Православната Црква. Таквите кои ја порекнуваат важността на каноние и ги одекуваат самите себе се отстрануваат од Црквата. И таквите треба да се покајат за да се вратат повторно во Црквата. Под никој основ не треба да се измислуваат изговори дека тоа било во минатото, а сега не е така, само со цел да ги задоволат своите страсти, па да живеат раскалашано и развратно. Меѓутоа, повторно ќе се вратиме на фактот дека, Бог е еден, една е Црквата, едно е исповедувањето на верата и според тоа и едно е практикувањето на верата преку светите канони. Тие може да се формулираат на поинаков начин, но не треба да се менуваат и отфрлуваат во суштина.

Покрај православното исповедување на верата, треба да имаме и православно живеење, православна практика на православната вера. Ако ние не ја практикуваме верата каква што е, тогаш се заблудуваме и сме надвор од патот и вистината. Тогаш почнуваме и да ја менуваме верата и прилагодуваме според нас и нашите страсти, па ќе почнеме да ги испревртуваме Евангелските зборови, давајки им друго значение. Ќе почнеме да ги менуваме догмите на верата, а за светите канони ќе велиме дека се непотребни и невозможни во ова наше „современо“ време. Тогаш само формално ќе се нарекуваме Православни, а според нашиот живот ќе бидеме далеку од Православието, односно, неправославни. Православната пракса пред се е да Го исповедаме и возљубиме Господа со сето свое срце, со сиот свој ум и сиот свој разум и да го возљубиме својот ближен како самите себе. На овие два закона, кој всушност е еден, се базираат сите Божји заповеди, десетте Божји заповеди, каноните на Црквата, правилата итн. На тој начин практикувајќи ги заповедите Божји, живеејки добродетелен свето-таински живот во Црквата ние учествуваме во Божествениот живот, во Божјата природа, односно во Божјите енергии и заедничариме со Бога, Го познаваме Бога.

Покрај исполнувањето на Божјите заповеди, односно добродетелите, потребно е и практикувањето на непрестајна молитва. Молитвата е заедница и разговор на човекот со Бога. Кога човекот разговара со Бог и го призива Неговото име тогаш тој е и со Бог, зашто таму кадешто е името, таму е тој кого го призиваме. На тој начин заедничариме, Бог е во нас и ние сме во Бога и носиме одговорност за нашето живеење. Како можеме да тврдиме дека разговараме и заедничариме со Бога, а да мислиме на разни глупости, и да вршиме недолични дела. Тоа е невозможно. Ако непрестајно го изговараме, призиваме, името Божјо „Господи Исусе Христе, помилуј ме грешниот“ тогаш и непрстајно нашиот ум ќе е со и во Бога и ќе се заштитеме од секакво ѓаволско влијание. Затоа е потребно заради нашата сигурност, а и од љубов кон Бога, непрестајно да се молиме. Бог прв не возљуби, дури и Својот единороден Син го даде за нас и нашето спасение, тогаш и ние треба да Го возљубиме Господа со сето свое срце, сиот свој ум и сиот свој разум и на тој начин стануваме и учесници во Божествениот живот и наследници на вечното царство, и тоа уште сега и овде. Не да го чекаме, туку уште сега и овде да го прифатиме.

Поради нашите слабости, сите ние грешиме, а бидејќи Бог е Љубов, го дал покајанието и исповедта, за повторно враќање и присоединување кон таа заедница со Него. Покајанието и исповедта се исто така едни од средствата со кои го допираме Бог. Покајанието и исповедта е враќање од грешниот пат, од грешното заедништво со демоните на темнината, кон Бога, кон вистината, љубовта и вечниот живот. На тој начин ние повторно се допираме до Бога. Откако неразумно сме се одделиле од Бог, сега како разумни се каеме и враќаме кон Него. Не треба да бидеме како свињите откако се искапат, и валкаме во калта, повторноа се враќат, туку треба разумно да застанеме и цврсто да се држиме за Христос. Да не дозволиме ниедно искушение, ниеден ветар, ниедна соблазна, ниедно учење надвор од Црквата или световен закон, или световно задоволство и понуда да не оттргне од вистината Божја, односно од покајанието, љубовта и молитвата.

И најсигурно од се е светата Причест. Ако не се причестуваме, Господ Исус Христос рекол дека нема да имаме живот вечен. Затоа секој којшто го јаде Телото Негово и ја пие Крвта Негова, тој ќе има живот вечен и Бог е во него и тој е во Бога. Преку причеста живеејки достојно за да ги примиме светите тајни ние најреално се допираме и соединуваме со Бог. Тогаш, на тој начин се образуваме. Полека полека со подвиг, преку духовното раководство на опитен духовен отец, преку послушанието и довербата во него, се чисти нашата енергија во нашето извалкано и острастено срце, а тоа е енергијата на умот, и лека полека Го осмислуваме, односно Го примаме Христос во нашите срца и Го познаваме и се држиме до Него, и тогаш јасно и гласно ќе може да речеме, како апостол Тома: Господ мој и Бог мој.

Браќа и сестри, да му заблагодариме на св. апостол Тома за неговиот карактер, што дозволил и ние денеска да се радуваме заедно со него и да веруваме во неговото православно исповедување на Бог и да живееме според Евангелието Христово и затоа блажени се оние кои не виделе, а поверувале. Сепак, поблажени се оние кои виделе, допреле, почуствувале и поверувале…

Амин.

Беседа на Томина Недела

*******************

РАЦЕТЕ СО БЕЛЕЗИ!

 Томина Недела

             Еден мисионер на православната Црква бил мачен за тоа што го проповедал Христа во една паганска земја. Му ги откорнале ноктите и го обесиле за прстите додека рацете не му се извиткале и израниле. По некое време, кога побарал дозвола да проповеда во некој град, незнабожечкиот кнез на тој град го одбил, велејќи му: „Би им дозволил на десетици обични луѓе да зборуваат, но тебе не – имаш раце со белези. Мојот народ не би те слушал што зборуваш, затоа што само би те гледал во рацете“.

             Сакал да каже дека обележаните раце на мисионерот би зборувале поубедливо за неговата љубов кон Христа, отколку било кој збор што би го кажал.

             Денешната евангелска поука ни зборува за Исусовите белези. Кога учениците му кажале на Тома дека Го виделе Господ, тој им одговорил: „Додека не ги видам раните од клинците на рацете Негови, и не го ставам прстот свој во раните од клинците, и не ја ставам раката своја во ребрата Негови, нема да поверувам“. По осум дена, кога учениците биле собрани и Тома бил со нив, кога вратата била заклучена, нашиот Господ застанал помеѓу нив и рекол: „Мир вам“. Потоа му рекол на Тома: „Дај го прстот свој овде и види ги рацете Мои; дај ја раката своја и стави ја во ребрата Мои; и не биди неверник, туку верник!“ Тома одговорил: „Господ мој и Бог мој!“ Тома поверувал кога ги видел белезите на Христа. За него белезите биле најголем доказ дека тоа бил стварниот Исус, Исус Кој пострадал и умрел, Исус Кој воскреснал до гробот.

             Преку денешната евангелска порака Воскреснатиот Христос ни се појавува и нам. Ни ги покажува белезите на Неговите раце и ребра! Што нѐ учат белезите Христови?  Што ни кажуваат за Него?

 ✣✤✣  

 Белезите зборуваат

 Како прво, белезите Христови најдобро зборуваат за Неговата љубов за нас. Св. ап. Павле напишал: „Оти, уште кога бевме немоќни, Христос во определеното време умре за безбожниците. За праведник одвај ли некој да умре; за добар, можеби, некој и да се реши да умре. Но, Бог ја докажа љубовта Своја кон нас со тоа што Христос умре за нас, уште додека бевме грешни“ (Рим. 5, 6-8).

 Едно девојче седело во скутот на мајка си, ја погледнала в лице и ѝ рекла: „Мамо, имаш најубава коса и најблаги очи на светот. Мамо, твоето лице е најубаво на светот. Но, мамо, зошто рацете ти се толку грди?“ Мајката потоа ѝ објаснила на ќерка си дека кога таа била бебенце, куќата се запалила. Таа втрчала во куќата и ја спасила од лулката. Тогаш рацете и дланките ѝ изгореле. Кога девојчето го чуло ова, почнале да ѝ течат солзи по лицето. Погледнувајќи ја мајка си уште еднаш, рекла: „Мамо, имаш најубава коса на светот, лицето ти е најблаго на светот, а очите ти се прекрасни. Но, мамо, рацете и дланките ти се најубави од сѐ. Отсекогаш те љубам, но сега те љубам уште повеќе“.

Белезите Христови најдобро зборуваат за Неговата љубов кон нас. Таквата речитост би требало во секој вистински христијанин да го поттикне одговорот што го поттикнал кај Тома и кај девојчето: „Господи мој и Боже мој, Те љубев и порано, но сега Те љубам уште повеќе“.

Второ, белезите Исусови нѐ учат дека животот е борба. Кому му текнало дека добриот христијанин не страда? „Бог имаше еден Син без грев“, вели св. Августин. „Но нема ниеден син што не пострадал“. Никогш не ни ветил имунитет за страдањата – Самиот Негов Единороден Син страдаше – но ни ветил победа во страдањата. „Во светот ќе имате маки, но не бојте се, зашто Јас го победив светот“, вели Тој. Најлошото што може да го направи светот е да го убие Бога. Бидејќи е поразено во тоа, во својот најсилен момент, кога злото го носело свеото најсилно оружје, никогаш веќе не може да победи.

Трето, белезите Исусови речито зборуваат за Неговата љубов, но им се обраќаат и на нашите белези. Најтешкото во страдањето на христијаните е мрачниот час кога се во искушение да поверуваат дека Бог не е со нив во нивното страдање; кога претпоставуваат дека Исус владее во некој далечен раскош, незасегнат од нивната болка. Тоа едноставно не е вистина! Првото што Христос го прави кога доаѓа кај страдалниците им ги покажува Своите раце со белезите. Каков лозунг! Кога ги истураш своите страсни протести пред Исуса и Го прашуваш зошто ти се случува нешто, гледај! Тој ти ги покажува Своите раце.

Конечно, белезите на Христовото тело се предизвикани од човековиот грев. Ако треба да се одбере символ за гревот, најдобар избор би бил клинецот. Секој грев е клинец што се забива во телото Исусово. Најдобрата определба на гревот е дека тој не е само прекршување на Божјите заповеди, туку повеќе од тоа, ранување на Божјото срце.

Имало еден војник кој бил со окупационите сили во Германија, далеку од својот дом и од своите возљубени. Една вечер се шетал по една германска улица, каде што една од ретките несрушени згради била на еден бордел, со врата украсена со сугестивни фотографии. Бил во големо искушение. Посегнал во џебот по банкнота. Кога ја одвиткувал, погледот му паднал на икончето со распнатиот Христос, што секогаш го носел со себе. Ги видел белезите на рацете на нашиот Господ. Помислил на клинците што неговиот грев би ги забил во неговите раце. Тогаш, без оклевање, си отишол од искушението, велејќи си: „Не можам да Му згрешам. Ги заборавив белезите“.

✣✤✣   

Траги од стапала и траги од клинци

Еден Французин ја преминувал пустината со арапски водич. Секој ден побожниот Арап клечел на жешкиот песок и со љубов Му се молел на Бога.

Една вечер, кога Арапот клекнал да се помоли, повикувајќи го името Христово, неверливиот Французин го прашал: „Како знаеш дека има Бог?“

Водичот го погледнал подбивачот со продорен поглед и одговорил: „Како знам дека има Бог? Ќе ти одговорам на прашањето ако ми дозволиш да те прашам нешто првин. Како знаевме утринава дека синоќа, додека спиевме, пред нашиот шатор помина камила, а не човек?“

Французинот се насмеал и рекол: „Познавме по трагите од копитата во песокот. Трагата не беше од човечко стапало“.

Арапот погледнал на запад, каде што сонцето во заод фрлало црвени, златни и пурпурни зраци на набескиот свод, и покажувајќи кон Сонцето, рекол: „Ни тоа не е трага од човек“.

Светот околу нас е исполнет со траги од Бога! Секое зајдисонце, секое изгрејсонце, секое дрво, секој цвет, секое езеро, секоја тревка, секоја треперлива ѕвезда на таванот прекриен со дијаманти, што го обвиткува овој наш величенствен свет – сето тоа е трга на нашиот Творец.

Светото Писмо ни кажува: „Небесата ја објавуваат славата Божја, а за делата на рацете Негови возвестува сводот небесен“ (Псалм 18, 1). Оној што го гледа црвеното Сонце како тоне во пурпур, плискајќи го небото со златни и виолетови потоци – а не ги гледа трагите на својот Творец – е како очила без очи зад нив.

Но, Бог не нѐ оставил да го следиме патот до Него по траги. Тој ни се открил преку страниците на Неговото Слово. Книгата во природата може да ни каже дека има Бог, но само Божјата книга може да ни каже Кој е Тој – и што направил за нас преку Исуса Христа, Неговиот Син.

Трагите на Сонцето што заоѓа или изгрева можат да ни кажат дека Бог постои. Но, само трагите од клинците на рацете на нашиот Спасител можат да ни кажат дека Бог е ЉУБОВ.

Исус се појавил пред учениците и пред Тома покажувајќи ги белезите на Неговите раце и ребра – белези што биле доказ за Неговата љубов; белези што за нас ја извојувале конечната Победа над смртта; белези што зборуваат за сочувствителното слово за разбирање на нашите рани; белезите што, ако сме ги отвориле повторно со нашиот грев, можеме да се надеваме дека ќе ги затвориме со нашето искрено и чесно покајание.

Премногу долго време сме строги кон Тома. Сега тој ни е гласноговорник. Опколени со белези, и ние велиме: „Додека не ги видам раните од клинците на рацете Негови, и не го ставам прстот свој во раните од клинците, и не ја ставам раката своја во ребрата Негови, нема да поверувам“. Откако ги видовме белезите, не можеме, а да не кажеме заедно со Тома: „Господ мој и Бог мој!“

(Извадок од книгата на Ентони М. Конијарис, „Скапоцености од неделните Евангелија на Православната Црква“, кн. 1, Скопје 2004, 107 — 111.)

Бигорски

********************

ТОМИНА НЕДЕЛА

„Одговори Тома и Му рече: Господ мој и Бог мој! Исус му рече: Тома, ти поверува, оти Ме виде; блажени се оние, кои не виделе, а поверувале“

(Јован 20: 28-29)

 ВО ИМЕТО НА ОТЕЦОТ И СИНОТ И СВЕТИОТ ДУХ!

На денот на Христовото воскресение, во една скромна ерусалимска соба, беа собрани апостолите и најблиските ученици на Господа Исуса Христа. Во таа соба беше присутно и длабокото и тажно молчење. На лицата на апостолите и учениците јасно беше исцртана големата тага и големата внатрешна болка. Страшните настани од претходните денови, кои ги изненадиле, длабоко и поразително дејствувале на нивните души. Веќе настапил третиот ден и ниеден од нив не можел да си претстави јасна слика на сето она што се случило. Зарем е можно, се прашувале тие, Оној, Кој ние го засакавме повеќе од нашите родители, заради Кој оставивме сè што беше убаво за нашето срце, трпејќи студ, замор, глад и изложувајќи се на смртни опасности, Оној , Кој правеше чуда и разни знаменија, да биде фатен како злосторник и казнет како престапник? Што се случи со сите оние светли и радосни ветувања, дека ќе стекнеме вечно блаженство, кое го очекувавме со големо нетрпение? Се уништи целата наша надеж во среќниот и радосен живот во Царството на Месијата – Христос.

Но, сеуште не беше стигната утринската зора да го објави почетокот на радосниот ден, а жените мироносици веќе беа пристигнале кај тажните апостоли да им јават дека Го виделе Воскреснатиот Господ. Но, што се случува? „Нивните зборови им изгледаа како лага, и не им поверуваа“ (Лука 24: 11). Тој ден Он им се јава на двајцата патници за Емаус, кои брзо, истата вечер, се вратиле при апостолите да ги известат дека Го виделе Господа, но и ним не им поверуваа. „А вечерта во истиот ден, првиот од седмицата, кога вратата, каде што беа учениците Негови собрани, беше затворена поради страв од Јудејците, дојде Исус, застана насреде и им рече: ‘Мир вам!“ (Јован 20: 19). И дури потоа, откако им ги покажал Своите прободени раце и нозе и почнал пред нив да јаде риба и мед, тие се убедиле дека нивниот возљубен божествен Учител навистина воскреснал и сега жив се наоѓа пред нив. Но, апостолот Тома во тоа време не бил со нив. Кога се вратил во собранието на апостолите и кога слушнал од нив дека Христос воскреснал, ревносно и одлучно рекол: „Дури не ги видам раните од клинците на рацете Негови, и не го ставам прстот свој во раните од клинците, и не ја ставам раката своја во ребрата Негови, нема да поверувам“ (Јован 20: 25). Дури потоа, кога воскреснатиот Господ им се јавил повторно на апостолите, го повикал да ги допре Неговите свети рани, а Тома, исполнет со неискажливо восхитување и радост, извикал: „Господ мој и Бог мој!“ (Јован 20: 28).

Од сето ова, јасно се гледа, колку големо неверување постоело кај апостолите за воскресението на Господа Христа, и какви навредливи и видливи докази тие барале, за да го разбијат своето неверување о своето сомневање! А што значи сето ова? Зошто апостолите, кои го љубеле својот Учител како најголемо богатство на овој свет и кои безброј пати слушнале од Него дека Он ќе пострада, дека ќе умре и дека ќе воскресне, а потоа, кога сето ова се случило, постануваат одеднаш неверни? Зарем не е чудно и тоа што нашата света Црква во своите прекрасни духовни песни го фали ова неверие, кога денес од певницата пеевме: „О, пофалено Томино неверие!“.

Ова апостолско неверие, ова нивно навредливо барање на очигледни докази ни сведочи дека во сето ова се пројавила и Божјата волја. на Бога Му било угодно, да апостолите постепено и природно дојдат до свесна вера во Христа Исуса, Синот Божји, бидејќи било потребно да одат по светот и да ја проповедаат и да ја шират Црквата. Затоа тие морале да имаат вера која не допуштала никаков сомнеж и никакво двоумење, па само таква вера од нив да прими и целиот свет. Не била доволна само слепа вера, бидејќи со таква вера апостолите не би биле во состојба да извршат такво грандиозно дело, таков огромен напор и подвиг, каков што извршиле. Ним им била потребна само длабока, свесна и разумна вера – вера која го победи светот (спореди: 1. Јов. 5: 4). Но, ниеден од апостолите не покажал толку одлучно и силно неверување, како апостолот Тома. Тој сеуште не се уверил во вистината, но предвреме ја засакал и жеднее за неа со целата своја душа. И во исто време, додека тој велел: „Нема да поверувам, додека не видам“, тој во длабочината на својата душа веќе верува. Тој дури и како да се плаши да не ја загуби, да се лиши од тоа драгоцено богатство и затоа бара такви очигледни, конкретни и убедливи докази, кои би го убедиле и смириле за цел живот. А потоа Тома поверувал, не затоа што го видел чудото, туку затоа што сакал да верува. Ваквото неверие навистина заслужува пофалба и восхит, па затоа нашата Црква и го воспева во своите храмови: „О, пофалено Томино неверие!“.

Но, во нашево денешно извитоперено време, ваквото неверие е многу ретко. Ако луѓето денес не веруваат во божествените вистини, тоа кај нив не се случува од истите причини, кои што биле кај апостолот Тома, туку заради нивната злобна и расипана волја. Денешните неверници одлично сфаќаат, дека штом ќе ја признаат вистината на Божјото битие, бесмртноста на душата и божеството на Исуса Христа, тие веднаш ќе мора да се одречат од својот грешен и себичен живот и да започнат нов, исполнет со христијанско смирение и со подвизи на љубов и самоодрекување. Ако овие неверници денес ги запрашаме зошто не веруваат во Христовото воскресение и во чудата кои Он ги направил, едни ќе речат дека тие потполно се неприфатливи за нашиот разум, противречат на науката и на природните закони. Други, пак, ќе одговорат, дека кога би биле очевидци и сведоци на овие чуда, можеби и би поверувале, а вака, оддалечени со временска дистанца од овие настани, немаат причина да веруваат, зашто мислат дека тие се плод на болна фантазија.

Ни едните, ни другите не се во право. Оние, кои го велат првото, дека овие чуда се неприфатливи за нашиот разум, согласно со зборовите на апостолот Павле: „Живеат со празна измама според човечкото предание, според стихиите на светот, а не по Христа“ (Кол. 2: 8). За таквите луѓе не е важна вистината, туку поважно е тоа да не го загубат својот углед во очите на своите пријатели, за да не изгледаат, според нивното сфаќање, смешни и назадни, зашто ним им е „помила човечката слава, отколку славата Божја“ (Јован 12: 43). Врз овие луѓе со поразителна точност се исполние пророчките зборови на пророкот Исаиј: „Со уши ќе чуете и нема да разберете, со очи ќе гледате и нема да видите; срцето на овие луѓе закоравело, и со ушите тешко слушаат; и ги затвориле очите свои да не би некогаш со очите да видат и со ушите да чујат и со срцето да разберат, та да не се покајат и да не ги исцелам“ (Матеј 13: 14-15).

Уште подалеку стојат од вистината оние кои го оправдуваат своето неверување заради отсуство во денешно време на вакви и на слични чуда, какви што имало во времето на Спасителот. Зарем вреди да им кажуваме денес какви с# чуда се случуваат на гробовите на светителите, какви чуда се случуваат од нивните мошти, од чудотворните икони, од чудотворните води и тн. Но, сите овие чуда за нив се некорисни, исто како што биле некорисни и чудата на Спасителот Христос за фарисеите и книжниците. Размислувајќи за овие неверници, дури и несакајќи се сеќаваме на зборовите на евангелистот Јован, кој вели: „Иако толку чудеса беше направил Он пред нив, тие пак не веруваа во Него“ (Јован 12: 37); „На луѓето им омиле повеќе мракот отколку светлината, оти нивните дела беа лоши“ (Јован 3: 19).

Денешниот наш заклучок би бил следниот: ако некој е жеден да ја дознае вистината Христова, ако сака да ја прими во својата душа и да живее според неа, тој треба да ја засака и пред да ја познае. Ширум нека ја отвори својата душа и Христовата вистина ќе му се подаде без никакви големи напори од негова страна. Таа, како пролетна роса, која ја напојува земјата со живот и сила, ќе го напои и неговото срце и ќе го воодушеви за да започне големи и свети дела. Барајте ја и испитувајте ја вистината, но не со ладно и гордо предубедување, туку со пламена љубов кон неа, онаква, каква што имал апостолот Тома. Дури тогаш светлината на Христовата вистина ќе засветли со целата своја небесна слава и убавина, а сите ние дури и несакајќи ќе паднеме на колена пред Христа, а од нашите исполнети гради ќе излетаат велелепните и радосни зборови: „ГОСПОД МОЈ И БОГ МОЈ!“.

протоереј Златко Ангелески

*************************

Уверението на св.ап. Тома

През първата неделя след Великден честваме паметта на един от дванадесетте Христови ученици – св. апостол Тома.

След възкресението Си Спасителят се явил на учениците, но ап. Тома не бил сред тях (Лук. 24:36-49;Иоан 20:19-25, Марк 16:14-18)

Апостолите му казали: “Видяхме Господа”, но той не искал да им повярва докато сам не Го види с очите си и докато не попипа Неговите рани (“Ако не видя на ръцете Му раните от гвоздеите и не сложа ръка на ребрата Му, няма да повярвам”).
Осем дни по-късно апостолите се били отново събрали, а заедно с тях бил и Тома (Иоан 20:26-31). Господ отново им се явил и казал на ап. Тома:

– “Дай си пръста тук и виж ръцете Ми, дай ръката си и я сложи на ребрата Ми. И не бъди невярващ, а вярващ. Понеже Ме видя, повярва ли? Блажени са тези, които без да видят, са повярвали.”

Със страх и трепет св. Тома видял раните на Спасителя и попипал Неговите животворни ребра, а след това рекъл:

– Господ мой и Бог мой! (Иоан. 20:24-29).

Така св. Тома със своето неверие още повече утвърди сред християните вярата в Него. Със своята постъпка той даде на всички да разберат и да се уверят, че Господ е възкръснал не привидно, нито пък с друго тяло, но със същото, с което пострада заради нашето спасение и с което впоследствие се яви на Своите ученици.

Св. апостол Тома | Томина Недела

*********************

Автор: еп. Дионисий Псарианос, митр. Кочански и Сервийски
Източник: “Слово Божие”, т.2. Сборник с беседи върху подвижните празници на Църквата
Превод: Мартин Ганев

Първата поява на Христос пред учениците Му е била вечерта, в “първата събота”, т.е. в първия ден на седмицата. Този първи ден е онзи, който по-късно от Църквата е бил посветен на възкресението на Господа. Това е първият ден, вече не само от седмицата, но и на “новото творение”, т.е. на новия свят, който донесе възкресението на Христа. От сега нататък до свършека на вековете само едно събитие властва в живота на света. Това е Възкресението. Но и след свършека на света Възкресението ще остане и чрез Възкресението всичко ще премине в безкрайния живот на “бъдещия век”. Затова този първи ден от отците на Църквата се нарича “осми ден”, защото бидейки както първи, този ден е и последен, ден невечерен и безкраен, ден както на Бога, така и на света.

“Бъдният век” ще е изцяло един ден, ден на Възкресението и ден Господен.

Можем да придобием представа какъв ще е материалният свят след промяната и преминаването му в нетление, когато слушаме днес Евангелието. Докато портите били заключени възкръсналият Господ се появил жив и изцяло в тяло пред своите ученици. Учениците обвързани все още с условностите на материята не могли да разберат как се е случило това и помислили, че виждат някакъв призрак, “помислиха, че виждат дух.” Духът е нещо друго и различно от материята, той не е обвързан нито с пространството, нито с материята, но “духа, дето иска”, както казва Иисус Христос в Евангелието. Движи се извън природните закони на материята, с която днес е свързан нашият живот и свят.

Възкръсналият Господ, след като влязъл при учениците ги поздравил с “Мир вам”, с мир на вас. Този поздрав бил обичаен по това време, а дори и до днес се поздравяват с него все още помежду си хората от Изтока. Но този поздрав изречен онази вечер от устата на възкръсналият Господ имал някакъв друг акцент, затова и въздействието му върху учениците било пряко и засягащо ги.

В тази вечер учениците основателно се страхували да не би, да се излее върху им гневът на иудеите. Новината, че не било намерено в гроба тялото на техния Учител със сигурност не било за тяхно добро; новината не само донесла смут в тях, незнаейки какво да очакват, но и ги ужасило, защото както казали иудеите, ще хвърлят отговорността върху онези, които са отишли през нощта, за да откраднат тялото на Учителя.

Появата на Господа и този поздрав изпълнило учениците с радост, “учениците се зарадваха, като видяха Господа”. Христос ги поздравил отново за втори път с “мир вам!”. И това, за да си отиде от тях всеки страх и всяко безпокойство, и за да се установи в тях един постоянен мир, една непобедима смелост и едно безстрашно дръзновение, т.е. всичко това, което след Петдесетница щяло да бъде силните оръжия на апостолите, оръжията на Бога.

След това възкръсналият Господ пристъпил към едно уникално действие, също толкова творческо, колкото онова в Рая, когато Бог е сътворил човека. Тогава Бог вдъхнал в лицето на Адам, и той станал човек, “и стана човекът жива душа”, т.е живо съществуване с живот божи в себе си, така щото действителното съществуване в живота на света да е само човекът. Сега обаче Христос със Своето възкресение обновява човека. Отново вдъхва в него дух на живот, който този път е един нов живот, а не просто като онзи, който човекът е имал преди своето падение, но е нещо много повече. Точно това има предвид Христос, когато казва в Евангелието – “Аз дойдох, за да имат живот, и да имат в изобилие”. Христос дойде не за да отнесе отново човека към земния рай на първосъздадените хора, но за да му отвори път към небето и да го въздигне, за да седне “отдясно на Отца”.

В тази Своя първа поява на Христос пред учениците Му, Тома не присъствал. И това било според спасителния план на Бога, защото по този начин се отдала възможността да се потвърди още по-добре Възкресението Христово. Тома не е бил невярващ, но скептичен човек. Невярващият човек е невярващ да повярва, т.е. изхожда от предубеждението, че вярата не се вписва на просветения човек; а за просветеност счита само знанието и науката. Тома се прави на невярващ, има претенцията на невярващите, т.е. иска да види, за да повярва. Но съществува една разлика, и това е, че Тома иска да повярва, но не може; докато невярващите могат да повярват, но не искат. Невярващите дори когато са свидетели на знамения отново не вярват, но се опитват да обяснят знаменията и чудесата по естествен и разумен начин. По всичко останало Тома не се различава от останалите ученици; и те не били склонни да повярват, но само когато видели са повярвали.

Църквата в своята химнография от днешния празник нарича неверието на Тома “добро” – “о добро томино неверие”. Поради две причини това неверие на Тома се нарича добро. Първо, защото това неверие било с благоразположение; веднага щом Тома видял и чул Господ, той не посмял да го докосне, но неговото неверие се изляло в изповедта – “Господ мой и Бог мой”. А след това неверието на Тома се нарича добро, защото е станало причина, за да се потвърди още повече възкресението на Господа.

Последните слова на възкръсналия от мъртвите божи Учител към Тома, пораждат в някои хора недоумения. Какво ли означава фразата “блажени, които не са видели, и са повярвали”? Казваме лаконично, че вярата не се състои в опита от нашите усещания, нито в някакво заключение от интелектуален процес. Вярата е едно вътрешно и духовно чувство вътре в човека. Вярата е доверие, с което човек чува, когато му говори Бог. “Вярата иде от слушане”, пише апостолът, и дано и ние чуем Бога с доверие, когато ни говори в Църквата чрез Св. Писание, и разпознавайки гласа Му да отговорим и ние – “Господ мой и Бог мой”. Амин.

Томина Недела

**********************

(Йоан 20:19-31)

Колко дивни са отношенията между майката и детето! От едната страна – любов и жертва, а от другата – любов и послушание.

Има ли някакъв друг път към щастието за детето, освен да вярва на майката и да я слуша? Има ли по-голямо чудовище от детето, което не вярва на майка си и не я слуша?

Вярата е най-чистият път към познанието. Който се отклони от този път, става порочен, нечист.

Вярата е най-бързият път към познанието. Който се отклони от този път, стъпва на бавния път.

Където има вяра, там има и съвет; където няма вяра, там и съветът не помага.

Където има вяра, има и разговор между двама; където вярата оскъднява, оскъднява и разговорът; тогава съмнението и изкушението заемат мястото на разговора.

Чуждият не вярва на чужди, сродният вярва на сродния. Когато вярата се настани между чужди, чуждите стават сродници; когато изчезне вярата между сродниците, сродниците стават чужди.

Как би могъл да спи спокойно стопанинът, който е затворил в един обор вълк и овца? Как би могъл да бъде ведър и мирен човек, в чиято душа се е вмъкнало съмнението и е нападнало вярата му?

Когато вярата няма за свой съсед съмнението, тогава човешката душа е спокойна и силна, а лицето ведро.
О, колко тъжна гледка е, когато се срещнат двама смъртни човека, и двамата сътворени от Този, Който е сътворил и серафимите, и говорят един на друг, изкушавайки се и съмнявайки се един в друг!

Само една гледка е по-плачевна от тази, а тя е, когато сътвореният човек слуша евангелското слово на своя Създател и се съмнява в него.

Великият Моисей само веднъж се усъмнил в Божието слово, и затова бил наказан да не влезе в земята, към която пътувал четиридесет години. Пророк Захария не повярвал на думите на Архангел Гавриил за раждането на Йоан Предтеча, и в този миг онемял.

А колко страшно било наказано първото съмнение на нашите прародители! Адам и Ева били изгонени от Рая, защото се усъмнили в Божието слово, а повярвали на своите очи, повярвали на себе си и на дявола.

Докато нашите прародители се придържали само към вярата в Божието слово, дотогава всичко за тях и за всички останали творения било твърде добро (Бит. 1:31). А щом нарушили тази вяра, Раят се затворил и на райските врата бил поставен херувим с пламенен меч, за да не може никой от съмняващите се и невярващите да се върне в Рая.

От всички плачевни случаи на човешко неверие в Бога има два случая, които са най-плачевни и най-невероятни за разумното същество в цялата история на света. Първият случай е свързан с дървото на познанието, а вторият – с дървото на живота. В първия случай Бог предупредил райските хора за смъртната опасност от Сатаната, а във втория показал на смъртния Адамов род безсмъртния живот във възкръсналия Христос. Когато Бог казал на хората да не отиват към смъртта, те тръгнали към смъртта. Когато Бог призовал хората да пристъпят към Живота, много от тях не пожелали да дойдат.

Всички хора обичат живота, обичат радостта, желаят безсмъртие, копнеят за богатството на щастието. Но когато Бог им открива и предлага всичко това, някои се отказват и се усъмняват. Усъмняват се жителите на тази плачевна долина, че има някакво царство, което е по-добро от това! Усъмняват се робите на смъртта, че може да има някаква Божия държава без смърт! Усъмняват се приятелите на червеите и гъсениците, че Бог може да ги превърне в безсмъртни царе, в приятели на светлите ангели!

Съмнението на хората в Христовото откровение е последната човешка болест в голямата болница на света: за тази болест светът няма лекарство. Защото възкръсналият Христос е единственото лекарство; а този, който не приеме това лекарство, как ще оздравее?

Своето откровение на истината Господ Иисус е потвърдил чрез Своята възкресна победа над смъртта. Който не вярва в Неговото Възкресение от мъртвите, как може да вярва във всичко останало, казано и направено от Него? Защото кой ум би могъл да вярва, че Той наистина е възкресявал мъртви, а Сам е останал в гроба и изгнил? Кой език би могъл да изповяда, че Неговите думи са думи на живот, ако Неговият живот завинаги е угаснал на Голготския Кръст? О, братя мои, Господ е възкръснал и живее! Какво доказателство още може да иска някой, когато Възкресението е най-доказаният факт в историята на света? Божият промисъл човеколюбиво е устроил така, че това е най-доказаният факт в историята на света.

От всички събития в целокупното минало на човечеството нито едно не е така ясно доказано, както Възкресението на Господа. Господ Иисус е дошъл сред хората, когато вярата у тях била най-слаба; затова Божият Промисъл устроил така, че Възкресението на Господа да бъде достъпно и за хората с най-слаба вяра. Защо Бог не казал на Адам и Ева нещо повече за опасността от яденето от забраненото дърво в Рая? Защо не им предложил нито едно доказателство за това, а само изрекъл кратка забрана? Действително, поради това, че тогава Адам и Ева били безгрешни, и като безгрешни, били силни във вярата. А Христовото Възкресение Бог доказва чрез множество доказателства, нещо повече: именно чрез явни събития и чудеса. Защото по времето на Христовото Възкресение човешкият род бил грешен, крайно грешен, и слаб, преслаб във вярата.

Днешното Евангелие предлага едно изключително доказателство за Христовото Възкресение, доказателство, което утвърдило във вярата апостол Тома, а заедно с Тома и хиляди други християни от началото на историята на спасението до ден-днешен.

А вечерта в тоя ден, първи на седмицата, когато вратата на къщата, дето се бяха събрали учениците Му, стояха заключени, поради страх от иудеите, дойде Иисус, застана посред и им казва: мир вам! Първият ден от седмицата бил денят след събота, както става ясно от Марковото Евангелие, в което се казва: След като мина събота в първия ден на седмицата (Марк. 16:1:2). Това е неделя, същият ден, в който рано сутринта Господ възкръснал. И така, късно вечерта на този ден Неговите ученици, с изключение на Тома, били събрани в една къща в Йерусалим. Сбъднало се всичко, както било предсказано: Пастирът бил поразен и овците се разбягали (Марк. 14:27). Но апостолите все пак не били като безсловесните овце, за да се разбягат кой накъдето види, но бързо се събрали на едно място, за да чакат всички заедно по-нататъшното развитие на събитията, всички заедно да се молят на Бога и взаимно да се окуражават и подкрепят. Поради страх от юдеите те държали вратата заключена. Защото, без съмнение, трябвало да си спомнят пророчеството на техния Учител, Който предварително им предсказал гонението по съдилища и биенето по синагоги (Мат. 10:17). Нима са могли да забравят такива страшни думи като тези: Настъпва дори време, когато всякой, който ви убие, ще мисли, че принася Богу служба (Йоан. 16:2)? Между другото, страхът на апостолите в онези дни, когато пред очите им се извършило безумното и кърваво престъпление над техния Учител, е повече от разбираем. Какво са могли те, слабите хора, да очакват за себе си от кръвожадните юдейски старейшини, след като вече били познали тяхната въпиеща безсъвестност в процеса срещу безгрешния и всемогъщ Чудотворец Христос? Но Христос, и докато бил в гроба, промислял за тях да не им се случи никакво зло, да не се предадат едни други и да не се разбягат в четирите посоки на света, преди да Го видят жив и прославен.

И ето, това била четвърта вечер, откакто учениците се били разделили със заловения и отведен на съд Господ, и първия ден след Неговото Възкресение Господ им се явява жив и прославен. Той влиза при тях и застава в средата, а вратата остават неотворени и заключени. Както всички чудеса на Господ Иисус, така и това чудо остава целесъобразно и за полза на хората. А че Господ по чудесен начин е влязъл в заключена стая, нашият евангелист не оставя и място за съмнение в това. По такъв начин Господ се появил между Своите ученици първо за да не ги изплаши с чукане на вратата. Те вече били достатъчно уплашени от юдеите и човеколюбивият Господ не искал нито за миг да увеличава техния страх. И второ – което е много по-важно – и за да покаже Своето възвърнато всемогъщество след привидната немощ и привидното поражение през последните три дни. Не след дълго Той ще изрази това с думите: Даде Ми се всяка власт на небето и на земята (Мат. 28:18). Как Господ без такова велико чудо би върнал у учениците разколебаната вяра в Него? Как Победеният би се показал като Победител? По какъв друг начин Той – унизеният, заплюван, смазан, убит и погребан, би се показал като прославен? Как иначе би могъл да увери Своите приятели, че мъките и смъртта не са отнели нищо от Неговата сила, а напротив, много са добавили към Неговата сила като човек? Накрая, коя твар би могла да се противи на волята на Пресветия и Пречистия? Цялата природа е покорна на светостта и чистотата. И докато Той бил в смъртно тяло, на Неговата воля се покорявали моретата и ветровете. Как сега на Него, във вече прославено тяло, биха могли да се възпротивят дървените врати и каменните стени? Само когато Той иска – а Той иска тогава, когато това е целесъобразно, както е в този случай, – цялото творение става като несъществуващо: пространство и време, твърдост и течност на предметите, височина и дълбочина, вътрешно и външно – всичко става безразлично, слабо, отворено, покорно и свободно от каквато и да било съпротивителна сила.

Мир вам! С тези думи Победителят на смъртта поздравява Своето малко воинство. Господ ще благослови с мир Своя народ – така пророк Давид предвижда през тъмнината на вековете този светъл миг (Пс. 28:11). Мир вам – действително, това е обичаен поздрав на изток, но в Христовите уста този поздрав има особен смисъл и значение. Преди, на раздяла със Своите ученици, Господ казва: Мир ви оставям; Моя мир ви давам (Йоан. 14:27). В празния световен съд Той налял Своето вино; на обикновения светски поздрав Той придал райска сочност и сладост. Когато хората без вътрешен мир, измъчвани от светски грижи, казват: мир вам, те предлагат нещо, което и сами нямат. Затова от този техен поздрав не се увеличава нито техният мир, нито мирът на онези, които поздравяват. Когато казват това, те го казват според обичая и от учтивост, безсмислено, празно: казват го и когато се събират да се веселят, и когато се събират, за да се съдят и да се лъжат. А Христос дава нещо друго и различно. Той дава онова, което действително има. Неговият мир е мир на Победител, Който е победил всичко. Оттук Неговият мир е радост, смелост, здраве, тишина и сила. И Той не го дава така, както светът дава, тоест: не го дава само с език, но и с цялата Си душа, с цялото Си сърце и с целия Си ум, както се дава любов на любовта. Давайки им Своя мир, Той по чудотворен начин пренася, така да се каже, Своето битие в тях. Това е Божият мир, който надвишава всеки ум (Фил. 4:7); такъв мир означава царуване на Бога в човешката душа. Такъв мир е връх, плод и венец на духовния живот на истинския християнин.

След като поздравил Своите ученици, Господ започва да ги уверява, че Той не е дух, както някои от тях биха могли да си помислят в този момент (Лук. 24:37), а истински и жив техен Учител и Господ: И това като рече, показа им ръцете и нозете и ребрата Си. Учениците се зарадваха, като видяха Господа. Защо Господ показал ръцете и ребрата Си? Ясно е, че заради раните, нанесени Му на Кръста от гвоздеите и копието. Показвайки им Своите рани, Господ иска и да ги увери, и да им напомни; да ги увери, че това е Той, защото кой друг би имал тези рани на ръцете и под ребрата, освен Него? И да им напомни, че Той носи белезите от тези рани и в Своята безсмъртна слава, като вечно свидетелство за Неговата любов и Неговото страдание за човешкия род.

Тогава учениците се зарадвали, защото видели и познали своя Господ. Проницателният Спасител предварително е предсказал дори и този радостен миг на Своята повторна среща с учениците. Това било преди самото Му страдание, когато учениците били много натъжени. Той, Който, като човек, се нуждаел от утеха в навечерието на кръстните мъки, забравил за Себе Си и се стараел да утеши скръбните ученици: И вие сега сте наскърбени; но Аз пак ще ви видя, и ще се зарадва сърцето ви (Йоан. 16:22). Ето момента, в който се изпълнява това дивно пророчество! Ето внезапното преобразяване на скръбните сърца в радостни!

А Иисус пак им рече: мир вам! Както Ме Отец прати, тъй и Аз ви пращам. Защо Господ пак им казва: мир вам? Защото иска да ги въоръжи с двоен мир за борбата, която им предстои и в която Той ги изпраща: първо, с вътрешен, и второ, с външен мир. С други думи: с мир със самите себе си и мир със света. Когато за пръв път им казва мир вам!, Той им показва, че е сред тях и е техният истинен Господ, тялом и духом. С това е искал да каже: когато имате вътрешна борба със страстите, помислите и желанията на този свят, и Аз съм във вас, тоест в сърцето ви, не се бойте от нищо. Аз съм мир и Творец на света във вашите сърца. А сега, когато ги праща в света, тоест във външна борба със света, Той повторно ги поздравява и ги изпраща с мир, за да не се страхуват от света, да издържат в борбата и да бъдат сеячи на мир в човешките сърца. Това е излишъкът от мир, който Той им дава, защото те трябва не само да имат мир в себе си, но и да го дават на другите, както и преди им е заповядал: А кога влизате в някоя къща, поздравявайте я, казвайки: мир на тая къща (Мат. 10:12)! Това двойно даване на мир може да се разтълкува и като даване на мир на душата и тялото, както го тълкуват някои Свети Отци. Впрочем, мирът в тялото и мирът в света накрая представляват един и същи мир, защото какво друго е светът, ако не похот на плътта и похот на очите (1 Йоан. 2:16)?

След като ги е въоръжил с двоен мир, с преизобилен мир, Господ ги изпраща в света. Как ги изпраща? Както Ме Отец прати, тъй и Аз ви пращам. А Отец изпрати Сина от любов към онези, при които Го изпраща. Той ни възлюби и проводи Сина Си (1 Йоан. 4:10; Йоан. 3:16). От любов към човешкия род, ето, и Господ Христос изпраща Своите ученици. И още, Отец изпраща Сина в света със сила и власт: всичко Ми е предадено от Моя Отец (Мат. 11:27), всичко, що има Отец, е Мое (Йоан. 16:15). И ето, възкръсналият Господ дава на Своите ученици сила и власт да връзват и развързват, както ще видим малко по-късно. По-нататък, Сам Господ е казал, че е пратен от Отца, за да изпълнява не Своята воля, а волята на Отца (Йоан. 6:38). Така и Той изпраща Своите ученици да вършат не своята воля, а Неговата. И още, макар и да е изпратен от Отца, Господ нито за миг не се е отделял от Отца: Сам не съм, но Аз и Отец, Който Ме е пратил (Йоан. 8:16). Така и Той изпраща учениците в света, обещавайки им, че и Той ще бъде с тях през всички дни до свършека на света (Мат. 28:20). По-нататък, за да научи на смирение безумно гордия човешки род, Господ приписва на Своя Отец и всички Свои дела (Йоан. 5:19) и цялото Свое учение (Йоан. 7:16).

И Той учи учениците на смирение, като им казва: без Мене не можете да вършите нищо (Йоан. 15:5). Накрая, Той ги изпраща като овци сред вълци, защото и Сам е бил пратен така. Самите те са били свидетели как грешниците като вълци са виели около Него през последните дни и как с вълча кръвожандност са Го уморили с мъки. Но Той и сега им е жив свидетел, че грешниците, убивайки себе си и убивайки другите, винаги убиват само себе си, а не другите. Неговата победа е гаранция и за тяхната победа в бъдеще.

И като рече това, духна и им казва: приемете Духа Светаго. На които простите греховете, тям ще се простят; на които задържите, ще се задържат. И така, ние видяхме как Господ първо въоръжава Своите ученици с изобилен мир, а после издига достойнството им, сравнявайки тяхното апостолство със Своето и пращайки ги така, както и Той е бил пратен от Отца. А сега, ето, виждаме как Той им дава сила и власт. Дава им сила, духвайки в лицето им, и власт чрез думите, които им казва. Обновителят на света постъпва както и Създателят на света. Оформяйки човека от земна пръст, Създателят вдъхнал в лицето му дихание за живот; и стана човекът жива душа (Бит. 2:7). Така постъпва и сега Обновителят на света. Той вдъхва дух за живот в хората, изнемощели от греха. Със Своя животворен дъх Той оживява, обновява, и всъщност възкресява приземените и унили човешки души. Като духва в лицето на учениците, Господ им казва: приемете Духа Светаго! Това е първото даване на Дух Свети. Второто ще бъде в петдесетия ден след тази знаменита вечер. Това първо даване е за оживяване и укрепяване на самите ученици, а второто – заради тяхната апостолска служба в света – да, именно за оживяването на света. Давайки им такава сила, сега Господ им дава и власт да прощават и да задържат греховете. О, колко много страда светът от хората, които се хващат за властта, нямайки в себе си Божията сила, нямайки Дух Свети! Бич за хората е безсилният човек, който се домогва до властта на съдия и началник. Това е труп, завързан за седлото на необязден кон. Така става между езичниците, където властта се отнема; но не бива да бъде така между християните, където властта се дава от Бога на онези, на които първо е дадена сила от Дух Свети. Погледнете колко стройно, смислено и премъдро е всичко в Царството, което Христос създава! Властта за прощаване и задържане на греховете, властта за връзване и развързване Господ и преди е обещал първо на апостол Петър (Мат. 16:19), а след това и на останалите апостоли (Мат. 18:18). Ето, Господ изпълнява Своето обещание на самия ден на Своето преславно Възкресение. Сега Той не отделя Петър от останалите, а на всички дава еднаква сила и власт. Господ никога не е давал на Петър отделна сила и власт, дал му е само отделно обещание, и то само в един светъл миг на вдъхновение, когато Петър изповядва Христос като Син на живия Бог. В знак на одобрение на това изповядване, а и за утвърждаването на всички ученици в тази вяра, Господ дал на Петър същото обещание, каквото малко по-късно е дал на всички Свои ученици, и което е еднакво за всички, и ето, сега, в деня на Своето Възкресение, го изпълнява. Тази сила и власт апостолите по-късно предавали на своите последователи, епископите, а чрез тях и на свещениците, така че тази сила и власт и до ден-днешен действат и властват в Църквата Божия.

А Тома, един от дванайсетте, наричан Близнак, не беше с тях, когато дохожда Иисус. Другите ученици му казваха: видяхме Господа. А той им рече: ако не видя на ръцете Му белега от гвоздеите, и не туря пръста си в раните от гвоздеите, и не туря ръката си в ребрата Му, няма да повярвам. Тома не е носел прозвището Близнак, но на еврейски език неговото име означава „близнак”. Може би това име му е дадено по тайнствен и непостижим промисъл, за да означи двойствеността на неговата душа, двойственост, съставена от съмнение и вяра. През цялото време на неговото следване на Господа никъде не се изтъква нито неговата вяра, нито неговото съмнение. Само веднъж той проявил своята лична смелост и преданост към Господа, и то по недоразумение. Това било по онзи повод, когато дошла вестта са смъртта на Лазар и когато Господ повикал Своите ученици: да идем при него! Тома разбрал, че Господ ги призовава на смърт, защото още не разбирал, че за живия Господ няма мъртви, нито можел да прозре с духа си намерението на Христос да възкреси Лазар. Евангелистът пише следното: да идем и ние да умрем с Него (Йоан. 11:16)! Макар и тези думи да са казани по недоразумение, те все пак разкриват едно храбро и предано сърце. В този случай Тома бил свидетел на Лазаровото възкресяване, както в друг случай бил свидетел на възкресяването на сина на Наинската вдовица. При възкресяването на дъщерята на Иаир, той действително не е присъствал лично в стаята на мъртвото момиче, където били поканени само тримата върховни апостоли, но затова пък никъде не се казва да се е усъмнил в това чудесно дело на Господа. Накрая, той бил свидетел на всички най-големи Христови чудеса в продължение на няколко години. Той знаел за Христовото предсказание, че на третия ден ще възкръсне. Сега узнал от десетимата свои приятели, че Господ им се е явил жив и им показал раните Си. Чул, че Петър и Йоан са намерили гроба празен. Същото успял да чуе и от жените-мироносици. Чул, че Мария Магдалина е видяла възкръсналия Господ и е говорила с Него. Чул е още, че двама от учениците в онзи ден са пътували с Него жив за Емаус. Всичко това Тома чул и научил, но не му повярвал. А не вярвал на всичко това, защото лично не бил видял Възкръсналия. Неговото неверие дори стига дотам, че той дава да се разбере, че няма да вярва и на очите си, когато Го види, докато не се докосне с ръце до раните Му. Наистина, погледнато по човешки: каква необикновена и необяснима закоравялост и упорство в неверието! Но кой може да разбере как стоят нещата, погледнати от ъгъла на божественото домостроителство? Защото и силата на вярата зависи от Божията благодат. Кой може да прозре в тайнствените дълбини на Божия Промисъл? Кой може да каже, че Промислителят Бог тук не е искал да използва неверието на Тома за вярата на мнозина? Във всеки случай тук ясно се разкриват две неща: страшната заболялост на човешката природа, проявена в упоритото неверие на един апостол, които е имал безброй причини да вярва, и преизобилието на Божията мъдрост и Божията любов. Поради Своята чистота и святост Бог не си служи със злото за добро, нито си служи с лоши средства, за да постигне добри цели, но поради Своята мъдрост и любов към хората Той изправя нашите лоши пътища и ги обръща към добро.

Тома се зарича, че няма да повярва, докато не сложи ръцете си и пръстите си в раните на Христос. Няма съмнение, че той казва това, защото неговите приятели са му говорили, че Сам Господ му е показал Своите рани на ръцете и под ребрата. Но ето как преблажият Господ уверява неверния Тома: След осем дена учениците Му бяха пак вкъщи, и Тома с тях. Дойде Иисус, когато вратата бяха заключени, застана посред тях и рече: мир вам! Пак в неделния ден, пак учениците били събрани заедно, пак вратата били затворени, и пак Иисус застава между тях и казва: Мир вам! Всичко е както и при първото явяване, с тази разлика, че сега и Тома бил в компанията на останалите ученици. Като че Сам Господ искал да се яви на Тома при съвсем същите обстоятелства и така да оправдае пред него казаното от десетимата ученици за Неговото първо явяване. Но защо Господ се явил втори път едва осем дни по-късно, а не по-скоро? Първо, за да бъдат обстоятелствата абсолютно същите, защото и първия път се явил в неделния ден, и сега пак се явява в неделния ден. И второ, за да се открие неверието на Тома и още да се усили от дългото очакване. Трето, за да научи Своите ученици да бъдат търпеливи и постоянни в молитвата за утвърждаване на своя ближен във вярата. Защото, без съмнение, учениците се молели на Господа да се яви отново заради Тома. И четвърто, за да видят учениците цялата си немощ и цялата напразност на своите усилия в оповестяването на възкръсналия Господ без Негова помощ. И накрая, може би и защото числото осем означава последното време, навечерието на Второто Христово пришествие, когато хората, подобно на Тома, ще бъдат много слаби във вярата, защото ще вървят само след своите сетива, и ще вярват само на това, което е достъпно за сетивните възприятия. Защото и тогава ще казват подобно на Тома: докато не видим, няма да повярваме. И ще им се даде да видят. И тогава ще се разплачат всички земни племена и ще видят Сина Човечески да иде на небесните облаци със сила и слава голяма (Мат. 24:30).

После казва на Тома: дай си пръста тук, и виж ръцете Ми; дай си ръката и тури в ребрата Ми; и не бъди невярващ, а вярващ. Отговори Тома и Му рече: Господ мой и Бог мой! Затова Господ се явява и втори път, заради един човек, заради един грешник. Този, Когото обкръжаваха ангелски хорове, с радостни възкликация, като Победител на смъртта, оставя Своето небесно стадо и бърза да спаси една заблудена овца. Да се засрамят от Неговия пример всички онези хора, които, достигнали до голяма слава и сила в този свят, забравят своите немощни и бедни приятели и дори ги избягват със срам и презрение. Поради Своето човеколюбие Господ не се спира пред никакви унижения, пред никакви трудове. Поради Своето човеколюбие Той за втори път слиза в една скромна стая в Йерусалим, като прославен и всесилен. О, благословена стая, от която са се излели повече благословения на човешкия род, отколкото от всички царски дворци!

Когато Господ се показал на Тома, той радостно извикал: Господ мой и Бог мой! С тези думи Тома признал Христос като човек и Бог, като двама в една жива Личност. А сега допирът на прославения Господ бил достатъчен, за да даде на Тома онази благодат на Духа, онова обновление на живота, и онази власт да прощава и да задържа грехове, която Господ осем дни по-рано е дал на останалите апостоли със слово и духване. Защото когато Господ, още като непрославен, в смъртно тяло, можел чрез допира на това тяло да изцели кръвоточивата жена и да я изпълни със сила и здраве, още повече можел, в Своето възкръснало и прославено тяло, да подари на Тома чрез допир цялата онази сила и власт, която вече е подарил на останалите апостоли по друг начин. Естествено, не е изключено Господ да е подарил сила и власт на Тома и по същия начин, по който и на останалите ученици, въпреки че това не се споменава в Евангелието. Защото нито отдалече е записано всичко, което Господ е казал и извършил след Своето славно Възкресение, както малко по-късно евангелистът сам изрично потвърждава. Главното е, че и Тома, по един или друг начин, е получил от Господа същата сила и власт, каквито и останалите ученици, което, между другото, по-късно ясно се разкрива в неговата апостолска служба, в чудотворните дела и героичната смърт. (От житието на св. апостол Тома се вижда, че той, заради своята неустрашима проповед за възкръсналия Господ Христос, е бил осъден на смърт. Петима воини проболи с пет копия този храбър Христов воин.).

След като възвръща и утвърждава вярата у Тома, Господ благо го укорява: ти повярва, защото Ме видя; блажени, които не са видели, и са повярвали. Господ иска да каже: ти, Тома, повярва повече на сетивата си, отколкото на духа. Искаше да се увериш със сетивата си, и ето, Аз ти дадох повод за това; и ти една сега повярва, понеже Ме видя и докосна. Но блажени, които не са видели, и са повярвали, тоест, които не са видели с очите си, а само са прозрели духом и са приели вярата със сърцето си. Блажени онези, които са повярвали в Христос и Неговото Евангелие, а не са видели Христос с телесните си очи, нито са Го докоснали с ръце. Блажено е детето, което повярва на всичко, което му говори майката, а не ходи със съмнение да изпитва всичко със своите очи и ръце. Думата ви да бъде: да, да; не, не (Мат. 5:37). Господ вече толкова пъти е казвал, че ще възкръсне, и трябвало да Му се вярва. Но, за да увери неверните и разколебаните, Господ не спрял само до пророчеството за Своето Възкресение, но много пъти се явявал и след Възкресението. Той повече от всичко държал на това апостолите, а чрез тях и всички верни, непоколебимо да повярват в Неговото Възкресение от мъртвите. Това е основа на вярата и венец на радостта за един християнин. Затова премъдрият Господ направил всичко, за да удовлетвори духа и сетивата на Своите апостоли, та никой никога да не се разколебае във вярата, че Той, Господ, е жив и прославен. Въпреки че духът е, който животвори; плътта нищо не ползува (Йоан. 6:63), и въпреки че сетивата могат да измамят хората по-бързо, отколкото духът, снизходителният Господ снизходил към човешката немощ и направил всичко, за да удовлетвори и плътския разум и плътската логика на хората. Оттук Възкресението на Господа наистина е останало и до ден-днешен като най-доказаният факт в човешката история. Защото кой друг факт от далечното минало е така всестранно и внимателно доказан, както този?

И много други чудеса направи Иисус пред учениците Си, за които не е писано в тая книга. А това е написано, за да повярвате, че Иисус е Христос, Син Божий, и като вярвате, да имате живот в Неговото име. Най-вероятно тук евангелист Йоан мисли за чудесата, които Господ извършил след Възкресението. Това се вижда първо от връзката с предходното описание на явяването на възкръсналия Господ. После то се вижда, по-нататък, от Деяния Апостолски, където се казва, че Господ след Своето страдание представи Себе Си жив с много верни доказателства (чудеса), като им се явяваше през четирийсет дена и говореше за царството Божие (Деян. 1:3). Къде са описани всички тези много и истинни чудеса, извършвани в продължение на четиридесет дни? И сам Йоан признава, че те не са писани в тая книга, тоест в Евангелието. Накрая, това, че нашият Евангелист тук мисли само за чудесата след Възкресението на Господа, а не за всички чудеса през целия Негов живот, се вижда от думите, с които същият Евангелист завършва своето Евангелие: Има и много други работи, които извърши Иисус и за които, ако би се писало подробно, чини ми се, и цял свят не би побрал написаните книги (Йоан. 21:25). Тези думи се отнасят за всички чудеса, които Господ извършил през целия Си живот на земята, и преди Възкресението, и след него. Между другото, тези думи от днешното Евангелие не могат да имат същото значение, каквото и онези, с които Свети Йоан завършва своето Евангелие. Защото каква е причината да се повтарят?

А това, което било написано в Евангелието, е написано с една-единствена цел, именно: да повярвате, че Иисус е Христос, Син Божий. Тоест, да не чакате друг Месия и Спасител на света, защото Този, Който е трябвало да дойде, вече е дошъл. Този, за Когото са пророкували пророците в Израил и сибилите между езичниците, наистина се е появил. Това, което е написано, е написано и по тази причина: като вярвате, да имате живот в Неговото име. Именно, чрез тази вяра, която е и сетивно потвърдена от Тома, да имате вечен живот. И от това се вижда как тези заключителни думи в днешното Евангелие са свързани с предходното събитие, с Тома и неговото неверие. Следователно, Господ не се е явил на Тома само заради него, но и заради всички нас, които търсим истината и живота. Със Своето явяване на Тома преблагият Господ е помогнал и на всички нас по-лесно да повярваме в Него, Възкръсналия и Живия, и чрез тази вяра да имаме дял във вечната истина и вечния живот. В Неговото име, добавя Евангелистът. Защо в Неговото име?Защото под небето няма друго име, на човеци дадено, чрез което трябва да се спасим (Деян. 4:12).Защото всякой, който призове името Господне, ще се спаси (Рим. 10:13). Истински живот е само това, което се търси и получава в името на Господ Иисус. Всичко друго е смърт и тление. В жарката пустиня на човешката история възкръсналият Христос е единственият отворен и непресъхващ извор, който напоява, освежава и оживява. Всичко останало, което може да изглежда като извор на изнурения и жаден пътник, не е извор, а блясък на горещия пясък, подобен на блясъка на водата, или дяволско привидение.

Дълбокият смисъл на днешното Евангелие засяга вътрешната драма на човешката душа. Който иска възкръсналият и жив Господ да се яви чрез Божия Дух в неговата душа, той трябва да затвори и заключи стоята на душата си, да я запази от нашествието на външния, материалния свят. („Подражавай на мъдростта на пчелите: те, когато видят рой оси да лети около тях, остават вътре в кошера, и така избягват увреждането от нападателите”. Митрополит Теолипт, Добротолюбие). Също както апостолите се заключили, за да се запазят от кръвожадните и материалистични юдеи. Юдеите, в духовен смисъл, означават сетивност и материализъм. На така ревностно пазената под ключ душа ще се яви Господ в слава. Ще се яви прекрасният Жених на Своята мъдра невеста. А когато Господ се яви, страхът от външния свят ще изчезне и душата ще се изпълни с мир. И не само с мир. Господ винаги донася много дарове наведнъж: дарявайки мир, Той в същото време дарява и радост, и сила, и храброст; Той утвърждава вярата, усилва живота. Но и когато ни се яви Господ и ни донесе всички тези драгоценни дарове, все пак остава съмнение в някой ъгъл на нашата душа. Този ъгъл представлява неверният Тома. За да осветлим този ъгъл и да го сгреем с благодатта на Господния Дух, ние трябва да бъдем търпеливи в молитвата към Господа, и търпеливи в очакването, не преставайки да бъдем в душата си затворени и заключени за външния свят, за телесните желания и прищевки. Тогава човеколюбивият Господ ще се смили над нас и ще ни стори по нашата молитва. И отново ще се яви и със Своето благодатно присъствие ще осветли и последния мрачен ъгъл на нашата душа. Тогава, и само тогава, ние ще можем да се наречем живи души и синове Божии по благодат. И всичко това ще бъде по заслугите на нашия Господ и Спасител Иисус Христос, на Когото да бъде слава и хвала, с Отца и Светия Дух – Единосъщната и неразделна Троица, сега и винаги, и през цялото време и цялата вечност. Амин. | http://www.svetosavlje.org

Превод: Татяна Филева

Владика Николај

************************

Неделя На утренята Ев. Мат. 28:16-20. На литургията Деян. 5:12-20. Ев. Иоан. 20:19-31.

Евангелие от Иоан (20:19-31) Из Деяния на Светите Апостоли (5:12-20)

Понеделник Деян. 3:19-26. Ев. Иоан. 2:1-11.
Вторник Деян. 4:1-10. Ев. Иоан. 3:16-21.
Сряда Деян. 4:13-22. Ев. Иоан. 5:17-24.
Четвъртък Деян. 4:23-31. Ев. Иоан.5:24-30.
Петък Деян. 5:1-11. Ев. Иоан. 5:30-6:2.
Събота Деян. 5:21-33. Ев. Иоан. 6:14-27.

********************

На Утрената –

16. А единаесетте ученици отидоа во Галилеја, во гората, каде што им беше заповедал Исус;
17. па, штом Го видоа, Му се поклонија; а некои се сомневаа.
18. А Исус, кога се приближи, проговори и рече: „Ми се даде секаква власт на небото и на земјата.
19. Одете и научете ги сите народи, крштавајќи ги во името на Отецот, и Синот, и Светиот Дух,
20. и учејќи ги да пазат сè што сум ви заповедал; и ете, Јас сум со вас преку сите дни до свршетокот на светот. Амин!”

******

На Литургијата –

12. А преку рацете на апостолите се појавуваа знаци и стануваа многу чуда меѓу луѓето; и сите беа еднодушни во тремот Соломонов.
13. Но од другите, пак, никој не смееше да се допре до нив; а народот ги величаше.
14. И сè повеќе се зголемуваа оние, што веруваа во Господа, мноштво луѓе и жени,
15. така што и по улиците изнесуваа болни и ги полагаа на постелки и носила, та кога ќе помине Петар, барем сенката негова да осени некого од нив.
16. А доаѓаа во Ерусалим и многумина од околните градови, донесувајќи болни, мачени од нечисти духови, и сите се исцелуваа.
17. Тогаш првосвештеникот и сите, што беа со него, припадници на садукејската ерес, станаа и се исполнија со завист,
18. и ги кладоа рацете свои на апостолите и ги фрлија во општиот затвор.
19. Но, преку ноќта ангел Господов ја отвори вратата од затворот, и, откако ги изведе, им рече:
20. Отидете и застанете во црквата, и кажувајте му ги на народот сите зборови за овој благодатен живот!

****

19. А вечерта во истиот ден, првиот ден од седмицата, кога вратата, каде што беа учениците Негови собрани, беше затворена поради страв од Јудејците, дојде Исус, застана насреде и им рече: „Мир вам!”
20. И ова како го рече, им ги покажа рацете и нозете и ребрата Свои. Се зарадуваа тогаш учениците, штом Го видоа Господа.
21. А Исус пак им рече: „Мир вам! Како што Ме прати Отецот, така и Јас ве праќам.”
22. И кога им го кажа ова, дувна и им рече: „Примете Дух Свети!
23. На кои ќе им ги простите гревовите, ќе им се простат, а на кои ќе им ги задржите, ќе им се задржат.”
24. А Тома, еден од дванаесетте, наречен Близнак, не беше со нив, кога дојде Исус.
25. Другите ученици му рекоа: „Го видовме Господа.” А тој им рече: „Дури не ги видам раните од клинците на рацете Негови, и не го ставам прстот свој во раните од клинците, и не ја ставам раката своја во ребрата Негови, нема да поверувам.”
26. А по осум дена учениците Негови пак беа собрани, и Тома со нив. Дојде Исус, кога вратата беше заклучена, застана помеѓу нив и рече: „Мир вам!”
27. Потоа му рече на Тома: „Дај го прстот свој овде и види ги рацете Мои; дај ја раката своја и стави ја во ребрата Мои; и не биди неверлив, но верлив!”
28. Одговори Тома и му рече: „Господ мој и Бог мој!”
29. Исус му рече: „Тома, ти поверува, оти Ме виде; блажени се оние, кои не виделе, а
поверувале!”
30. И многу други чудеса изврши Исус пред учениците Свои, што не се запишани во оваа книга.
31. А овие се запишани, за да поверувате дека Исус е Христос, Син Божји, и верувајќи да имате живот во Неговото име.

*******

Понеделник –

19. Покајте се, пак, и обратете се, за да се очистите од гревовите ваши,
20. за да дојдат времиња за освежување од лицето Господово, и Он да ви Го прати вам претскажаниот Исус Христос,
21. Кого небото треба да Го прими до она време, кога ќе се изврши сè, што беше рекол Бог преку устата на сите Свои пророци од создавањето на светот.
22. Мојсеј им беше рекол на татковците: »Господ Бог ваш од браќата ваши ќе ви издигне Пророк како Јас; Него послушајте Го во сè, што ќе ви рече!«
23. И секоја душа, што не ќе Го послуша тој Пророк, ќе биде истребена од народот.
24. А и сите пророци од Самуила, па и по нив, што пророкуваа, исто така и за овие денови предвестуваа.
25. Вие сте синови на пророците и на заветот, што Бог им го беше ветил на вашите татковци, велејќи му на Авраама: »И во потомството твое ќе бидат благословени сите народи на земјата.«
26. Бог, откако Го воздигна Својот Син Исуса, најнапред вам ви Го прати, за да ве благослови, та секој од вас да се одврати од своите злобни работи.”

*****

1. На третиот ден имаше свадба во Кана Галилејска, и мајката на Исуса беше таму.
2. Поканет беше исто така на свадбата и Исус, и учениците Негови.
3. А кога приврши виното, Му рече мајка Му на Исуса: „Немаат вино.”
4. Исус ѝ рече: „Што бараш од Мене, жено? Уште не дошол Мојот час.”
5. Но мајка Му Негова им рече на слугите: „Сè што ќе ви рече, направете!”
6. А таму имаше шест камени садови за вода, поставени за миење, според јудејскиот обичај, што собираа по две до три мери.
7. А Исус им рече: „Наполнете ги садовите со вода!” И тие ги наполнија догоре.
8. Па им кажа: „Нацрпете сега и однесете му на старосватот!” И му однесоа.
9. И кога вкуси старосватот од виното, што беше станало од вода – а тој не знаеше од каде е, но слугите, што ја беа донеле водата, знаеја, и го повика младоженецот,
10. и му рече: „Секој човек најнапред го изнесува доброто вино, а, кога ќе се поднапијат гостите, тогаш полошото; но ти си го зачувал доброто вино за сега.”
11. Така направи Исус почеток на Своите чудеса во Кана Галилејска и ја покажа славата Своја; и учениците Негови поверуваа во Него.

********

Вторник –

1. А кога тие му зборуваа на народот, пристапија кон нив свештениците, старешината на храмот и садукеите,
2. јадосувајќи се оти тие го поучуваат народот и проповедаат воскресение на мртвите во името на Исуса Христа;
3. и кладоа рака на нив и ги задржаа под стража до утрината; зашто се беше веќе свечерило.
4. А мнозина од оние, што го слушаа словото, им поверуваа; бројот на луѓето достигна до пет илјади.
5. Утрината се собраа во Ерусалим нивните началници, старешините и книжниците,
6. првосвештеникот Ана и Кајафа, Јован и Александар, и сите што му припаѓаа на родот свештенички;
7. и, откако ги поставија во средината, ги прашаа: „Со каква сила и во чие име го направивте ова?”
8. Тогаш Петар, откако се исполни со Дух Свети, им рече: „Началници народни и старешини израилски,
9. ако денес нè испитувате за доброто дело, што му го направивме на болниот човек, за да кажеме како е тој исцелен,
10. тоа нека ви биде познато на сите вас и на сиот народ израилски, дека во името на Исуса Христа Назареецот, Кого вие Го распнавте, а Кого Бог Го воскресна од мртвите, овој стои пред вас здрав.

*****

16. Зашто Бог толку го возљуби светот, што Го даде Својот Единороден Син, та секој што верува во Него, да не погине, но да има живот вечен.
17. Оти Бог не Го испрати Својот Син во светот за да му суди на светот, туку светот да се спаси преку Него.
18. Кој верува во Него – нема да биде суден, а кој не верува, тој е веќе осуден, оти не поверувал во името на Единородниот Син Божји.
19. А овој суд е за тоа што Светлината дојде на светот, но на луѓето им омиле повеќе
мракот отколку светлината, оти нивните дела беа лоши.
20. Зашто секој, што прави зло, ја мрази светлината и не оди кон светлината, за да не бидат осудени неговите дела, оти се лукави.
21. А оној што твори вистина, оди кон светлината, за да се видат неговите дела, бидејќи се по Бога извршени.”

*********

Среда –

13. А кога ја видоа смелоста на Петра и Јована, и сфаќајќи дека се тоа луѓе неучени и прости, тие само се восхитуваа; а знаеја, пак, дека и тие беа со Исуса.
14. Но, гледајќи го исцелениот човек како стои со нив, тие немаа што да возразат.
15. И, откако им заповедаа да излезат надвор од Синедрионот, се посоветуваа, па се прашаа еден со друг,
16. велејќи: „Што да правиме со овие луѓе? Оти големото чудо што стана преку нив познато им е на сите што живеат во Ерусалим, и ние не можеме тоа да го одречеме.
17. Но, за да не се разгласува ова по народот уште повеќе, строго да ги заплашиме да не му зборуваат веќе за тоа име на ниеден човек.”
18. И, кога ги повикаа, им заповедаа воопшто да не зборуваат, ниту пак да го учат народот во името на Исуса.
19. Но Петар и Јован им одговорија и рекоа: „Судете дали е справедливо пред Бога – вас да ве слушаме повеќе отколку Бога;
20. зашто ние не можеме да не зборуваме за она, што сме виделе и чуле.”
21. А тие, откако ги заплашија, ги пуштија, бидејќи не најдоа ништо за да ги мачат, поради народот; оти сите Го прославуваа Бога за она што беше станало.
22. Човекот, пак, над кого се изврши тоа чудо и исцеление, имаше повеќе од четириесет години.

*****

17. А Исус им одговараше: „Мојот Отец досега работи, и Јас работам.”
18. Затоа Јудејците уште повеќе сакаа да Го убијат, оти не само што ја нарушуваше саботата, туку и Бога Го наречуваше Свој Отец, правејќи се еднаков со Бога.
19. А Исус им одговори на тоа и рече: „Вистина, вистина ви велам: Синот не може да прави ништо Сам од Себе, ако не Го види Отецот да прави; оти, она што го прави Он, тоа исто го прави и Синот.
20. Зашто, Отецот Го сака Својот Син и Му покажува сè што прави Сам; и ќе Му покаже дела поголеми од овие, за да се чудите вие.
21. Оти, како што Отецот воскреснува од мртви и оживува, така и Синот ги оживувава оние, кои што сака.
22. Отецот не суди никого, но целиот суд Му го предаде на Синот;
23. та сите да Го почитуваат Синот, како што Го почитуваат Отецот. Кој не Го почитува Синот, тој не Го почитува ни Отецот, Кој што Го пратил.
24. Вистина, вистина ви велам: кој го слуша словото Мое и верува во Оној, Кој Ме пратил, има живот вечен и нема да дојде на суд, а преминал од смрт во живот.

******

Четврток –

23. И кога ги пуштија, тие отидоа при своите и им кажаа што им рекоа првосвештениците и старешините.
24. А овие, штом ги ислушаа, еднодушно го подигнаа гласот кон Бога и рекоа: „Владико, Ти си Бог, Кој го создал небото и земјата, и морето и сè што се наоѓа во нив;
25. Кој преку Светиот Дух со устата на нашиот татко Давида, Својот слуга, си рекол: »Зошто се бунат народите и луѓето измислуваат празни работи?
26. Се дигнаа царевите земски, и кнезовите се собраа заедно против Господа, и против Неговиот Помазаник.«
27. И навистина, се собраа во тој град против Твојот Свет Син Исуса, Кого си Го помазал Ти – Ирод и Понтиј Пилат со незнабошците и со народот израилски,
28. за да го направат она, што го беше определила однапред раката Твоја и советот Твој – да се збидне.
29. И сега, Господи, погледај на нивните заплашувања и дај им на слугите Свои наполно слободно да го проповедаат Твоето слово,
30. полагајќи ја раката Своја за исцеление, и да стануваат чудеса и знаци во името на Твојот Свет Син Исуса.”
31. И откако се помолија, се затресе местото, каде што беа собрани, и сите се исполнија со Дух Свети и слободно го проповедаа словото Божјо.

*****

24. Вистина, вистина ви велам: кој го слуша словото Мое и верува во Оној, Кој Ме пратил, има живот вечен и нема да дојде на суд, а преминал од смрт во живот.
25. Вистина, вистина ви зборувам: иде часот и дошол веќе, кога мртвите ќе го чујат гласот на Синот Божји, и, штом го чујат, ќе оживеат.
26. Оти, како што Отецот има живот во Себе, така Му даде и на Синот да има живот во Себе;
27. и Му даде власт да осудува, оти е Син Човечки.
28. Не чудете се на ова, зашто иде часот кога сите, кои што се во гробовите, ќе го чујат гласот на Синот Божји,
29. и ќе излезат: кои правеле добро – ќе воскреснат за живот, а кои правеле зло, ќе воскреснат за осудување.
30. Но Јас ништо не можам да правам Сам од Себе. Како што слушам, така и судам, и Мојот суд е праведен, оти не ја барам волјата Моја, а волјата на Отецот, Кој што Ме пратил.

*******

Петок –

1. А еден човек, по име Ананија, со својата жена Сапфира, ја продаде нивата.
2. и еден дел од добиените пари сокри, а со знаење на жена си, додека другиот дел го донесе и го кладе пред нозете на апостолите.
3. Но Петар рече: „Ананија, зошто го исполни сатаната срцето твое да Го излажеш Светиот Дух и да утаиш дел од земените пари за нивата?
4. Додека не беше продадена, не беше ли твоја? И, откако ја продаде, не беа ли парите во твоја власт? Зошто вложи во срцето свое таква работа? Ти не излага луѓе, туку Бога!”
5. Кога ги чу Ананија тие зборови, падна и издивна; и голем страв ги обзеде сите што го чуја тоа.
6. Станаа момчињата, го зедоа, го изнесоа и го погребаа.
7. А кога поминаа околу три часа, влезе и жената негова, не знаејќи што станало.
8. И Петар ја праша: „Кажи ми, за толку пари ли ја продадовте нивата?” Таа одговори: „Да, за толку.”
9. Петар потоа ѝ рече: „Зошто сте се договориле да Го искушате Духот на Господа? Ете, пред вратата се нозете на оние што го закопаа твојот маж; и тебе ќе те изнесат.”
10. И таа веднаш падна пред нозете негови и издивна. А момчињата, кога влегоа, ја најдоа мртва, ја изнесоа и ја погребаа до нејзиниот маж.
11. И голем страв ја опфати целата Црква и сите оние што го чуја тоа.

*****

30. Но Јас ништо не можам да правам Сам од Себе. Како што слушам, така и судам, и Мојот суд е праведен, оти не ја барам волјата Моја, а волјата на Отецот, Кој што Ме пратил.

2. И по Него одеше многу народ, оти ги гледаа чудесата Негови, што ги вршеше над болните.

********

Сабота –

21. Штом го чуја тоа, апостолите влегоа утрината во храмот и поучуваа. А првосвештеникот и оние што беа со него, кога дојдоа, го свикаа Синедрионот и сите старешини меѓу Израилевите синови и пратија во затворот луѓе да ги доведат апостолите.
22. Но, кога слугите отидоа, не ги најдоа, па, штом се вратија, изјавија,
23. велејќи: „Затворот го најдовме заклучен како што треба и стражата да стои надвор пред портата. А кога отворивме, внатре никого не најдовме.”
24. Штом ги чуја овие зборови, првосвештеникот и старешината на црквата и другите црковни
старешини се најдоа во недоумение, што треба ова да значи.
25. Но некој дојде, ги извести и им рече: „Ене, луѓето, што ги затворивте, стојат во црквата и го поучуваваат народот.”
26. Тогаш управникот отиде со слугите и ги доведе, не на сила; зашто се боеја народот со камења да не ги убие нив самите.
27. А кога ги доведоа, ги изведоа пред Синедрионот и првосвештеникот, прашувајќи ги, рече:
28. Зарем не ви забранивме строго да не проповедате во тоа име? А вие пак го исполнивте Ерусалим со вашето учење и сакате крвта на Оној човек да ја фрлите на нас.
29. А Петар и апостолите одговорија и рекоа: „Повеќе треба да Му се покоруваме на Бога, отколку на луѓето.
30. Бог на татковците наши Го воскресна Исуса, Кого вие Го убивте, приковувајќи Го на дрво.
31. Бог со десницата Своја Го возвиси Него, Началникот и Спасителот, за да му даде покајание и простување на гревовите на Израилот.
32. За тие зборови сведоци Негови сме ние и Светиот Дух, Кого Бог им Го даде на оние, што Му се покоруваат.”
33. Кога го чуја то, тие се разлутија и мислеа да ги убијат.

******

14. А луѓето, кога го видоа чудото што го направи Исус, рекоа: „Овој е навистина Пророкот, Кој требаше да дојде на светот!”
15. Но Исус, штом разбра дека сакаат да дојдат и да Го фатат за да Го направат цар, се оддалечи Сам во гората.
16. А приквечер, учениците Негови слегоа до морето,
17. и влегоа во кораб; и кинисаа преку морето кон Капернаум.
18. Морето, пак, се подигаше, оти дуваше силен ветар.
19. И кога беа поминале дваесет и пет – до триесет стадии, Го видоа Исуса како оди по морето и се приближува кон коработ, па се уплашија.
20. Но Он им рече: „Јас сум, не бојте се!”
21. Тогаш тие сакаа да Го примат во коработ; и веднаш коработ пристигна до брегот, каде што одеа.
22. Утредента наутро, народот, што стоеше од другата страна на морето, забележа оти таму немаше друг кораб освен еден, во кој влегоа учениците Негови, и дека Исус не влезе во коработ со учениците Свои, а тие сами заминаа.
23. И други кораби дојдоа од Тиверијада, близу до она место, каде што беа јале леб, по благословувањето Господово.
24. И кога видоа луѓето дека Исус не беше таму, ниту учениците Негови, влегоа сами во кораби и дојдоа во Капернаум да Го бараат Исуса.
25. И, штом Го најдоа отаде морето, Му рекоа: „Рави, кога дојде овде?”
26. А Исус им одговори и рече: „Вистина, вистина ви велам: вие не Ме барате затоа што видовте чудеса, туку затоа што јадовте од лебовите и се наситивте.
27. Работете не за храна што се расипува, но за храна што останува за живот вечен и која ќе ви ја даде Синот Човечки, зашто врз Него сложил печат Бог Отец.”

*********