На деня след задушница чрез съдържанието на богослужението, Евангелското четене и проповедта църквата припомня картината на Страшния съд (Мат. 25:31-46), за трагичните последици от греховността, за възмездието за греховете в отвъдния свят и призовава всички към служение на ближния, добродетелност и благотворителност.
През това време богослужението започва да включва песнопения от Триода – литургическа книга, която съдържа богослужбите от Неделя на митаря и фарисея, десета преди Пасха (Великден), до Велика и Свята Събота.
На този ден Църквата напомня Съда на всички хора, които ще застанат пред Божия трон в деня, когато Христос отново ще се върне в славата Си.
Литургийни чтения (1Кор. 8:8-9:2 / Ев. Мат. 25:31-46)
Днес светата Църква ни напомня за Страшния съд. Тя вече ни припомни смирената молитва на митаря: Боже, бъди милостив към мене грешника. Внуши ни да не се предаваме на падение, а като станем, подобно на Блудния син, да отидем при милосърдния Отец и да го молим да ни приеме като Свои наемници, понеже сме недостойни да се наречем Негови синове.
“Който се срами от Мене и от думите Ми
в тоя прелюбодеен и грешен род,
и Син Човечески ще се срами от него,
кога дойде в славата на Отца Си
със светите Ангели”. (Марк. 8:38)
Зашто, кој се срами од Мене и од зборовите Мои во овој прељубодеен и грешен род, и Синот Човечки ќе се срами од него, кога ќе дојде во славата на Својот Отец со светите ангели.
****************************
31. А кога ќе дојде Синот Човечки во Својата слава и сите свети ангели со Него, тогаш ќе седне на престолот на славата Своја,
32. и ќе се соберат пред Него сите народи; па ќе ги оддели едни од други, како што овчарот ги одделува овците од козите;
33. и ќе ги постави овците од Својата десна страна, а козите од левата.
34. Тогаш Царот ќе им каже на оние што Му се од десната страна: »Елате, благословени од Мојот Отец; наследете го царството, приготвено за вас од почетокот на светот;
35. оти, гладен бев и Ми дадовте да јадам; жеден бев и Ме напоивте, странец бев и Ме примивте;
36. необлечен бев и Ме облековте; болен бев и Ме посетивте; во затвор бев и дојдовте при Мене.«
37. Тогаш праведниците ќе Му одговорат и речат: »Господи, кога Те видовме гладен и Те нахранивме, или жеден и Те напоивме?
38. Кога Те видовме странец и Те прибравме, или необлечен и Те облековме?
39. Кога Те видовме болен, или во затвор, и Те посетивме?«
40. А Царот ќе им одговори и рече: »Вистина, ви велам: доколку сте го направиле тоа на еден од овие Мои најмали браќа, Мене сте Ми го направиле.«
41. Тогаш ќе им каже и на оние што се од левата страна: »Одете од Мене, проклети, во вечен оган, приготвен за ѓаволот и неговите ангели.
42. Зашто, гладен бев и не Ми дадовте да јадам; жеден бев и не Ме напоивте;
43. странец бев и не Ме прибравте; необлечен бев и не Ме облековте; болен и во затвор бев и не Ме посетивте.«
44. Тогаш и тие ќе Му одговорат и речат: »Господи, кога Те видовме гладен, или жеден, или странец, или необлечен, или болен, или во затвор, и не Ти послуживме?«
45. Тогаш ќе им одговори и рече: »Доколку не сте го направиле тоа на еден од овие најмали браќа и Мене не сте Ми го направиле.«
46. И тие ќе отидат во вечна мака, а праведниците – во живот вечен.”
*****************************
8. Храната не нè приближува кон Бога, оти ниту што добиваме, ако јадеме, ниту нешто губиме, ако не јадеме.
*******************************
2. Ако на други не сум апостол, но на вас сум, бидејќи печатот на моето апостолство сте вие во Господа.
*****************************
Кондак
- глас 1
- Кога ќе дојдеш на земјата со слава, Боже,
- сета твар ќе затрепери, река огнена пред судот тече,
- книгите се отвораат, и тајните се откриваат.
- Тогаш избави ме од неизгасливиот оган и удостој ме
- од Твојата десна страна да застанам, Судијо најправеден.
Егзапостилар
- Помислувајќи на страшниот ден на судот сосема треперам,
- Господи, и тресејќи се, со страв викам:
- Кога ќе дојдеш на земјата со слава да судиш сѐ,
- Христе Боже, избави ме од секакво измачување, Владико,
- Ти Кој ме удостои да застанам десно од Тебе.
***************************************
Во името на Отецот, и Синот, и Светиот Дух. Каква среќа што ќе ми суди Бог, а не луѓето. Амин.
Игумен Петар Миштеринов
*****************************************
Со Твоето воскресение од мртвите, Христе, смртта повеќе не владее со оние што умреле благочесно. Затоа се молиме прилежно: Слугите Твои упокој ги во Твоите дворови и во прегратките на Авраама, од Адама до овој ден, кои Ти послужиле чисто: татковците и браќата наши, пријателите и роднините, секој човек кој во животот послужил верно и дошол при Тебе на овој или на оној начин, и удостој ги за Твоето Царство небесно.
(Подобна стихира од Вечерната на сабота Месопусна)
За молитвата за покојните, свети Атанасиј Велики вели: „Ако некој што е набожен починал и веќе е расеан во воздухот, не престанувај да палиш кандило и свеќи на неговиот гроб, призивајќи Го Христа Бога, бидејќи тоа му е благопријатно на Бога и надоместува многу давања. Ако умрениот е грешен, ти ќе придонесеш да му се простат гревовите. Ако бил праведен, наградата ќе му биде зголемена. Впрочем, и оној што принесува дарови за таквите, учествува во наградата, бидејќи покажува љубов за спасението на ближниот, како што и оној кој друг помазува со миро, прави од самиот него да излегува благопријатен мирис“ (Синаксар на сабота Месопусна).
http://www.bigorski.mk/
******************************************
Богослужба од Посниот Триод
******************************************
Не спомнувај ги гревовите на умрените, Слове, Твоето милостиво срце да не држи лутина.
Во овој ден божествените оци озаконија да се прави помен на сите од века благочестиво упокоени луѓе, од следниве причини: прво, бидејќи има луѓе кои предвреме се упокоиле во туѓина, во мориња и непроодни гори, стрмнини и јами, во несреќи и од глад, пожари, ледови, бури и мразеви, и претрпеа и други видови смрт, како и други луѓе сиромашни и немоќни кои не биле придружени со потребните црковни молитви, божествените оци, научени од свештените апостоли, и движени од човекољубие, определија соборно да се прави заеднички помен, покажувајќи со тоа дека починатите имаат полза од молитвеното посредување на Црквата.
Второ, бидејќи наредниот ден (недела) е посветен на Второто Христово пришествие, погодно е да се прави помен и за душите на починатите, молејќи Го страшниот Судија да биде милостив кон нив. Во оваа недела се потсетуваме и на изгонувањето Адамово од рајот. Споменувањето на Страшниот суд има уште за цел да ни ја претстави сликата на Судот, за да покаже дека постот е богоугодно дело. Во сабота правиме помен за душите уште и затоа што сабота на еврејски значи покој, одмор. Оттука и секоја сабота е ден определен за спомнување на умрените, а во оваа сабота, пак, правиме заеднички (соборно) помен, молејќи се за секој благочестив. Затоа божествените отци, знаејќи дека правењето помени за умрените, односно милостините и службите, донесува големо олеснување и полза, откако го примиле тоа од апостолите, ова и го довериле на Црквата.
За ова зборува и Дионисиј Ареопагит и многу други – дека починатите имаат полза од молитвите и давањето милостина за нив. За ова дознаваме и од кажувањето на свети Макариј (Велики): имено, некој нечестив Елин, одејќи, на патот нашол еден сув череп и го прашал: „Дали во адот имаат некакво чувство на утеха!” Тој одговорил дека тие имаат големо олеснување кога некој се моли за нив. Свети Григориј Двоеслов, со својата молитва го спаси царот Трајан, но од Бога го слушна и тоа дека никогаш повеќе да не се моли за безбожник. Според кажувањата, и царица Теодора го спаси од маките проколнатиот цар Теофил, по молитвите на светите исповедници. За тоа дека умрените имаат полза од добрите дела направени за нив зборува и свети Григориј Богослов, во надгробното слово на неговиот брат Кесариј. И свети Јован Златоуст, во своето толкување на Посланието до Филипјаните, вели: „Да помислиме на ползата што ја имаат оние што си заминале (од овој свет); да им ја дадеме потребната помош, односно милостината и приносите, бидејќи тоа им носи големо олеснување, добивка и полза. Всушност, оваа одлука не е донесена ниту случајно ниту попусто од страна на семудрите ученици (апостолите) и е предадена на Црквата Божја, односно, дека за време извршувањето на страшните тајни (Литургијата) свештеникот да ги споменува оние што се упокоиле со вера”. И уште: „Во упатаствата што им ги даваш на твоите деца, како и на другите наследници на твоето семејство, нека има од тебе еден запис, со името на судијата, и во него да не отсуствува сеќавањето на бедните, а јас ќе бидам жирант”. И свети Атанасиј Велики вели: „Ако некој што е набожен починал и веќе е расеан во воздухот, не престанувај да палиш кандило и свеќи на неговиот гроб, призивајќи Го Христа Бога, бидејќи тоа му е благопријатно на Бога и надоместува многу давања. Ако умрениот е грешен, ти ќе придонесеш да му се простат гревовите. Ако бил праведен, наградата ќе му биде зголемена. Ако станува збор за туѓинец и е сиромав, и нема кој да се грижи за него, тогаш Бог, Кој е праведен и човекољубец, ќе се погрижи за него, бидејќи Он својата милост ја покажува кон секого, според потребата. Впрочем, и оној што принесува дарови за таквите, учествува во наградата, бидејќи покажува љубов за спасението на ближниот, како што и оној кој друг помазува со миро, прави од самиот него да излегува благопријатен мирис, а оние што не го прават тоа, ќе бидат судени при Второто Христово пришествие”.
Сè што правиме за починатите, па и најмало добро, тие имаат полза од тоа, како што велат божествените отци, особено оние што не направиле многу додека биле меѓу живите. Ако во Светото писмо и има некои работи што служат како предупредување за мнозина (а тоа е неопходно), сепак во повеќето случаи Божјото човекољубие победува, бидејќи, ако вагата на добродетелите и на пороците дојде до израмнување, тогаш победува човекољубието. Ако мерката на лошите дела малку и натежне, сепак победува врвната добрина.
Нека се знае дека таму сите се знаат меѓусебе, било да станува збор за познанства, или никогаш да не се виделе, како што вели божествениот Златоуст, толкувајќи ја параболата за богатиот и за Лазар. Сепак, тие нема да се препознаваат според телесниот изглед, бидејќи сите ќе бидат на иста возраст, а природните познанства на секого ќе исчезнат за сметка на еден многу поостроумен поглед на душата, како што вели свети Григориј Богослов во своето надгробно слово за Кесариј: „Тогаш ќе те видам, светол и славен како што ми се јави на сон многупати, најсакан брату мој Кесариј”. А Великиот Атанасиј, иако не зборува вака во словата до кнезот Антиох, во словата за упокоените вели дека, се до Општото воскресение, на светите им се даде еден-друг да се познаваат и заедно да се веселат; грешните, пак, и од тоа се лишија. А на светите маченици им се даде да го надгледуваат и она што ние го правиме и да не посетуваат. Тогаш, пак, сите еден-друг ќе се познаат, и скриените нешта на сите ќе се откријат. Треба да се знае и тоа дека сега душите на некои починати светии се на едно место, а на грешните на друго: првите радувајќи се со надеж, другите, пак, тагувајќи, бидејќи и самите светии се уште не ги примиле ветените добра, како што говори божествениот апостол: „Бог предвидел за нас нешто подобро, за да не можат без нас да се усовршат”. Треба да се знае и тоа дека не сите кои паднале во јами, во оган, во море, несреќи, студови и глад, по заповед Божја, страдаат: ова се Божји судови, од кои едни се по Божјо благоволение, други по Негово допуштање, а трети заради предупредување и поука.
Впрочем, Бог во Своето предзнаење знае сè, познава сè, и тоа се случува по Негова волја, како што вели светото Евангелие во врска со птиците. Ова се случува вака, не затоа што Он предодредил да биде така, освен во некои случаи, ниту пак дека тоа станува случајно, ако некој се удави, друг умре како старец или како дете, туку Он еднаш засекогаш го определил соборното време на човекот, како и толкуте видови на смрт. Во толкуте овие времиња, внатре, различните видови смрт се случуваат не затоа што Бог така определил однапред. Иако Он го знае животот на секој поединец, советот Божји го скратува и времето и видот на смртта. Но за тоа дека постои некакво предодредување за животот, свети Василиј гледа некаква алузија за тоа во зборовите: „Земја си и пак во таа земја ќе отидеш”. За тоа сведочи и апостолот кога им пишува на Коринтјаните: „Поради тоа што се причестувате недостојно, меѓу вас има мнозина болни и немоќни и некои спијат, односно мнозина умираат”. И Давид говори: „Не земај ме на половината од моите денови” и „Си ги измерил моите денови”. А Соломон: „Сине, почитувај ги таткото и мајката за да живееш долго”. Или уште: „Да не умреш предвреме”. И во книгата на Јов, Бог му вели на Елифас: „Јас би ве истребил, да не е мојот слуга Јов”. Тоа покажува дека животот не е ограничен. Ако, пак, некој вели така, тоа за мене значи дека границата доаѓа од Бога, од Неговата волја, бидејќи Он тогаш некому додава, а некому одзема, уредувајќи сè и секому според негова потреба. А кога Бог сака, го уредува и времето и начинот на смртта. Значи, границата на животот на секого е волјата и советот Божји, како што вели свети Атанасиј: „Со овој збор и со длабочината на Твоите судови, Христе, Ти исцелуваш”. А Василиј Велики: „Смртта настапува кога ќе завршат пределите на животот, а ние за предел (граница) на животот ја сметаме волјата Божја”. Оти, ако постои предел (граница) на животот, зошто тогаш Го молиме Бога, а и лекарите, и се молиме за децата?
Треба да се знае и ова, дека крстените деца се насладуваат во рајот, додека некрстените и децата на паганите нема да одат ниту во рајот, ниту во пеколот. Кога душата излегува од телото, таа повеќе не се грижи за овдешни работи, туку за работи од оној свет. Ние правиме помен на починатиот во третиот ден, затоа што во тој ден човекот го менува изгледот. Во деветтиот ден – затоа што во тој ден се распаѓа телото, освен срцето; а во четириесеттиот – затоа што се распаѓа и срцето. Така станува и при раѓањето на човекот: Во третиот ден се оцртува срцето, во деветтиот ден се формира телото, а во четириесеттиот ден се изобразува конечниот облик.
Поради тоа, Владико Христе, упокој ги душите на починатите раби Твои во места каде што почиваат душите на праведниците, а нас помилуј нè, како Единствен Бесмртен. Амин.
Извор: http://agapi.mk/sinaksar-sabota-mesopusna/
*******************************
Елате, благословени од Мојот Отец…
22 февруари/6 март 2016 лето Господово
Недела Месопусна, за Страшниот Суд
Со третата подготвителна недела пред почетокот на Светата Четириесетница, Неделата на Страшниот Суд, благиот наш Спасител нè воведува во Царството Свое, во Црквата на првородните, откривајќи ни го во приказна Своето повторно, величествено доаѓање и востановувањето на Својата вечна слава. Оваа приказна е своевидна икона, едно видение на Второто Христовото Пришествие: ни Го прикажува Бога како седи на небесниот престол Свој и суди, не според Својата правда, туку смиреноумно, наградувајќи ги едноставните, милостивите и смирените. И токму тоа беше пораката која произлезе од просветената беседа на нашиот возљубен Старец, Архимандрит Партениј, што ја збогати манастирската трпеза со благодатна духовна храна.
Слово на Неговото Високопреподобие, Архимандрит Партениј, во неделата на Страшниот Суд
„Минатата недела, мили мои, Црквата, преку параболата за Блудниот син, ни напомна за огромното Божјо милосрдие, за Божјата неизмерна и безусловна љубов и простување. Денес, пак, ни се даде можност, повторно преку зборовите на Самиот наш Спасител, Господ Исус Христос, да погледнеме низ завесата на времето, во таинственото предвестување за крајот на светот, за Христовото страшно и славно доаѓање, како и за Судот кој ќе се случи (Мт. 25: 31-46). На самиот есхатон, на самиот крај од времето, Господ повторно ќе дојде на земјата, но овој пат во сета Своја слава и величие, и ќе седне на престолот Свој како Цар и Судија, да суди секому според делата негови. Со оваа потресна иконографска претстава од зборови, Господ сака да ни укаже дека колку што е милостив, толку е и справедлив. Но што значи тоа справедлив? Дали Божјата правда би можеле да ја изедначиме со човечката правда? Ете, ние луѓето на земјата многупати бараме некаква правда и сакаме насекаде таа да се спроведува. Што би рекле, гладни сме за правда, ама човечка правда. Но, честопати се покажува дека човечката правда, всушност, е една голема неправда. Односно, ние обично бараме правда само тогаш кога ние самите сме онеправдани, и на секој начин посакуваме да го стигне зло оној кој нас нè онеправдал. А кога ние самите онеправдуваме, е тогаш гледаме некако да ја сокриеме правдата. Но, што вели Господ? Оние вистински онеправданите, кои овде на земјата трпат многу беди и злочестие, и се жедни не за човечка, туку за Божествена правда, на крајот ќе бидат наситени: Блажени се гладните и жедните за правда, оти тие ќе се наситат (Мт. 5: 6) А ќе се наситат токму на овој Божји праведен суд. Ги слушнавме пред малку Господовите зборови: сите луѓе од почетокот на времето па до денес ќе воскреснат, за Бога сè е можно, значи ќе воскреснат со нивните тела, и тогаш Он ќе ги оддели едни од други, како што овчарот ги одделува овците од козите, и ќе го започне Својот суд. Но, еве, гледате, дури и на праведниот Суд Божји доаѓа до израз и преовладува огромната милост Негова… Јасно се покажува дека правдата Божја е всушност милоста Негова, дека Он суди не според некаков таксативен закон за отплата поради гревовите, туку според милоста Своја, која се јавува како главен критериум за Неговата конечна пресуда. Страшниот Суд е прикажан како торжество на љубовта, а не на одмаздувањето и казната. Гледаме дека Бог не ги создал луѓето за судско наказание, туку за да го наследат Царството Негово, заедницата со Него. Затоа и им вели на тие од десната страна: Елате, благословени од Мојот Отец… Иако поканата е од Царот лично, сепак Он се обраќа со зборовите: Елате, благословени од Мојот Отец…, го нагласува Својот Отец за да ни покаже дека ние примивме посиновение од Бога Отецот преку Исуса Христа, дека сите ние сме всушност Христови браќа (в. Гал. 4: 4-7). И следните зборови ја откриваат сета Негова огромна милост и љубов, и возвишена промисла за нас, луѓето; откриваат дека Он создал Царство за сите луѓе што ќе го прифатат. Па вели: наследете го Царството, приготвено за вас од почетокот на светот. Значи, Бог го создал човекот да живее во постојана заедница со Него и да биде Негов сопричесник и сожител. А кои се тие што ќе застанат од десната страна на Бога? Како што рековме, тие кои Го прифатиле, кои Го негувале Христос во себе. Христос, Кој ни се дава на Крштението, бидејќи секој Христијанин што се крштева се облекува во Христа, како што вели Св. Ап. Павле:Сите што во Христа се крстивте, во Христа се облековте (Гал. 3: 27) Така, Христос е Оној, Кој треба да живее во нас, да си има дом во нашето срце. Но, како би Го негувале во себе Оној, Кој со Својата Семоќна рака го пази нашиот живот и секојдневно нè храни со Своите добра? Со што би можеле да Го нахраниме Хранителот наш? Денешниот евангелски расказ отворено ни покажа дека Негова единствена храна е нашата љубов кон Него, пројавена преку љубовта и милосрдието кон ближните. Само така би можеле ние, недостојните, да Го негуваме Христос во нас, да го чуваме Божествениот Оган во нас и да не изгориме, и само тогаш би можеле да кажеме дека всушност Он живее во нас, а не ние самите. Како што кажа и Апостол Павле: И јас веќе не живеам, туку Христос живее во мене (Гал. 2: 20). Човекот кој на ваков начин Го негува Христос во себе, изобилува со милосрдни дела, преисполнет е со љубов, ги има даровите на Духот, и за таквиот, гледате и самите, накрај ќе нема суд, против такви нема закон (Гал. 5: 23). Оти на овие, милосрдните и смирени луѓе, на крајот Господ ќе им рече: гладен бев и Ми дадовте да јадам; жеден бев и Ме напоивте; странец бев и Ме примивте; необлечен бев и Ме облековте; болен бев Ме посетивте; во затвор бев и дојдовте при Мене… А тие, пак, во својата простодушност и смирение, ќе Го прашаат: „Кога, Господи, го направивме сето тоа?“ Такви се секогаш смирените и христоподобни луѓе, тоа е одлика на сите праведници. Тие никогаш не сакаат да се фалат со своите дела, и тоа им е сосема природно, едноставно така чувствуваат. Впрочем, тие не ни мислат дека имаат некакви добри дела, туку знаат дека секој добар дар и секој совршен подарок иде одозгора, доаѓа од Отецот на светлината... (Јак. 1: 17) преку Синот и Словото Божјо. А тоа е затоа што Му оставиле на Христос простор во нивните срца. Ете, таков е вистинскиот Христијанин. Некој кој Му оставил простор на Христос во своето срце, а со тоа оставил простор за Неговата безгранична љубов, за Неговото безгранично милосрдие. Да имаше повеќе такви вистински Христијани денес, светот уште тука ќе се претвореше во рај. Но, за жал, не сите се такви. На Судот ќе има и некои што ќе застанат од левата страна на Господа и Он ќе им рече: гладен бев и не Ми дадовте да јадам; жеден бев и не Ме напоивте; странец бев и не Ме прибравте; необлечен бев и не Ме облековте; болен и во затвор бев и не Ме посетивте… И веднаш следува оправдување од луѓето кои Го заборавиле Христос, кои Го убиле Христос во себе, кои секогаш во својата околина се гледале само себеси, своето его, а ближните и пријателите ги гледале само како средства за постигнување на своите егоистични намери, односно како начин да стигнат до посакуваната цел, па макар и крајно да ги злоупотребат. И таквите, гледате, сега самите се оправдуваат, велејќи: „Кога Христе, кога Господи, Те видовме во затвор, или гладен, или жеден, или необлечен…?“ Затоа Он праведно ќе им пресуди, или поскоро ќе им ја искаже пресудата што самите тие, по слободна волја, си ја донеле: Одете од Мене, проклети, во вечен оган, приготвен за ѓаволот и неговите ангели. Со тоа Господ како да сака уште еднаш да ни потврди дека Он не го создал човекот за смрт, ниту за да биде протеран, туку вечно да живее со Него и да пребива постојано во Неговата заедницата на љубовта, бидејќи не вели дека вечниот оган бил приготвен за човекот, ами за ѓаволот и неговите ангели. Но, овие луѓе, за жал, сами си ја припишале на себе таквата осуда. Истото ќе биде и со нас, доколку постојано Го убиваме Христос во себеси. Ако не љубиме, нема ни да бидеме љубени. Ако не сме милосрдни, нема да бидеме помилувани. Оти во петтото блаженство се вели:Блажени се милостивите, зашто тие ќе бидат помилувани (Мт. 5: 7). И пак ќе речам, слободно можеме Божјата праведност да ја поистоветиме со Неговата неизмерна милост; оти на крајот на краиштата што бара Господ од нас? Он не бара ниту многу пост, ни некои особени подвизи, иако и тие се од голема полза за нашата душа, бидејќи ни помагаат да ги стекнеме добродетелите. Но она што Он најмногу го бара од нас е милосрдието, милосрдност кон сите околу нас. Ете колку малку е доволно за и ние да станеме Божји пријатели, за Он на крајот да нè препознае како Свои, како благословени од Неговиот Отец. Затоа ајде да почнеме од себеси. Да почнеме да Го негуваме Христос во себе, за да можеме да кажеме дека Христос живее во нас. Зашто пред нас е поставен избор и ние сме тие кои одлучуваме: ќе бидеме со Христа или против Него, односно ќе почнеме ли да го живееме уште сега рајот во нас, или, за жал, пеколот. Денешниот приказ на Судот Божји, исто така ни покажа дека и оние од десната страна на Христа, а и многумина одлево Нему, несомнено Го познавале Бога, бидејќи гледаме дека разговараат со Него, но едните биле само формални Христијани, убијци на Христа во себе и предавници, а другите биле тие, кои покрај своите многубројни слабости и гревови, сепак се труделе да Го љубат Христа, да Го бараат Христа во себе, и да Му остават простор на Христа во себе. Да му оставиме и ние простор на Христос во нашето внатрешно битие, за да може да нè преобрази. Амин!“
*********************************
Кога ќе седнеш, Судијо на сите, да ја судиш сета земја, Удостој ме и мене да го слушнам овој глас: „Дојдете, благословени на мојот Отец!”
Во овој ден правиме спомен на Второто и непоткупливо Христово пришествие, што божествените отци го одредија од две причини: прво, заради оние коишто знаат за Божјото човекољубие, па живеат мрзливо, велејќи: „Бог е човекољубив, па кога ќе се ослободам од гревот (кога ќе се покаам), сум си ја завршил целата работа“. Второ, потсетување на овој страшен ден се прави за да знаеме што нè очекува еден ден по смртта, та оние што овој живот го минуват во мрзливост и неодговорно, да се исплашат од она што ги очекува и да почнат да живеат добродетелен живот, и да не се надеваат само на Божјото човекољубие, но да знаат дека Бог е и праведен и дека ќе даде секому според неговите дела. Инаку, и душите на починатите треба да излезат пред Судијата. Затоа, овој празник на некој начин претставува и крај на сите празници, бидејќи тој чин – Страшниот суд, ќе биде конечен за сите нас.
Треба да се знае и тоа дека идната недела ќе се потсетиме и на почетокот на светот, и на паѓањето и изгонувањето на Адам од рајот. Денешниов, пак, ден (празник) е крај на сите денови, како и на самиот свет. Од оваа недела се скусува храната (повеќе не се јаде месо), а нè повикува и на милостина кон ближните. Исто така, бидејќи со храна бевме истерани од рајот, и паднавме под осуда и проклетство, по примерот на Адам од наредната недела, се молиме Христос и нас повторно да нè воведе во рајот. И при Второто пришествие Христос ќе дојде во тело, но не како при Неговото прво доаѓање, тивко и без слава, туку со натприродни знаци и чуда, со силна светлина од небесата, за да биде познаен од сите; дека Он е тој што дојде и првиот пат, и родот човечки го избави, и дека самиот Тој ќе суди, според тоа кој колку зачувал од она што Он ни го дал. Кога ќе биде тоа пришествие? Никој не знае. Господ тоа го сокри и од апостолите. Тогаш ќе има некои предзнаци, што некои од светиите нашироко ги објаснија.
Некои велат дека тоа ќе биде по седум илјади години! Пред Неговото пришествие, ќе дојде Антихристот и ќе се роди, како што вели св. Иполит Римски, од жена нечиста, божемна девојка, по потекло од Евреите, од племето Даново, кој беше дете на Јаков; и дека ќе оди меѓу народот како Христос, и дека ќе прави чуда, како што правеше и Христос, и мртви ќе воскреснува (види: 2. Сол. 2). Тогаш, се вели, ќе се открие синот на погибелта, со секоја сила и знаци и лажни чудеса. Впрочем, нема самиот ѓавол во тело да се претвори, како што вели Јован Дамаскин, туку човек кој ќе се роди од блуд и ќе го прими сето сатанско дејство, и ненадејно ќе се крене, и на сите ќе им се покаже како добар и кроток. Тогаш ќе има голем глад, на луѓето ќе им угоди, ќе се претстави дека ги знае и Божествените Писма, и ќе пости, и од луѓето ќе биде прифатен, и ќе се прогласи за цар; најмногу ќе го засака еврејскиот народ; ќе дојде во Ерусалим и храм ќе им подигне. На седум години пред него, како што вели пророк Даниил, ќе дојдат Енох и Илија, и на луѓето ќе им проповедаат да не го примат. Тој, пак, ќе ги фати, ќе ги мачи, најпосле и главите ќе им ги отсече. Оние што ќе живеат благочестиво, ќе мораат далеку да бегаат, по горите, каде што ќе ги искушуваат демоните. Оние седум години ќе се намалат заради избраните, а ќе има и голем глад, елементарни непогоди, за малку сите ќе изгинат. По сите овие работи, ненадејно, како молња од небото, ќе се случи пришествието Господово, а ќе му претходи чесниот Крст и огнената река, која сета земја ќе ја очисти од скверноста. Тогаш ќе биде фатен и Антихристот, и неговите слуги, и ќе бидат предадени на вечниот оган.
Кога ќе затрубат ангелите, ненадејно од сите страни на земјата сиот човечки род ќе дојде во Ерусалим, зашто е во средината на светот. Таму ќе им се суди на сите со души и тела. Со еден збор, Господ ќе ги одвои праведните од грешните: оние што правеле добро ќе отидат во вечен живот, а грешните во вечни маки, кои нема никогаш да престанат. Треба да се знае дека тогаш Христос нема да бара пост и сиромаштија, и чуда, иако се добри и тие, туку многу повеќе од овие – милостина и сострадание. Оти тогаш Господ, и праведните и грешните, ќе ги потсети на оние шест заповеди: гладен бев, и Ми дадовте да јадам; жеден – и Ме напоивте; туѓинец бев, и Ме примивте; необлечен бев, и Ме облековте; болен бев, и Ме посетивте; во затвор бев, и дојдовте при Мене. Ако ова го направивте на еден од овие мои најмали (браќа), Мене Ми го направивте (види: Матеј 24). Затоа секој треба да го направи она што може, според своите сили. И секој треба да исповеда (признае) дека Господ Исус е Христос (Месијата), за слава на Бога Оца.
А маките, за кои зборува Светото Евангелие, се овие: таму ќе биде плач и крцкање со забите, црвот нивни нема никогаш да заврши, и нивниот оган нема никогаш да изгасне; како и она: фрлете го во крајната темнина. Црквата, пак, јасно учи дека праведните и светиите секогаш ќе бидат со Бога во Царството небесно, во вечната Светлина. А оние што овој живот го минаа далеку од Бога, во мрзливост и привремена храна, ќе одат во маки и темнина, лишени од Божјата светлина.
Со Твоето неискажливо човекољубие, Христе Боже, удостој нè и нас со Твојот посакуван глас, и придружи нè кон оние од Твојата десна страна, и помилувај нè. Амин.
Извор: http://agapi.mk/sinaksar-nedela-na-strasniot-sud/
*****************************************
А кога ќе дојде Синот Човечки во Својата слава и сите свети ангели со Него, тогаш ќе седне на престолот на славата Своја, и ќе се доберат пре Него сите народи; па ќе ги оддели едни од други, како што овчарот ги одделува овците од козите; и ќе ги стави овците од Својата десна страна, а козите од левата. Тогаш царот ќе им каже на оние што Му се од десната стрна: ‘Елате, благословени од Мојот Отец; наследете го царството, приготвено од почетокот на светот; оти, гладен бев и Ми дадовте да јадам; жеден бев и Ме напоивте, странец бев и Ме примивте; необлечен бев и Ме облековте; болен бев и Ме посетивте; во затвор бев и дојдовте при Мене.’ Тогаш праведниците ќе му одговорат и речат: ‘Господи, кога Те вивовме гладен и Те нахранивме, или жеден и Те напоивме? Кога Те видовме странец и Те прибравме, или необлечен и Те облековме? Кога те видовме болен, или во затвор, и Те посетивме?’ А царот ќе им одговори и рече: ‘Вистина, ви велам: доколку сте го направиле тоа на еден од овие Мои најмали браќа, Мене сте Ми го направиле.’ Тогаш ќе им каже и на оние што се од левата страна: ‘Одете од Мене, проклети, во вечен оган, приготвен за ѓаволот и неговите ангели. Зашто, гладен бев и не Ми дадовте да јадам; жеден бев и не Ме напоивте; странец бев и не Ме прибравте; необлечен бев и не Ме облековте; болен и во затвор бев и не Ме посетивте.’ Тогаш и тие ќе Му одговорат и речат: ‘Господи, кога Те видовме гладен, или жеден, или странец, или необлечен, или во затвор и не Ти послуживме?’ Тогаш ќе им одговори и рече: ‘Доколку не сте го направиле тоа на еден од овие најмали браќа и Мене се сте Ми го направиле.’ И тие ќе отидат во вечна нака, а праведниците – во живот вечен.” (Мт 25,31-46)
Во приказната која Христос ја проповеда за она што ќе се случи во часот на Страшниот суд, изненадени се оние кои не ја имале љубовта кон ближниот кога Судијата им вели дека кога на гладниот не му дале да јаде, ниту на жедниот да пие, и не го примиле непознатиот и не го облекле сиромавиот, или не го посетиле затвореникот, тие всушност Него, Христа не Го нахраниле, напоиле, облекле или посетиле. Но, и праведните се подеднакво изненадени кога Христос им вели дека кога тоа го правеле, Нему Му го правеле.
Ова изненадување е оправдано од причина што Христос не ја потврдува само тесната врска помеѓу Себе си и секој човек, или помеѓу секој човек и Себе си, туку Тој ја потврдува идентичноста, која би можела да воспостави забуна околу тоа каде се губи разликата меѓу природата (суштината, м.з.) и личноста.
Фактот дека и праведниците се изненадени ни посочува дека се работи за една тајна која никогаш во потполност нема да биде откриена до крајот на времињата, но фактот и дека преку оваа поука која ни ја оставил, нè повикува на неа, ни говори дека Тој (сепак) сака да нè запознае со оваа тајна.
Како да се разбере ова тврдење за поистоветувањето Христово со секој човек, и секој човек со Христа?
Светото Писмо и Отците по ова прашање ни даруваат скапоцени податоци. Првата книга Мојсеева и бројните светоотечки толкувања нè поучуваат најпрво дека човекот е создаден според Ликот Божји, што значи дека секој човек во себе од овој Лик (слика, икона) кој директно повторно го поврзува со Бога и Го прави Бога присутен во него. Отците, особено свети Иринеј Лионски, Ориген, свети Атанасиј Александриски, свети Кирил Александриски, тврдат дека Адам е создаден според самата икона на Логосот, Словото Божјо. Свети Никола Кавасила дури тврди дека човекот е создаден според Ликот на воплотеното Слово, Христа Богочовекот, Оној Бог Кој го промислил воплотувањето на Словото за сета вечност. Тука ја наоѓаме причината за потврда на секој човек со Христа.
Едно објаснување кое ни го дал свети Максим Исповедник може да ни помогне подобро да го разбереме ова тврдење. Приморан да ги протолкува двосмислените зборови на свети Григориј Богослов „Каква е оваа голема тајна? Ние сме честици Божји произлезени од горе“ (Беседа XIV,7) – свети Максим ни објаснува (во седмата глава од неговата Амбигва) дека сите луѓе се честици Божји, не затоа што биле богови во почетокот, пред искуството на падот, како што сметале оригенистите, туку како такви кои за цел имаат да станат богови по благодат. Овој план на Творецот, кој бил направен за секој човек дури и пред создавањето на светот се наоѓа впишан во логосот на човечката природа (или поинаку кажано, неговата духовна дефиниција која во самата своја структура ја изразува желбата или целта Божја), природа чиј носител е секој човек. Значи, секој човек е Бог по божествена цел и на можен начин (што значи дека е способен тоа и да стане по благодат). Понатаму, ни кажува свети Максим, логосите на сите битија се створени во Логосот, собрани се и своето единство го наоѓаат токму во Него. Ова објаснување ни го приближува тврдењето за светпотаинската идентификација на секое човечко битие со Христа, воплотениот Логос.
Третото објаснување на ова тврдење може да се најде во самото воплотување. Словото, воплотувајќи се, станувајќи човек, на себе ја зело човечката природа. И Словото ја превзело не просто човечката поединечна природа, туку севкупната човечка природа, вклучувајќи го целото човештво, што би значело – природата на сите луѓе од сите времиња.
На ова се повикува свети апостол Павле кога говори за обновувањето на сите луѓе во Христа, Новиот Адам. За ова исто така ни говорат и Отците, посебно свети Иринеј Лионски, свети Атанасиј Александриски, свети Григориј Нисски, свети Кирил Александриски и свети Максим Исповедник, чии зборови би можеле да ги наведеме: „Тајната сокриена во вековите и поколенијата сега е откриена вистински и преку потполното вочовечување на Синот и Бог Кој во Себе ја соединува по ипостас, без делење и слевање, нашата природа и самите нас со Своето свето тело ќе нè земе нас и нашето […], со Своето Вочовечување Тој се удостоил да створи една и иста твар со Него, според Неговата природа“ (Амбигва, 7).
Доколку е точно дека само христијанинот, покрстувајќи се, навистина станува дел од телото Христово и живеејќи во согласност со заповедите, се здобива со подобието Христово и навистина е „вохристовен“, тогаш заедно со апостолот Павле може да се рече: „Не живеам веќе јас, туку Христос живее во мене“. Доколку е точно дека христијанинот во својата личност ја води Божјата икона кон довршување (исполнување, м.з.) и личносно го остварува крајот на својата природа впишана во нејзиниот логос, и доколку е вистина дека само христијанинот личносно се соединува со Христа Кој во Себе ја соединил севкупната човечка природа, дотолку не е помалку вистинито дека сите луѓе, без разлика какви се, христијани или не, во самата своја природа имаат извесна идентичност со Христа, Кој истото го објавува преку зборовите на светиот евангелист Матеј. Поради тоа светителите, имајќи го залогот на познанието кое ќе биде ни откриено и на сите нас на крајот на времињата, Го гледаат и љубат Христа во секој човек кого го среќаваат, и секој човек го љубат во Христа. Жан-Клод Ларше
Извор: http://agapi.mk/jean-claude-larchet-icxc/
**********************************
Евангелско четиво кое се чита во Неделата на страшниот суд, зборува за таа последна, решавачка средба со Христа, која нè очекува сите нас, кога од овој живот ќе преминеме во животот на идниот век.
Од Христовите зборови за Страшниот Суд дознаваме дека, единствен критериум по кој овците ќе бидат одделени од козите е односот на човекот кон своите ближни. Господ на Судот нема да нè праша дали сме ги постеле постите, сме правеле ли поклони, сме читале ли молитвено правило – и покрај тоа што многумина во ова ја гледаат главната цел на христијанскиот живот. Господ ќе нè запраша како сме ја докажале својата вера кон Него во делата т.е како сме се однесувале кон Него во лицето на Неговите помали браќа – нашите ближни; сме му правеле ли добро или сме го одминувале [братот], не забележувајќи Го Христа Кој стоел на нашиот пат.
Со векови, за Страшниот Суд се размислувало како за голем и страшен настан; бил сликан грозен и безмилостив Судија, Кој ги брои гревовите и добродетелите на луѓето. Човечката фантазија ги изживописала маките на грешниците, испраќајќи ги во проклет оган, каде што тие ќе сносат вечна казна за направените гревови. Но, благата вест не е таква [Евангелието не е такво]. Toa [евангелието] ни кажува дека Бог е Љубов. Старозаветната претстава за Бог – Казнувач, „за беззаконијата на татковците ги казнува децата дури до третото и четвртото колено“, во Новиот Завет е сменета со благовеста за Бога, Кој го возљубил човекот, Сам станал Човек и умрел на крстот заради спасение на луѓето. И така, на Страшниот Суд ќе се најдеме пред лицето на љубовта Божја, љубовта Христова, љубовта крстна.
Од Евангелието знаеме дека Бог не сака да им суди на луѓето, туку да ги помилува и спаси: „Отецот не суди никому, но сиот Суд Му го предаде на Синот“ (Јн 5,22). За Себе, пак, вели: „не дојдов да му судам на светот туку светот да го спасам.“ (Јн 12,47). И така, ниту Отецот, ни Синот не сакаат да му судат на човекот. Тогаш кој ќе му суди на човекот на Страшниот Суд? Ќе ни суди оној Човек, Кој затропал на нашата врата, а ние не сме Го пуштиле да влезе; ќе ни суди Оној Кој барал од нас храна, а ние не сме Му дале; бил болен, а не сме Го посетиле. Ќе ни судат нашите ближни, кои не сме ги забележале кога ни стоеле на нашиот пат – гладните, жедните, необлечените или без кров над главата. Ќе ни суди сострадателната љубов Божја, за која сме се покажале неверни. На крајот на краиштата, ние сами себе ќе се осудиме, кога ќе сфатиме дека не ни е место таму каде со љубовта Божја се причестуваат децата Божји, кои со својата љубов и со своето милосрдие се уподобиле на Христа.
Секој ден ние Го среќаваме Христа, Кој бара од нас помош. На пример, на улиците, во автобустите, подземните премини, блиску да вратите на храмовите – насекаде гледаме просјаци, во лицето на оние во кои Христос се обраќа кон нас. Да се даде на питач – значи да Му послужиме на самиот Христос, да споделиме заедно со него со Него на оние кои им е потребна нашата помош. И обратно, да одминеме сиромашен – значи да Го одминеме Христа, пропуштајќи ја својата шанса да направиме добро на Господа. Се разбира, ние не можеме да даваме милостина на сите просјаци што ги среќаваме, бидејќи денеска, нив ги има премногу; но на некои помошта им е неопходна. А за оние, за кои сме немале пари, треба сострадално да се помолиме и да Го помолиме Господа, Тој Самиот да им помогне.
Најстрашното нешто е да поминеме покрај сиромашниот, не забележувајќи го. Нели за тоа и беше осуден богатиот – што кога го изнесувале од дома на носилки и го враќале, тој не го забележил сиромашниот Лазар, кој легал пред портата?
Страшниот Суд на кој овците се одделуваат од козите, започнува овде, на земјата. Тој се пројавува секогаш кога ние остануваме сами со бедните, сиромашните, страдалните. И ние биваме осудени, не само кога не одговараме на прозбите за помош, туку и кога, нурнати во себе со своите грижи, не ја забележуваме човечката тага и потреба од најблиските. Не треба да чекама за да побараат помош од нас. Ако блиску до тебе живее старец за кој никој не се грижи, самиот појди кај него и помогни му. Ако знаеш дека твојот сотрудник е во неволја, понуди му пари, не чекај тој да побара. Ако дознаеш дека некој што го познаваш останал без кров, без основни егзистенцијални средства за живеење, помогни пред да те повикаат на помош.
Средбата со човек кој се наоѓа во неволја или сиромаштија е средба со Христа, тоа е Страшниот Суд, предвкус на она што ќе се случи врз цело човештво и на секој од нас на крајот од историјата. Од тоа што ќе направиме, или што нема да направиме за оние кои имаат потреба од наша помош, зависи и нашата судбина во вечноста. Ако тука го поминеме испитот на сострадание и љубов, нема да ни биде страшно таму да застанеме пред Христа. Ако во животот се покажеме верни на Христовата љубов, судот за таа љубов нема да биде за нас катастрофа. Ако сме му помогнале на некој човек во земниот живот, тој заедно со нас ќе стои на Судот помагајќи ни пред Бога. Ако сме го напоиле и нахраниле Христа во лицето на оние кои страдаат и имаат потреба од тоа – самото тоа ќе нè застапува пред Судот. Ќе Го препознаеме Него, бидејќи веќе претходно – во земниот живот, многупати сме Го сретнале. Тогаш и Тој ќе нè препознае нас и ќе нè нарече Свои: „Елате, благословени од Мојот Отец, наследете го Царството приготвено за вас од создавањето на светот“. (Мт. 25:34). Амин. Архиепископ Иларион Алфеев
Извор: http://agapi.mk/nedela-na-strasniot-sud/
***********************************
Пред Великиот Пост има четири подготовителни Недели и тие се наречени: на митарот и фарисејот, на блудниот син, месопустнаа и сиропустна. Црквата ги предвидела тие недели како подготовка на верните за подвигот на постот со постепено воведување на воздржувањето:
Оваа Недела се нарекува месопустна затоа што денес завршува јадењето месо. Неделата месопустна се вика и Недела на Страшниот суд и затоа што денес го споменуваме сеопштиот, последниот и Страшен суд.
Овој суд е неизбежен и сигурен, како што за секого од нас е неизбежа и сигурна смртта. Но, Божјиот Суд, не е сличен со човековиот Суд. Бог е Судијата и во него е последниот суд, но всушност ние си пресудуваме со своите дела и со својата вера. Кога Бог го нарекуваме судија, тоа не значи дека тој е Судијата кого понекогаш луѓето безмалку со задоволство го повикуваат да ги казни нивните непријатели. Дури и кога се тешиме дека „има некој што сето тоа го гледа“ од нас можеби притаено ѕирка злобна одмаздољубивост со желба да му биде вратено со зло некому кој направил зло. Но, Бог нема ништо со човечкото пресметување на злосторставата и казните. Едноставно, Бог никому не враќа со зло и никого не испраќа во Пеколот. Ако забележавме, евангелието вели дека тој само ги одделил овците од козите. Овците т.е кротките и смирените по дух остануваат во негова близина од десната страна, козите како бунтовни заминуваат во стадото од левата страна.
На Страшниот Суд нема да се бројат ни добрите ни лошите дела, затоа што Хистос како Судијата суди според богоподобието. Богоподобие значи сличност со Бога. Човекот бил создаден како образ Божји, односно како слика, како икона на Бога и таа Божја икона во себе ја носи секој. Божјиот образ во нас е неизбришлив и може само да биде осветлен или извалкан. Но, подобието кое исто така било вложено во човекот при создавањето и се пренесува од род во род, може многу да варира – од висините на светоста до ѓаволска расипаност.
Со сите добри дела во целиото светотаински христијански живот, со сѐ што правиме со вера во Христа – стануваме слични на Христа. Ако живееме и работиме заради Христа тогаш добрите дела што сме ги направиле не ги сметаме за наши поени со кој ќе ја исполниме нормата за влез во рајот. Ако нешто добро сме направиле, со неговата сила сме успеале да го направиме. Фарисејот кој сакаше да го потсети Бога за неговите добри дела, не лажеше – тој навистина правел добри дела, тој згрешил со тоа што сметал дека добродетелите му ја гарантираат Божјата милост, дека го задолжил, го обврзал Бога за добрините да му врати со добро, со здравје и среќа… Но, Бог не го сака таквото спогодување. И затоа ни е кажано дека оправдан си отишол грешникот кој ги гледал своте гревови и барал простување од Бога.
Бог не тргува со човекот. Тоа е јасно од кажувањето за работниците на кои
Бог им плаќа и тоа како што сака според својата љубов –им плаќа на оние кои работеле само еден час исто колку и на оние кои работеле во пладневната жештина. „Пријателу, не ти направив ништо лошо: ќе им дадам на последните колку и на тебе. Зошто твоето око е зло, ако Јас сум добар?“ (Матеј 20:12-15) Значи, Божјата добрина во наши очи често не изгледа правична. Ние сметаме дека е чесно ако секому му се даде според заслуженото, но очигледно, Божјата пресметка е далеку од нашето пазарење. За многумина нема да изгледа праведна постапката на таткото кој го примил својот син што го уништил своето богатство во разуздан живот, а заради покајанието го пречекал со прегратка и му дал власт над својот имот. Тој татко е слика на нашиот милостив небесен Отец кој го прима нашето покајание.
Значи, кога велиме дека Бог е праведен, не мислиме дека Тој е добар Судија кој знае како правично да го казни човекот, туку напротив, мислиме дека Тој е добар и исполнет со љубов, дека ги простува нашите престапи и непослушности, и сака да нѐ спаси со сите средства, дека никогаш не враќа со зло за зло. Свети Антониј Велики вели:
„Бог е добар, бестрастен и неизменлив… Божеството не чувствува задоволство или незадоволство заради човечките околности. Тој е добар и Тој само дарува благослови и никогаш не нанесува штета, останувајќи секогаш Истиот. Од друга страна, ние луѓето, ако станеме добри преку сличност со Него, тогаш сме соединети со Него, но ако станеме зли преку несличност со Бога, тогаш сме одвоени од Нега. Живеејќи во светост, ние се прилепуваме до Бога, а станувајќи порочни, го правиме наш непријател – не затоа што Тој станува гневен на нас како некој судија, туку нашите сопствени гревови се тие што го спречуваат Бога да свети во нас и тие не изложуваат на демоните што нѐ мачат. И ако преку молитва и мислосрдни дела стекнеме простување на нашите гревови, тоа не значи дека сме го придобиле Бога и сме го натерале да се промени во однос на нас, туку ние преку нашите дела и нашето свртување кон Божеството – сме се исцелиле од нашата порочност и повторно се наоѓаме во Божјата добрина.
Според тоа, да се рече дека Бог се одвратува од порочните, е исто како да се рече, дека сонцето се крие од слепите.“
„Ви велам – не ве познавам!“ Тоа се најстрашните зброви кои човек може да ги чуе од Господ Исус Христос! Тоа се зборовите кои значат дека некој останал туѓинец за Бога. Дека останал во темнината, затоа што не сакал да ја прими благодатта што тој изобилно и постојано ни ја дава.
Прифаќањето или одбивањето на Божјата благодат, целосно зависи од разумните созданија. Бог, како сонцето, никогаш не престанува свети и за добритее и за злите. Тој не ја повлекува Својата благодат и љубов, туку ставот што човек ќе го заземе кон оваа непрекината благодат и љубов, тој став ја определува разликата меѓу рајот и пакеолот. Оние што го љубат Бога, се среќни со Него, оние што мразат се многу несреќни, бидејќи мора да живеат во Неговото присуство. Не постои место, каде што некој може да избега од сеприсутната Божја љубов.
Рајот или пеколот зависат од тоа, како ќе ја прифатиме Божјата љубов. Дали ќе возвратиме на љубов со љубов, или Неговата љубов ќе одговориме со омраза? Ова е суштинска разлика. И оваа разлика зависи единствено од нас, од нашата слобода, од нашиот најдлабок личен избор.
Оваа слобода, овој избор, овој внатрашен став кон нашиот Творец е – најдлабоката срцевина на нашата вечна личност, тоа е нашето вечно лице – светло или темно, лице што љуби или лице што мрази.
Не, браќа, влегувањето во рајот или пеколот не зависат само од Бога. Многу повеќе тоа зависи од нас, и во тоа е целата наша трагедија. Бог единствено што сака е – слободно да се усовршуваме според неговиот образ и според неговото подобие во вечната светлина на неговото царство.
Свети Јован Лествичник вели деда „пред да паднемеме (во грев), демоните ни велат дека Бог му е пријател на човек; но откако ќе паднеме – велат дека е немислосрден и суров.“ Ова е лукава демонска лага: да нѐ убеди дека секоја штета во нашем животу, за свој причина го има Божјото расположение; дека е Бог ќе ни прости или ќе нѐ казни. Сакајќи да нѐ фрли во грев, и потоа да нѐ натера да ја изгубиме секоја надеж дека ќе се ослободиме од гревот – демоните сакаат да го претстават Бога како некој кој некогаш простува сѐ, а некогаш е немилосрден. Тоа, е ужасна лага, која придонесува голем дел од луѓето да го губат вечниот живот. Бог секогаш љуби, Тој секогаш простува…
Меѓутоа, оној што никопгаш не простува, никогаш не му е пријател на човекот, тоа е гревот. Гревот ја уништува нашата душа независно од Божјата љубов, зашто токму гревот е патот што води далеку од Бога, зашто гревот гради ѕид који нѐ одвојува од Бога, грвот ги уништува нашите духовни очи, правејќи нѐ неспособни да ја видиме Божјата светлина.
Демони скаат да нѐ натераат за нашето спасение или за нашата вечна духовна смрт, секогаш да размислуваме во правосудни поими.
Нашето спасение или нашата вечна смрт – не се прашање на Божја одлука , туку на наша одлука. Тоа е прашање на нашата слободна волја, која Бог ја почитува и сега, а присилно нема да ја менува ни во вечни векови. Опасноста не доаѓа од Бога; таа даѓа од нашето сопствено „јас“.
Ако сега некој е збунет и не разбира како е можно; Божјата љубов некого да направи изопачен и дури запален како да е во пламен, нека размисли за постариот брат во пимерот за блудниот син. Зарем тој не бил на имотот на својот отец? Зарем целиот имот не му припаѓал и нему? Зарем не ја имал кон себе татковата љубов? Зарем таткото не отишол да го моли и преколнува, да влезе и да учествува во радосната веселба?
Штао го палело со внатрешна горчина и омраза? Зошто не се радувал заради враќањето на братот? Зошто немал љубов ни кон својот отец, ни кон својот брат? Зарем не, заради своето изопачено, внатрешно расположение? Зарем самаат љубов не била то што го стврднувало негово срце сѐ повеќе и повеќе? Зарем радоста не била таа, што го направила тажен? Зарем не горела омраза во неговото срце – омраза кон таткот и кон братот, омраза заради љубовта на неговиот татко кон неговиот брат и омраза заради љубовта на неговиот брат кон неговиот татко?
Тоа е пеколот: одрекување и отфрлање на љубовта; враќање на љубов со омраза; огорченост при гледање на невина радост; да се биде окружен со љубов, а сепак да се има мораза во срцео. Тоа е состојбата на проколнатите. Сите тие се сакани и биле повикани на радосната веселба. Сите тие живеат во Божјото Царство, на Новата Земја и Новото Небо кои ќе бидат воспоставени по воскреснувањето од мртви. Никој не ги отфрлил. Дури и кога би сакале да избегаат, не би можеле да заминат од новото Божјо Создание, ниту да се скријат од Божјата љубовна сеприсутност. За нив е најужасно тоа што во тој вечен живот, во тоа Ново Создание – Бог е сѐ во сѐ за Неговите созданија.
Рајот и пеколот се едната и иста Божја Река, оганот на Божјата љубов кој ги покрива и опфаќа сите со иста благотворна волја. Истата животворна вода е вечен живот за верните и вечна смрт за неверните; рај за едните, пекол за другите.
Затоа денес пеевме: „Кога ќе дојдеш, Боже на земјата со слава и сè ќе трепери: огнена река пред судот тече, книгите се отвораат и тајните се јавуваат: тогаш избави нѐ од незгасливиот оган, и удостој нѐ да застанеме оддесно на Тебе, Судијо најправеден. Амин.”
Беседа прочитана на светата Литургија, во храмот Свети Николај Чудотворец, во Свети Николе.
***********************************
МЕСОПУСНА НЕДЕЛА
„Бог е љубов“
ВО ИМЕТО НА ОТЕЦОТ И СИНОТ И СВЕТИОТ ДУХ!
На многу фрески низ нашите православни храмови може да се забележи една несекојдневна, но многу впечатлива сцена, на која фрескописецот мошне вешто ги преточил во слика Христовите зборови кои ги слушнавме во денешното Евангелско четиво. Всушност, на тие фрески е претставен Страшниот Суд каде што Господ Исус Христос најпрво гледа надесно и им се обраќа на оние, кои се од таа страна: „Елате, благословени од Мојот Отец; наследете го царството, приготвено за вас од почетокот на светот“ (Матеј 25: 34), а другата фигура на Спасителот е свртена кон оние, кои стојат од левата страна и го слушаат страшниот приговор: „Одете од Мене, проклети, во вечен оган, приготвен за ѓаволот и неговите ангели“ (Матеј 25: 41). На првата фигура од Христовото лице излегува светлина и љубов, а Неговите две раце се испружени напред, како да сака да ги прегрне оние, кои живееле според Неговите заповеди, а на втората фигура Христовиот лик е строг и од Неговите очи не излегува светлина.
Гледајќи ја оваа фреска веднаш треба да се потсетиме на зборовите од апостолот Јован кога безусловно и едноставно тврди дека „Бог е љубов“ (1. Јов. 4: 8). Потврда на ова е и фактот што „Бог толку го возљуби светот, што Го даде Својот Единороден Син, та секој што верува во Него, да не погине, но да има живот вечен“ (Јован 3: 16). Земниот подвиг на Господ Исус Христос е подвиг на љубовта. Самиот Он го надминал и највисокиот степен на љубовта, зашто Он не умрел за пријателите, туку за непријателите, зашто секој грев е непријателство против Бога. Но, во таа Христова крсна смрт не е откриена само Божјата љубов, туку и законот на Божјата правда.
Живеејќи меѓу луѓето, проповедајќи љубов и вршејќи правда, Господ Исус Христос во Своето сопствено лице се открил на светот како носител на божествената љубов и правда. Впрочем, има ли потреба да го докажуваме ова, кога низ светите евангелски страници Христа Го гледаме како ги привлекува децата при Себе, а врз нивните глави ги полага Своите милостиви раце, гледаме како при нозете Негови плаче блудницата и со своите коси ги мие Неговите нозе; како ја заштитува блудницата од каменување од разгневените фарисеи; како го лечи раслаблениот, кој триесет и осум години лежел при овчата порта; како ја утешува бедната Наинска вдовица, која тргнала да го погребува својот единствен син; како плаче и го воскреснува четиридневниот Лазар… Он секогаш оди во пресрет на тагите, на солзите, на човечките несреќи. Пред нашиот духовен поглед низ страниците на Евангелијата Он стои во ореолот на бесконечната љубов и сострадателност. И, каква трагедија, на крајот на Својот земен подвиг, откако им помогнал на сите кои барале помош од Него, по тешки страдања, невин и безгрешен, Он е распнат на крстот. Од Неговото божествено тело истекува искупителната крв, а од Неговото срце – божествена љубов. И во тие претешки мигови Он ја утешува Својата расплакана мајка, Пресветата Богородица, која се наоѓала во подножјето на крстот. Он дури и се моли за Своите распнувачи, кои, според Неговите зборови, не знаат што прават. Он со љубов гледа и на покајаниот разбојник, кој моли за прошка, и од неисцрпниот извор на Својата љубов, му га дава она, кое го бара.
Таков е нашиот Бог, во Кого ние веруваме и Кој е љубов и правда! Пројавувањето на Неговата правда ние, исто така, го гледаме за време на Неговиот земен живот. Спасителот постојано ги изобличувал книжниците, митарите и фарисеите за нивните беззаконија; со бич ги изгонил трговците од храмот, кои домот за молитва го претвориле во разбојничко гнездо. Но, Он во исто време го прима митарот кој се кае, зашто Он го бичува единствено гревот, сè со цел да го спаси човекот. Всушност, Христос за тоа и дојде на земјава: да го бара и спаси загубениот човек. Дури и во срцето на Јуда, во миговите на предавството, Спасителот ќе тропне со истата цел, велејќи му: „Јудо, со целив ли Го предаваш Синот Човечки?“ (Лука 22: 48).
Божјата правда се раствора во Христовата љубов, а тоа ни го сведочи уште во Стариот Завет светиот цар и пророк Давид кога вели: „Милостив е Господ и праведен“ (Псал. 114: 5). Христос Спасителот е таков и по Своето Вознесение. Од љубов кон луѓето Он ја формирал Црквата на земјата, за да може понатаму таа да ја раздава Божјата љубов преку благодатта на Светиот Дух, подавајќи им на оние што се кајат божествено простување. Сите ние сме синови и ќерки на светата Христова Црква, а преку неа – чеда на Небесниот Отец, и постојано се капиме во тоа море на божествена љубов преку сите дни, додека сме живи. Најпрво Господ нè прима преку светото Крштение во Своето семејство, нè храни со духовна храна и ни го дава за сопатник во земниот живот нашиот ангел – чувар. И во текот на својот живот ние постојано доаѓаме во Божјиот храм, во подножјето на Христовиот крст, заедно со своите гревови и тешкотии, за овде да добиеме утеха од божествената љубов. Колку пати ние и да паднеме во гревови, исто толку ќе ни прости Господ, но потребно е да плачеме за своите паѓања.
Во својот живот сведоци сме како Божјата љубов се соединува со Божјата правда. Над нас не се простира само покровот на Божјата љубов, туку се извршува и судот на Божјата правда. За нашите гревови Господ ни испраќа и болест, односно, нè вразумува преку личните несреќи. Сè додека живееме над нас ќе се излива судот на Божјата правда, зашто апостолот Павле говори: „Господ го казнува оној, кого што го сака“ (Евр. 12: 6). Несреќите и страдањата Господ ни ги праќа според Својата љубов. Господ казнува, но и ни простува при секое наше обраќање кон Него, ги отстранува од нас страдањата и ни помага полесно да ги поднесеме.
И по својата смрт човекот ги чувствува последиците од Божјата љубов и правда. Сè додека не настапи последниот ден од овој свет, нашиот бесмртен дух ќе биде загреван од Божјата љубов. Преку молитвите на Црквата, бескрвните жртви и милостињите, на покојните им се дава можност да се избават од вечните маки, а тоа е уште една пројава на Божјата љубов и правда.
Денес светата Црква нè потсетува токму на Праведниот Христов Суд, како подготвително размислување за деновите од великиот пост кои наскоро ќе започнат. Тој ден е денот кога Господ Бог ќе се појави во светот само во Својата правда. Го очекуваме ли ние тој ден или не, сепак, тој ќе дојде, зашто Божјото Слово доволно убедително ни сведочи за тоа. Господ Исус Христос по вторпат ќе дојде на земјава, но овојпат како Праведен Судија, Кој ќе им суди на живите и на мртвите. Во тој ден Он ќе му го открие на целото човештво само лицето на Својата вечна правда. Да се потсетиме дека и светиот апостол Павле нè учи: „Сите ние треба да се јавиме пред Христовиот суд. Та секој да примил што заслужил, според она што го извршил во телото свое, било добро или зло“ (2. Кор. 5: 10).
А по божествениот приговор, кога од небото ќе слезе „Новиот Ерусалим“ и ќе се отворат вратите за верните Божји слуги, оддесно на Бога ќе свети една љубов, во чии зраци ќе блаженствуваат сите вистински Божји слуги. А таму, каде што ќе царува вечниот мрак и каде што вечното страдање ќе биде наследство за непокајаните грешници, одлево од Божествениот Судија, ќе биде царството на Божјата правда, каде што грешната душа ќе го вкуси горчливиот плод од својот земен живот.
Токму затоа никогаш да не ја злоупотребуваме Божјата љубов! Да нема меѓу нас ниту еден непокајан грешник! Со својот живот, согласен со евангелските заповеди, да постанеме достојни за неа. Да се подготвуваме за добар одговор на Страшниот Христов Суд и да ја молиме Божествената љубов да ни помогне да ја спознаеме целата убавина од вечниот живот, па засекогаш да ја соединиме својата душа со Преслаткиот наш Спасител во закрилата на Неговата неисцрплива љубов. Амин!
***************************************
Љубовта е основна тема и во Месопусната недела. На овој ден, од Евангелието се чита Христовата парабола за Страшниот суд (Мт 25,31-46). По каков закон Христос ќе ни суди кога ќе дојде во тој ден. Во параболата се одговара: Љубов, и тоа не само хуманитарна грижа за апстрактна правда и за анонимниот „бедник“, туку конкретна и лична љубов кон човекот, кон секое човечко суштество што по Божја волја ќе го сретнеме на нашиот животен пат. Таа разлика е многу важна, затоа што христијаните денес сè повеќе и повеќе се склони христијанската љубов да ја идентификуваат со политичката, економската и социјалната грижа за луѓето. Со други зборови, тие од грижата за единствената Личност и за неговата лична судбина, се свртуваат кон грижата за анонимни суштества што припаѓаат кон, на пример, некаква класа, националност итн. Не се работи за тоа дека овој вид на грижа е непотребен. Јасно е дека христијаните, носејќи ја на себе граѓанската или професионалната одговорност, се должни, по мерата на своите можности и разбирања, да се грижат за социјалниот и општествениот живот, за поправедно, еднакво и воопшто, подобро општество. Несомнено, сите тие сфаќања се израснати од христијански корени и најверојатно се инспирирани од христијанската љубов. Но, христијанската љубов, како таква, е сосема поинаква и таа разлика треба да се разбере и да се одржи, затоа што Црквата е должна да ја продолжи својата особена, единствена мисија и да не се претвори во некаква „социјална агенција“,нешто што таа дефинитивно не е.
Христијанската љубов е „возможна невозможност“ да се види Христос во секој човек, кој и да е, човекот што Бог, по Својата вечна и тајна промисла, решил да го воведе во мојот живот, макар и само за момент, не само како повод за „добро дело“ и заради вежбање човекољубивост, туку како почеток на вечно дружење во Самиот Бог. Оти, што е љубовта ако не таинствена сила којашто го превозмогнува случајното и надворешното во „другиот“ – неговиот физички изглед, социјалната положба, етничкото потекло, интелектуалните способности – и досегнува до душата, единствениот личен корен на човековото суштество, делчето од Бога во него. Бог го љуби секој човек затоа што Тој Единствен го знае бесценото и апсолутно сокровиште – душата, човековата личност којашто Тој му ја дарил на секој човек. На тој начин, христијанската љубов станува учество во тоа божествено знаење и дар на божествената љубов. Љубовта не може да биде безлична, затоа што таа е чудесно откровение на личноста во човекот, на личното и единственото во општото и заедничкото. Љубовта е откривање на она што може да се сака во човекот, на она што му е дадено од Бога.
Во овој однос, христијанската љубов е нешто спротивно на „социјалната активност“ со којашто денес често го идентификуваат христијанството. За социјалниот активист, предмет на љубовта не е личноста туку човекот, апстрактен дел земен од не помалку апстрактното човештво. За социјалниот активист, личноста не претставува никаков интерес и тој често ја жртвува во има на „општото добро“. Може да се заклучи, не без основа, дека христијанството се однесува мошне скептично кон апстрактното „човештво“, но тоа се изменува себеси и прави смртен грев секогаш кога ќе ја занемари грижата за одделната личност и љубовта кон неа. Социјалниот активизам секогаш е „футуристичен“ во својот пристап. Тој секогаш дејствува во име на праведноста, поредокот и достигнувањето на идната среќа. Христијанството пак, малку се грижи за загадочната иднина, а сета своја сила ја насочува кон сегашиот, единствениот момент кога треба да се покаже љубов. Овие две гледишта не се исклучуваат едно со друго, но не треба да се испомешаат. Без сомнение, христијаните носат одговорност по однос на земниот живот и должни се да ја земат на себе и да ја исполнат. Дејноста на социјалниот активист целосно му припаѓа на земниот живот. Но, целта на христијанскиот живот е зад пределите на земниот живот. Таа, самата по себе, е зрак што исходи од Царството Божјо, таа поминува низ сите ограничувања и условности на земниот живот, затоа што нејзината движечка сила, како и целта и крајот – се во Бога. И, ние знаеме дека единствената постојана и преобразувачка победа во овој свет којшто „лежи во зло“, е победа на љубовта. Вистинската и единствена мисија на Црквата се состои во тоа да му напомнуваат на човекот за таа лична љубов и за неговата повиканост да го исполни грешниот свет со љубов.
Параболата за Страшниот суд зборува за христијанската љубов. Не сме сите повикани да работиме за човештвото но секој од нас го добил дарот и благодатта на љубовта Христова. Знаеме дека на сите луѓе им е потребна таа лична љубов, признанието на нивната лична, особена душа, во којашто на чуден начин се огледува убавината на сето творение Божјо. Ние, исто така знаеме дека во светот има болни и гладни, затоа што не сме ги заљубиле со таква, личносна љубов. И, на крајот од краиштата, знаеме дека, колку и да е нашето постоење тесно и ограничено во своите можности, секој од нас носи одговорност за еден мал дел од Царството Божјо, баш поради тој дар на Христовата љубов. Така, ние ќе бидеме судени за тоа дали сме ја зеле или не сме ја зеле на себе таа одговорност, дали сме љубеле или сме одбиле да љубиме. Затоа што доколку сте му го направиле тоа на еден од овие Мои најмали браќа, мене сте Ми го направиле (Мт 25,50).
протопрезвитер Александар Шмеман
Извор: Великиот пост, Скопје 2004.
http://mistagogia.mk/mesopusna-nedela-strasniot-sud-smeman/
**************************************
Автор: протопрезвитер Томас Хопко
Източник: ancientfaith.com
Превод: Людмила Грибнева
Отец Том разсъждава над притчата за Страшния съд (Мат. 25:31-46)
Третата неделя от предшестващия Великия пост подготвителен период в православната църква – или втората неделя преди началото на Великия пост – е наречена Неделя на Страшния съд (Неделя Месопустна). Тази неделя, по време на неделната служба, на Божествената литургия, се чете много добре познатата притча на Христос от евангелието на Матей 25, притчата за Страшния съд. И тази неделя, разбира се, както обикновено, всички църковни песни за деня – на вечернята, утренята, има канони на утренята – всички (са) посветени на размисъл и съзерцание на Страшния съд.
В тази притча Иисус казва, че когато в края на времената Син Човеческий дойде в славата Си и всичките Си свети Ангели и седне на престола на славата Си, ще събере пред себе Си всички народи и ни казва, че всички народи и всички хора на земята и всеки отделен човек ще даде обяснение за своя живот. Всъщност, в нашата православна църква, този Страшен съд се предвкусва, когато човек умре. Според учението на православната църква, когато умрем, ние незабавно се изправяме пред възкръсналия и прославен Христос, и тази среща вече представлява съд.
Важно е да се разбере също, че Съдът е просто присъствието на Христос. Иисус вече каза това, когато беше на земята, в евангелието от Йоан: “Защото Бог не проводи Сина Си на света, за да съди света, а за да бъде светът спасен чрез Него.” (Йоан 3:17)Той каза: “И ако някой чуе думите Ми, и не повярва, Аз няма да го съдя, защото не дойдох да съдя света, а да спася света” (Йоан 12:47) но това е присъдата, която Той каза, че вече се е случила. В евангелието от Йоан Той казва: “светлината дойде на света, но човеците обикнаха повече мрака, нежели светлината, понеже делата им бяха лоши.” (Йоан 3:19) А самата светлина на Бог е присъда. Тя разкрива делата. Тя прави делата явни. Тогава те се виждат такива, каквито са. Ние, християните, вярваме, че когато умрем някак веднага сме представени в края на времената, при последното пришествие на Христос.
Св. Йоан Златоуст, на когото често се позоваваме, казва: “Какъв необичаен начин на присъда е това. Всъщност няма съдия. Няма защита. Няма прокурор. Няма дори съдебни заседатели. Единствено Христос и ние. Това е.” И ние произнасяме собствената си присъда. Как го правим? Господ ни казва в тази притча. Той казва, че когато всички народи и всички хора са събрани пред Него, Той ще ги раздели. Между другото, глагола „разделям” е свързан и с глагола „отсъждам” (на гръцки “krisis”) – един вид да се тегли черта през средата, за да се изяснят нещата. Всъщност, бихме могли да кажем дори , че отсъждането означава да вземем това решение: къде да стоим? Къде слагаме себе си при това отсъждане?
Много интересно по-нататък в притчата е как Господ казва , че Той ще седи като Цар, и ще каже на ония, които са от дясната Му страна: „дойдете вие, благословените на Отца ми, наследете царството, приготвено вам от създание мира.” (Мат. 25:34) След това Той дава и основанието, поради което те наследяват подготвеното за тях царство, защото: „гладен бях, и Ми дадохте да ям; жаден бях, и Ме напоихте; странник бях и Ме прибрахте; гол бях, и Ме облякохте; болен бях, и Ме посетихте; в тъмница бях, и Ме споходихте.” Изумени праведниците, честните, тези, които ще бъдат спасени, тези, които ще издържат съда, го питат: „Кога Те видяхме? Кога Те видяхме гладен или жаден, или странник, или гол, или болен, или затворен?” Тогава Царят, Господ, Христос, ще отговори: „истина ви казвам: доколкото сте сторили това на едного от тия Мои най-малки братя, Мене сте го сторили.”
Интересно е да се отбележи този израз: „Истина ви казвам.” „Амин”, на гръцки се казва „Амин, казвам ви”. Понякога, учените разглеждат Новия завет опитвайки се да открият истински оригиналното в него, това, за което не можеш да намериш прецедент, особено в Библията, в Стария завет. Едно от тези неща е, че Христос в Новия Завет често се обръща към хората казвайки „Амин, амин” или „Истина, истина”, или в (английския превод на) Библията (направен под ръководството) на крал Джеймс: “Наистина, наистина ви казвам.” “Ἀμὴν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν” на гръцки. Той първо казва „Амин”. Обикновено, когато някой говори, човекът, който слуша или който чува би трябвало да отговори „Амин, така да бъде”, но Иисус казва първо „Амин”. Това означава: „Това не е предмет на обсъждане. Не се интересувам от вашето „Амин” по този въпрос. Аз казвам първо „Амин”, това е, всъщност, истината. Това не може да се договаря. Затова Той казва „Амин, ви казвам. Ако сте го направили на едного от тия Мои най-малки братя, Мене сте го сторили.”
Сега, когато говори за тези от ляво – Той ги отделя като овци от кози. Някой някога попита какво има Бог против козите. Няма нищо против тях. Това е просто притча, в която животните трябва да бъдат разделени. Но когато казва на тези от лявата Му страна „идете от Мене, проклети, в огън вечний, приготвен за дявола и неговите ангели.” Тогава Той казва същите думи, но отрицателно: „защото гладен бях, и не Ми дадохте да ям; жаден бях, и не Ме напоихте; странник бях, и не Ме прибрахте; гол бях, и не Ме облякохте; болен и в тъмница, и не Ме споходихте.” И тогава те също както праведните ще Му отговорят: „Кога Те видяхме? Кога Те видяхме гладен или жаден, или странник, или гол, или болен, или затворен и не Ти послужихме, не Ти оказахме помощ?” Тогава Той ще им отговори: “Истина ви казвам. Амин, ви казвам. Доколкото не сте сторили това на едного от тия най-малките, на Мене не сте го сторили.” Тогава им казва, че ще отидат в безкрайна мъка, в неизменно, вечно наказание, а праведните в безкраен, вечен живот.
Присъдата, следователно, е за това как се отнасяме към хората. Присъдата най-после е любов. Обичахме ли съседа си, врага си? Обичахме ли събратята си, човешките същества? Това е. Това е, защото първата Божия заповед, великата и свята Божия заповед, Sh’maYisrael, е да обикнеш Господ с целия си разум, с цялото си сърце, с цялата си душа и с всичката си сила. Така е цитирано в Новия завет. В Стария завет няма „разум”, защото на иврит „сърце” и „разум” са едно и също, но в Новия завет, написан на гръцки, специално е добавен „разум”. Това, разбира се, означава, че ние трябва да обикнем Господ с всичко, което мислим, с всичко, което желаем, с всичко, което знаем. С цялата ни душа означава цялото ни поведение, нашият nefesh, нашият живот, нашите дейности. След това с всичката ни сила, но не сила като в гимнастически салон или фитнес център. Означава с всичката способност, която имаме: всичките ни притежания, всичките ни пари, цялото ни влияние в обществото, какъвто и вид възможности да имаме, особено пари и притежания. Ние трябва да обичаме Господ с всички тези неща: разум, душа, сърце и сила.
И след това втората велика заповед, която следва от нея от Левит (гл. 19 бел. прев.) е, че трябва да обичаме ближния си като себе си. С други думи, ние се откриваме в ближния си. Понякога хората искат да говорят за това че трябва да се обичаме, че трябва да имаме здравословна обич към самите себе си. Това е така. Не трябва да се нападаме или да се ругаем или да се самонаказваме или да изпадаме, в каквото и да е отчаяние по отношение на себе си. Ние сме създадени от Бог, ние сме обичани от Бог.
Обаче, любовта към себе си, φιλαυτία (filaf̱tía) на гръцки, която свети Максим, един от великите ни светци, казва е първоначалният грях. Когато не обичаш Бог и ближния, но просто обичаш себе си, тази обич е толкова разрушителна според светите отци, защото тогава в себе си нямаме собствена личност, аз. Ние сме създадени по Божи образ и подобие, Който е любов, така че единственият начин да обичаме себе си правилно е като обичаме ближния си. Дори и на иврит би трябвало да се преведе: “Трябва да обичате ближния си, защото ближният ви, това сте самите вие. Вие нямате аз в себе си.” Вие откривате и реализирате себе си като се отказвате от така нареченото си аз в замяна на любовта към ближния и чак тогава вашата личност е утвърдена. Тя се показва, тя е изявена. Тук, мисля, че е важно да отбележа, че парафразите от Новия завет, в които се казва „Да обичате ближния, както обичате себе си” не са наистина точно тълкуване на текста.
Във всеки случай, Светото писание ясно учи, че единственият начин, по който можем да докажем любовта си към Господ е да обичаме ближния си, съседа си. Разбира се, Иисус учи, че ближния ни е най-лошия враг, за който можем да се сетим. Всъщност, ако искаме да оценим начина, по който се справяме като човешки същества, като християни, трябва просто да се запитаме: “Как бих се отнесъл към човека, когото най-силно мразя и който най-силно ме мрази? Как се отнасям към най-омразния си и противен враг?” Когато осъзнаем как го правим, тогава ще разберем дали обичаме Бог или не, защото точно този човек трябва да обичаме.
Така че любовта към Бог се доказва чрез любовта към ближния, и точно това ясно се казва в Първо съборно послание на св. ап. Иоан – как можем да казваме, че обичаме Бог, Когото не сме видели, ако не обичаме човека до нас, когото виждаме. Всеки, който твърди, че обича Бог и не обича ближния си, според св. Йоан е просто лъжец. Така че любовта трябва да се изразява към човешките същества. Така показваме любовта си към Бог.
Същият св. Иоан в първото си послание казва още: „нека любим не с думи или с език, а с дела и истина!” (1 Иоан 3:18), защото единственият начин, по който можем да покажем, че обичаме е начинът, по който се държим. Св. Яков казва в Светото писание, че това е единственият начин, по който можем да докажем, че сме вярващи. Той казва: “Покажете ми вярата си без делата си.” Не можете. Вярата без делата е мъртва. Дяволът вярва в Господ, но не извършва дела, затова и тръпне, казва апостол Яков. Следователно трябва да действаме. Трябва да работим.
В цялото Свето писание – в псалмите, притчите, в пророците, в Новия завет – се казва, че в деня на Съда всички ще заемем място според нашите дела. Това, което е написано: „След това видях мъртвите, малки и големи, да стоят пред Бога; отвориха се книги; отвори се и друга книга – книгата на живота; и съдени бяха мъртвите по записаното в книгите, според делата си (Откр. на св. Йоан 20:12) е, че това, което сме направили, а не което твърдим, не което мислено или вербално потвърждаваме, не това, което сме казали, а това, което сме направили, е действие.
Любовта трябва да се изразява в реални, определени действия – върху това се основава отсъждането. Това е един много добър пример, който доказва, че не можем да изолираме какъвто и да е текст от Библията от останалата част на Библията; всеки текст трябва да се чете, като се има предвид skopos, както казват светите отци, обхвата на цялата Библия. Тук, когато мислим за притчата за Съда, трябва да знаем, че делата, които изразяват любов, които са абсолютно необходими – хранене на гладните, поене на жадните, обличане на голите, прибиране на странниците, на бездомните, посещаване на болните и затворените – тези дела трябва да изразяват любов. Но тук светите отци посочват, че според Светото писание, дори такива външни актове могат да бъдат правени без любов, и когато са правени без любов, не ни носят никаква полза, както казва апостол Павел, те са нищо.
Следователно трябва да четем Матей 25 в светлината на 1 Коринтяни 13, където апостол Павел не само казва „Да говоря всички езици човешки и дори ангелски…, и такава силна вяра, че да мога и планини да преместям…, и да зная всички тайни, щом любов нямам, нищо не съм и нищо не ме ползува”, но и „ да раздам всичкия си имот на бедните, да предам и тялото си на изгаряне, щом не го правя от любов, нищо не ем ползува.” А това е много плашещо, защото е възможно да храним гладните и да поим жадните и да обличаме голите и да подслоняваме бездомните и да посещаваме болните и затворените без дори да ги обичаме.
Затова и Иисус казва, че трябва да е „като един от братята Ми”. Трябва да Го виждаме в човека. Не можем, просто казано, да проявим милосърдие или филантропия сами за себе си. О, трябва да е филантропия, защото трябва да има philia, трябва да има приятелство (братска любов), но също е възможно да направим тези добри дела, обективно погледнато добри дела и поради гордост, суета, високомерие, осъждане на онези, които не ги правят. Например, мога да храня гладните и да си мисля: „Я ме виж! Храня гладните, не като онзи отсреща, който никога не го прави.” Бих могъл и да посещавам хора в болница или в затвор и да си казвам: “Виж ме!”, а тези хора в затвора или болницата стават просто проекция на собствената ми суета.
Всъщност, Свети Йоан Лествичник казва „Защо се получава така, че някои хора, които правят толкова много красиви, праведни дела докато са здрави – посещават болните и помагат на бездомните, веднъж щом се разболеят или не могат да ги правят, се превръщат в чудовища.” Те са раздразнителни, злобни и осъждащи. Той пита „Защо е така?” Или защо човек, който може да бъде много добродетелен в света, когато постъпи в манастир се превръща в пълно страшилище? Той казва: „Причината е, че праведната дейност докато сме живели с другарите си” – това са думите му – „е била напоявана от разлагащите канални води на тщеславието, на суетата.”
Всъщност, св. Киприан Картагенски отива толкова далече да каже, че можем дори да умрем като мъченици за Христа и да не бъдем спасени, защото можем да го направим от високомерие и суета, и осъждане на останалите. Той казва, че ако човек умре като мъченик по собствена воля, не защото е преследван и хванат, той нарушава заповедта и просто свършва в ада. Ужасяващо е да се помисли.
Но сам Иисус казва това. Обяснява го на проповедта на планината, когато казва: „В деня на Съда мнозина —polloi—ще дойдат и ще кажат „Господи“ в Твое име бесове изгонвахме. Господи, в Твое име чудеса правехме. Господи, в Твое име пророкувахме.’— изкушавам се да добавя “Господи, говорихме и слушахме AncientFaithRadioв Твое име”, след което можем да продължим: “Хранехме гладните в Твое име. Пояхме жадните в Твое име, Обличахме голите в Твое име. Посещавахме болните и затворените в Твое име.” След което можем да чуем думите на Иисус от проповедта на планината: „никога не съм ви познавал; махнете се от Мене вие, които вършите беззаконие.” Три пъти се казва “в Твое име правехме тези неща”, а Той отговаря „Махнете се от Мене. Никога не съм ви познавал. Вие сте беззаконници.”
Как става така? Отговорът е доста ясен. Става, защото сме правили тези неща без любов. Не сме ги правили от любов към Бог и любов към ближния. Правили сме ги за наша собствена полза, за собственото си самочувствие, за суетата си, за гордостта си, за осъждането си на околните. Така че в края на краищата присъдата е основана на любовта! Безспорно, любовта трябва да се изразява с определени дела, които Господ изрежда в тази притча, но тези дела сами по себе си — знаем от Писанието като цяло, особено от ап. Павел — че тези дела могат да бъдат направени и без любов и следователно не ни носят нищо. Ако ги правим по този начин, без любов, в деня на Съда може да чуем “Махни се от Мене беззаконнико. Никога не съм те познавал.”
Сега, когато мислим за тази притча, има една прекрасна интерпретация от свети Августин Блажени от Хипон, и също така още една много подобна на св. Симеон Нови Богослов. Предполагам, че св. Симеон не е знаел за това, което св. Августин е казал. Може и да е знаел, но във всеки случай и двамата казват едно и също нещо, което е: в тази притча Иисус подчертава, че това, което правим на другите, това сме направили на Него, че Синът Господен е станал човек и се отъждествява с всяко човешко същество. Не само когато Го погледнем виждаме Господ, но виждаме и всяко човешко същество. Той е поел греха на целия свят. Той е поел страданието на целия свят, за да го спаси. Това се нарича благословена замяна: Той става това, което сме, за да можем и ние да сме това, което Той е. Той приема всичко наше, за да можем да имаме всичко Негово.
Ето как светите отци тълкуват тази притча. Много красиво е. Господ казва “бях гладен, бях жаден,” и според тях Той наистина бил. Когато бил на земята, Той гладувал. Когато бил на земята, Той изпитвал жажда. Всъщност, едни от думите Му от кръста, както е записано в св. Евангелие от Йоан са “жаден съм.” Светците казват, че Господ, Синът Божий, дошъл на земята, станал човек и бил гладен и чрез глада си, станал Хлябът на живота за нас. Че ако ядем Хляба, който е Той, никога няма да умрем, но за да стане хляб за нас, в увредените тела, трябвало Сам да гладува.
След това се казва, че Той изпитва жажда. Изпитвал жажда, за да може да ни даде живата вода, от която ако пием никога няма да изпитаме отново жажда. Той изпитвал жажда на кръста, за да може от ребрата Му да потекат тази кръв и тази вода, живата вода и Кръвта, която е собствената Му кръв, която той дава и пролива за живота на света. Ако пием от нея, никога няма да усетим жажда. Затова Той ожаднява, за да стане нашето питие, за да можем чрез неговата жажда никога отново да не ожаднеем. Той гладува, за да стане нашия хляб, така че когато сме гладни и Го ядем, никога да не огладнеем.
Светите отци продължават като казват: “Той е бил и странник.” Той дойде в света и света не Го прие. Той дойде в собствения си дом, при собствените си хора и те не го приеха. Той казва: “лисиците имат леговища, и птиците – гнезда; а Син Човеческий няма де глава да послони.” Господ Иисус няма място в този свят. Той бил хвърлен извън град Йерусалим, извън стените, разпънат на кръста между крадци от ръцете на езичници, напълно отхвърлен, нямащ никакво място тук. Той е странникът: „Дай ми Този Странник, Който няма къде глава да подслони.” Но бидейки отчужден, бидейки странник, бидейки бездомен на този свят, сам Той става наш дом. Той ни води вкъщи, в дома на Отца. Така че чрез странството си, Той преодолява нашето отчуждаване, и чрез Неговото отчуждаване, ние вече не сме странници. Ние сме вече събрата на светците, както казва св. Павел, членове на дома Господен.
След това Той още казва ”Гол бях и Ме облякохте.” Светите отци казват “Да, наистина е бил гол.” Той е бил гол в пещерата във Витлеем, когато Дева Мария Го родила. Бил е гол на масата, когато свещеникът Го обрязал на осмия ден, според Моисеевия закон. Бил е гол в река Йордан, когато е приел Кръщение заради нас и нашето спасение, така че и ние да можем да се кръстим и да умрем и възкръснем с Него. Бил е гол и когато Го разпънали на кръста. Бил е гол и обвит в пелени, когато се е родил, и в плащаница, когато умрял, гол и положен в гроб, в гробница.
Той станал гол заради нас, така че чрез неговата голота да можем да се облечем. Така пише св. Павел на Галатяните, това пеем в православната ни църква на всеки голям празник на мястото на „Святий Боже, Святий Крепки”.Пеем го и на всяко кръщене: „Елици во Христе крестистеся, во Христа облекостеся“. (Всички ние, които в Христа се кръстихме, в Христа се и облякохме!). Така че ставайки гол и отъждествявайки се с всеки от нас, голите, Господ Иисус Христос става наша одежда, така че никога да не бъдем голи отново. Голотата на Адам сега отново е облечена в Христос, „сияние на славата и образ на Неговата ипостас,” както казва свети Павел на евреите.
По същия начин, по който ставайки гладен, Той се превръща в нашия хляб и храна, ставайки жаден, Той се превръща в нашето питие, ставайки бездомен се превръща в дома ни, така и ставайки гол Той се превръща в одеждата ни. Той е бил и затворник, бил е в затвора. Бил е арестуван от полицията на Йерусалим. Бил е задържан от пазача на главния свещеник и от самия Пилат, от евреите и езичниците, от религията и политиката. Всички те се събрали, за да затворят Христос и го хвърлили в тъмница, където Го били, осмивали Го, подигравали Му се, заплювали Го, бичували Го и в края на краищата Го екзекутирали – законно! Той бил умъртвен законно, с обвинението изписано на кръста Му “Този е Иисус, Царят Юдейски”
Така че е бил и затворник, бил е наранен, Станал е затворник, за да ни освободи. Бивайки затворен ни е дал свободата, за да бъдем Божии деца завинаги, дал ни е божествената свобода на Божии чеда, свободата на Светия Дух, свободата на самия Бог. Но е можел да ни освободи само като пострада и бъде затворен.
Бил е болен – по-лошо от болен. Никога не е бил болен от болест или зараза. Той можел да цери болестите, но бил ранен заради нашите престъпления. Ръцете Му били прободени с пирони. Главата Му била увенчана с тръни. Ребрата Му били прободени с копие. Той бил умъртвен. Той изпитал болка, по-голяма от страданието на цялото човечество, взето заедно, защото Той, който страдал на кръста бил Син Божий, така че чрез Неговото така да се каже „боледуване”, Неговите страдания, Неговите болки, нашите рани са излекувани. Нашето страдание било облекчено. А чрез смъртта Му — той станал и мъртвец, не само болен, но и мъртвец — така станал нашия живот.
Това е начинът, по който светите отци разглеждат притчата за Страшния съд. Присъдата всъщност е: как се отнасяме към всеки отделен човек? Защото за нас, всеки отделен човек е самия Христос. Христос се идентифицира с всеки и всичко, и определено се идентифицира според тази притча, с гладните, жадните, странниците, бездомните, голите, болните, затворените, и в края на краищата с мъртвите. И присъдата над човечеството е как сме се свързали с всичко това, независимо дали сме знаели за него или не, защото в притчата и праведните и неправедните питат „Кога Те видяхме? Кога Ти направихме тези неща?” А отговорът е: „Когато ги направихте за най-незначителния, най-малкия от Моите братя”, защото Той стана като всеки от най-малките Си братя, освен в греха, се казва в писмото до юдеите „тогава на мен го направихте.”
На края на нашия земен живот и в края на времената, всяко човешко същество ще застане пред съдебното място на Христос. Както казва св. Йоан Златоуст „Без съдия, без заседатели, без прокурор, без защита – само Христос и аз.” Христос и ние, И въпросът, който ще бъде зададен :”Ти обича ли? Ти обича ли с конкретни действия на праведност?” И: “Бяха ли твоите праведни дейности, твоите добри дела, изпълнени с любов? От любов ли бяха направени? Защото ако са били направени на най-нисшите, най-малките човешки същества, великият Господ ни го казва в лицето на Сина си, Иисус, „тогава на Мен са били направени.”
****************************************
В днешното Евангелие е посочена крайната гара – моята и твоята, тук стоят (влаковете) на нашия живот, стоят и не продължават наникъде; тук локомотивът се разпада и всичко спира. Ти и аз несъмнено ще бъдем в гроба, когато настъпи Страшният Съд, но гробовете ще се отворят [1] и всеки човек трябва да знае: днес е открита окончателната истина за всеки човек. Днес всеки от нас ще даде отчет, главния отчет за своя живот: какво е правил в този свят със своето тяло, със своята душа, със своите ближни, със своето имущество, със звездите, с небето, с птиците: как се е отнасял към тях, какво у кого е гледал, какво у кой човек е виждал?
Тогава Благият и Истинолюбив Господ ще (бъде) и Страшен Съдия. Той, Бог на любовта, има и Страшен Съд. Той, Бог на любовта, съди с последен съд и завършва историята на света с думите: Праведниците ще отидат в Живот Вечен, в рая, а неразкаяните грешници във вечна мъка [2]. Нека никой не се чуди на това. Той е дал на хората всичко, което само Бог на Любовта може да даде. Той е направил такава жертва за всички нас, за всеки от нас. Слязъл е от небето и е станал човек. Това е най-великата жертва, която Бог е могъл да направи за човека: да слезе в неговото кално, тленно, преходно, смъртно тяло. Следва Неговият живот на земята: от мъка в мъка, от страдание в страдание, Кръстът, Голгота, Възкресение и тогава, над всичко на земята, Христовата Църква, всичко в Църквата, огромната Божия Трапеза. На тази Трапеза са поставени всички вечни блага. Като се започне от Светото Кръщение, през Светото Причастие, през всяко евангелско слово, през всяка евангелска мисъл, всичко е богато, всичко е божествено, всичко въздига човека от земята на Небето, всичко е изпълнено с Божествени сили. И това ни дава човеколюбивият Бог. Той е дал Себе Си на теб, човече, на теб, грешнико, на теб, сладострастнико, на теб, човека, който стремглаво тичаш към безброй грехове, злини и адове.
И още, чудна и дивна е евангелската истина. В Светото Евангелие се казва, че Господ Христос е сътворил всичко [3]. Самият Той е сътворил света заради теб. Какво значи това? Това значи, че ти си син на Бога: сътворен си за Вечната Божия Истина, за Вечната Божия Правда, за Вечния Живот. Ти, ти си сътворен, както се казва в Светото Евангелие, за да бъдеш брат на Господ Христос и Негов сънаследник [4], да станеш син Божи! Какво величие! Наистина, човек е Божествено величие, наистина, човек е Христово величие! Всичко беше създадено чрез Него и за Него, всичко се създаде чрез Господ Христос и за Господ Христос [5]. Това е най-великата истина за този свят, това е истината за нас, хората, за всеки човек.
И аз, и ти сме създадени от Него и заради Него. Ето, брате и сестро, кои сме и какво сме. Необходимо ни е само да живеем според Светото Евангелие. Благият Господ казва, и на теб, и на мен, за голия просяк, че е един от Неговите малки братя. Спасителят казва: Гладен бях, и Ми дадохте да ям, …[6] които са живели според Светото Евангелие, и се наситих. Господи, кога сме Те видели очите си? Истина ви казвам, доколкото сте сторили това на едного от тия Мои най-малки братя, Мене сте го сторили [7]. Аз съм във всеки болен, Аз съм във всеки страдащ, Аз съм във всеки затворен в тъмница.
И още нещо. Господ е във всеки човек чрез неговата душа. Какво е душата? Душата е небесно творение в човека, създадено и дадено на човека от Господ Христос. Човек е създаден по образец на Господ Христос, човек е създаден по Божи образ, по Христовия образ, и всеки човек е христолик [8]. Всеки човек в душата си носи това: независимо, че ти или аз, или някой голям неразкаян грешник, трупаме върху този Христов образ в душата си, върху живия, вечно жив образ, трупаме калта на своите грехове, катран, нечистота, смрад и всичко онова, което грехът може да внесе в човешката душа. Всичко това ние доброволно вършим против Господ Христос, Който живее в нас чрез нашата свободна душа. Той е във всеки човек, и в безбожника, и в езичника, и в кланящия се на много богове.
И както се казва в Светото Евангелие: Господ Христос просвещава всеки човек, идващ на света [9]. Той дава на всеки Своята икона, запечатва в душата на всеки човек Своя лик, Своя жив, Божествен лик, и пуска, и спуска човека в този земен свят, за да живее чрез тази свята икона, да живее чрез Господ Христос и заради Господ Христос. Ето нашата цел, друга цел няма. И всичко завършва в историята на човешкия род с това, че всички народи, всички народи ще излязат пред този чудесен Господ Иисус, пред Богочовека Христос.
Колко милостив и благ е Той! Ето, виж този просяк! Той те води по твоя вечен път до Страшния Съд, и чуваш гласа на Благия Господ: „Влез във Вечния Живот, влез в Рая”. Как, просякът… [10]. Посещавал си болни, или си посетил един болен, носил си храна и дрехи на затворници. Ето колко велика е Божията милост и любов! Защото на кого служиш ти, служейки на болния, на бедния? На кого? На Господ Христос, на Него, Вечния Цар, на Него, Бога, Който дава всички богатства на нас, хората, по Своята велика милост.
Светото Евангелие ни говори и ни разкрива тази не само добродетел, но и вседобродетел – Христолюбието. Това е най-важното в този свят: да виждаш у всеки човек Христовата икона, живата Христова икона, да виждаш Божествено същество у човека, да му служиш като на малък Христос, като на малък Бог. Това е християнско, това е евангелско, така служиш на самия себе си, служиш на своята вечност; и заслужаваш рая, заслужаваш Царството Небесно и всички небесни блага, за които човешката мисъл на земята не може и да мечтае, онези блага, които око не е виждало, ухо не е чувало и на човека на ум не са идвали [11]. Всичко това Господ Христос дава на теб, защото гледаш на човека като на Божи свят, служиш му като на Божи свят.
Никой от нас, братя, не е прославил човешкото същество така, както Господ Христос. Ето, Той е обявил, че човекът е христоносец, богоносец, че е сътворен за вечността. И Господ е дошъл на този свят и е дал на човека всичко, което му е необходимо, всички средства, с които да го (въведе) в светия живот. На първо място Светото Кръщение: Всички, които в Христа се кръстихте, в Христа се облякохте [12]. И чрез светото Причастие ти ставаш малък Бог! Със своето тяло, със своята душа, със своята съвест – всичко това отива във вечността. Внимавай и подготвяй всичко това за вечния живот.
Подготви се за тази най-голяма истина, за тази всеистина за всеки от нас, за всеки човек, за целия човешки род. Колко страшно е това! Страшно е! Колко е страшно, глупаво, безумно, лудо! В нашите глупави училища се учи, че човекът е произлязъл от маймуната, произлязъл е от животно. Какво унижение на човека, какво оплюване на човека! И те говорят за човека! Те се хвалят с комунизма [13], те се хвалят със своето човеколюбие. Какво човеколюбие, когато си свел човека до животно! А човекът е Божествено същество. Колко окаяни са всички тези христоборци, които, ето, в името на нещастния човек, унищожават човека. За тях не е нищо да лишат човека от живот. Внимавай, ти искаш да убиеш човека! Той носи Христос в себе си, и когато си човекоубиец, ти ставаш христоубиец. Човече, сепни се! – казва Светото Евангелие. Вечна е похвалата за човека, вечна е грижата за човека, вечно е служенето на човека като на Божие творение.
Никой не е поставил човека така високо, както Господ Христос. А безбройните европейски хуманисти и техните хуманизми се давят в своята бълвотина и заливат света с кървав гной. И този човек, когото чрез своите хуманизми искат да издигнат на някакъв уж висок престол, те сгромолясват във всеки нечист гроб и превръщат тази Божия земя в мръсна и кървава кланица. А Благият Господ води този свят. Всеки човек, когато прогледне духовно и тръгне след Господ Христос, той върви право към Царството Небесно и Вечния Живот. Всички пътища, и мои, и твои, тръгват от земята, но завършват със Страшния Съд.
Внимавай, брате, по какви пътища вървиш, и кой върви с теб. Дяволът ли те съпътства, или ангелите, съпътстват ли те твоите свети молитви, твоите пости, твоите милостини? Внимавай и никога не забравяй на този свят, че си създаден от Господ Христос и за Господ Христос. Това е твоята цел, това е твоят път, друг няма. Измислиш ли някаква друга цел и друг път – горко ти! И за теб ще се отнасят онези страшни думи:Идете от Мене, проклети, в огън вечний, приготвен за дявола и неговите ангели [14]. Вечният огън е приготвен за дявола, а не за човека, не за хората. Но когато човек със своите дела, със своите неразкаяни грехове се изравни с дявола и предаде себе си под негова власт, тогава къде ще го отведе той, дяволът, ако не в своето царство? Къде? – В ада, във вечната мъка.
Господ Христос е превърнал в наши слуги благите ангели и целия небесен свят, всички свети ангели, с които е слязъл от небето на земята, низвел ги е на земята и ги е направил наши слуги [15]. Превърнал е ангелите и архангелите в мои и твои слуги, в безброй наши слуги. Какво човеколюбие! Каква опасност и за теб, и за мен, ако не умеем да почитаме нашите свети и безгрешни братя – ангелите, които, както казва Светото Евангелие, ни водят във вечния живот. Християните са пълни с молитва, пълни със страх, пълни с пост, пълни с милостиня, водени от братята ангели; техният път е път към небето, към Царството Небесно, в Царството Небесно. Най-важната добродетел за теб и за вас, за всеки човек, за всяко човешко същество е Христолюбието.
Днешното Свето Евангелие, в Неделя на Страшния Съд, ни напомня кои сме и какво сме. Ето, в деня на Страшния Съд всеки от нас ще се окаже близо до Господ Христос, от лявата и от дясната Му страна… Благият Господ е дал на всички да бъдем от дясната страна, та Неговият благ глас… да понесе нас, всеки от нас, и всички ние, викайки след Него и след своите свети небесни братя, ангелите, и с всички свети праведници, ще влезем във вечния живот, във вечното блаженство, в рая. Та всички заедно, по един чудесен и божествен, архангелски и ангелски начин, да славим и живеем чрез Чудния Господ Христос, да живеем чрез Неговите разкошни, вечни небесни истини, чрез радостите, които не можем и да си представим, и чрез всяко благо, с което Бог може да обдари човешкото същество в Своята вечност. Амин. | http://www.svetosavlje.org.
Беседата е изнесена през 1967 година в манастира “Челие”
Бележки
1. 1 Сол. 4:16-17.
2. Мат. 25:46.
3. Йоан. 1:3; Кол. 1:16.
4. Ср. Гал. 4:7.
5. Йоан. 1:3; Кол. 1:16.
6. На това място текстът прекъсва. – Бел. ред.
7. Мат. 25:34-40.
8. Кол. 1:10, 15; Рим. 8:29.
9. Йоан. 1:9.
10. Същото.
12. 1 Кор. 2:9.
13. Гал. 3:27.
14. Мат. 25:41.
15. Йоан. 1:51; Евр. 1:14.
Превод: Татяна Филева
*****************************************
НЕДЕЉА МЕСОПУСНА
Јеванђеље о Страшном Суду
Они који су бројем бројали и рачуном рачунали тврде, да на земљи има једна и по милијарда живих људи. Од ових милијарду и по живих људи ниједан једини вам не зна, по својој памети, рећи шта ће бити са светом на крају времена, и шта ће бити с нама после смрти. И све оне многе милијарде и милијарде људских бића, која су живела пре нас на земљи, нису знала ништа, по својој памети, одређено и посигурно рећи ма шта о крају света и о ономе што нас чека после смрти, – ма шта, што би ми могли умом и срцем и душом усвојити као истину. Живот наш је кратак и броји се данима, а време је дуго и броји се стотинама и хиљадама година. Ко се од нас може пружити из своје тескобе до на крајеве времена и видети последње догађаје и саопштити нам и рећи: то и то ће се догодити на последњој ивици времена, то и то са светом, а то и то са вама људима? Нико. Ваистину нико од свих живих људи, осим онога ко би нас уверио, да је он ушао у ум Створитеља света и људи и видео цео план стварања, и да је био жив и свестан пре почетка света, као и да може да види јасно крај времена и све оне догађаје, које ће обележити тај крај. Има ли таквога човека мећу милијарду и по сада живећих људи? И је ли га било од почетка света до сада? Не, нити има, нити га је било. Било је видовитих људи и пророка, који су, не по својој памети но по Божјем откровењу, изрекли понешто, понешто, кратко и испрекидано, о ономе што ће на крају бити, и не толико с намером да опишу тачно крај света, колико да својим виђењима, по пропису Божјем опомену људе, да се врате са пута безакоња, да се покају, и да више мисле о ономе судбоносноме што ће доћи, него ли о ситноме и пролазноме што им као облак заклања огњевити и страшни догађај, којим ће се завршити и сав живот људски на земљи, и постојање света, и ток звезда, и дани и ноћи, и све што се пружа у пространству, и све што бива у времену.Само Један Једини казао нам је јасно и одређено у главноме о свему ономе, што се има догодити на крају времена. То је Господ Исус Христос. Ма ко да је рекао оно што је Он рекао о крају света, ми му не би веровали, ма он био и највећи мудрац светски. Ако би говорио по својој људској памети, а не по доказаном откровењу Божјем,
ми му не би веровали. Јер људска памет и људска логика, ма колико велике биле, сувише су мајушне, да могу досегнути до почетка и до краја света. Но узалуд сва наша памет где треба виђење. Нама треба видовит човек, који види – и то види јасно као што ми видимо сунце – сав свет скроз од почетка до краја, и сам почетак и крај. Такав је само један био. И то је Господ Исус Христос. Њему
јединоме ми можемо и морамо веровати, кад нам каже,шта ће се десити на послетку. Јер све што је Он прорекао, догодило се; догодило се све што је прорекао и појединим личностима као Петру и Јуди и осталим апостолима; и појединим народима као Јеврејима; и појединим местима као Јерусалиму, Капернауму, Витсаиди и Хоразину; и Цркви Божјој, на Његовој крви заснованој. Још само нису се испунила Његова пророчанства о догађајима пред сам крај света и пророчанство о самом крају света и о Страшном Суду. Но ко има очи да види, може јасно да види, да су у свету већ у наше време отпочели они догађаји, који су од Њега предсказани као знамења блиског краја света. Нису ли се јавили многи усрећитељи људи, који желе да замене собом Христа и својом науком науку Христову? Није ли устао народ на народ и царство на царство? Не дрхти ли земља, као и наша срца, од многих ратова и револуција по целој нашој планети? Не издају ли многи Христа, и не беже ли многи од Његове Цркве? Није ли се умножило безакоње, и није ли љубав многих охладнела? Није ли проповедано већ Јеванђеље Царства Христова по свему свету за сведочанство свима народима (Мат, 24, 3-14)? Истина је, да још није дошло оно што је најгоре, но оно долази незадржано и журно. Истина је, да се још није јавио антихрист, но његови пророци и претече ходе већ по свима народима. Истина је, да још није дошао врхунац невоље, какве није било од постања света, нити ропац неиздржљиви, но тај врхунац помаља се већ на видику пред очима свију духовних људи, који чекају долазак Господа. Истина је, да још сунце није помрчало, нити је месец изгубио светлост своју, нити су звезде с неба спале, но када се то буде десило, онда нити ће се о томе више моћи писати ни говорити. Људска срца биће испуњена страхом и трепетом, људски језик ће се замрзнути, и људске очи пиљиће у страховиту таму, у земљу без дана и у небо без звезда. Наједанпут у тој тами појавиће се знак од севера до југа таквим сјајем, каквим никад сунце над нашим главама није могло блеснути. И тад ће угледати сви људи на земљи Господа Исуса Христа где иде на облацима небеским са силом и славом великом.И затрубиће војске ангелске, и сабраће се пред Њим сви народи земни, затрубиће на збор, какав није био од почетка света, и на Суд, који се понавља.
Но о свима овим знацима и догађајима, који ће се збити пред крај света и на крају времена, говори се на другом месту у Светом Јеванђељу. Данашње јеванђеље пак, описује нам последњи обрачун између времена и вечности, између неба и земље, између Бога и људи. Описује нам Страшни Суд и ток његов, дан гнева Господњег (Соф. 2, 2). Описује нам онај страховити тренутак – најрадоснији за праведнике – кад милост Божја буде уступила реч правди Божјој. Кад буде било доцкан за добра дела, и доцкан за кајање! Кад јаук неће више налазити одзива, и кад сузе неће више капати на руке ангела.
А кад дође Син Човечји у слави Својој и сви свети ангели с Њиме, онда ће сести на престолу славе Своје. Као што се у причи о блудном сину Бог назива човеком, тако се и овде Христос назива Сином Човечјим. То је Он, и нико други до Он. Када Он дође по други пут у свет, Он неће више доћи нечујно и у понижењу, као што је дошао први пут, него јавно и у слави великој. Под том славом разуме се прво она слава, коју је Христос имао у вечности пре почетка света (Јов. 17, 5), а друго слава Победиоца над Сатаном, над старим светом и смрћу. Но Он не долази сам но са свима светим ангелима, којих је број бесконачан; а долази с њима зато што су и они, као слуге Његове и војници, учествовали како у борби против зла тако и у победи над злом. Његова је радост, да и славу Своју подели с њима. А да би се показала узвишеност овога догађаја нарочито се наглашава, да ће са Господом доћи сви ангели. Нигде се ниједан догађај
више не спомиње, при коме учествују сви Божји ангели. Увек су се они појављивали у мањем или већем броју, но на Страшном Суду сви ће се они појавити окупљени око Цара славе. Престо славе гледали су многи ранији и доцнији тајновидци (Ис. 6, 1; Дан. 7, 9; Откров. 4, 2; 20, 4).
Под тим престолом разумеју се силе небеске, на којима седи Господ. То је престо славе и победе, на коме седи Отац небесни, и на који је сео и Христос Господ после победе (Откров. 3, 21). О, како ће бити величанствен долазак Господа и с како чудним и страшним појавама скопчан! Видовити пророк Исаија прориче: Гле, Господ ће доћи с огњем, и кола ће му бити као ветар (Ис. 66, 15); Данило гледа при том доласку где река огњена излазаше и тецијаше испред Њега, хилмде хиљада служаху му, и десет хилмда по десет хиљада стајаху пред Њим; Суд отпоче, и књиге се отворише (Дан. 7, 20).
А када Господ дође у слави и седне на престо, тада ће се сабрати пред Њим сви народи, и разлучиће их између себе као пастир, што разлучује овце од јараца. И поставиће овце с десне стране а јарце с леве. Многе Свете Оце занимало је питање, на ком ће месту Христос судити народима. Па позивајући се на пророка Јоила изражавали су се, да ће Суд бити у долини Јосафатовој, тамо где је негда цар Јосафат, без борбе и оружја, победио Моавићане и Амонићане тако, да ни један једини непријатељ није жив измакао (II Дневник. 20-). А пророк Јоил говори: нека се подигну и дођу народи у долину Јосафатову, јер ћу онде сести да судим свима народима унаоколо… (Јоил, 3, 11). Можда ће се над том долином извијати престо Цара славе; но нема те долине на земљи, где се могу скупити сви народи и сви људи, живи и мртви, од постања до краја света, милијарде и милијарде и милијарде. Сва површина земље, заједно са свима морима, не би била довољна, да на њој стану, човек уз човека, сва људска бића, што су икад живела на земљи. Јер да је то само збор душа, онда би се могло и разумети, да се све могу сместити у Јосафатову долину, али пошто ће то бити људи у телима – јер ће и мртви устати у телима – то треба пророчке речи разумети у преносном смислу. Јосафатова долина је цела земља, од истока до запада; па као што је негда Бог у Јосафатовој долини показао Своју моћ и суд, тако ће у последњи дан показати Он исту таку моћ и суд над целим људским родом.
И разлучиће их између себе. У једном тренућу ока сви сакупљени људи биће разлучени на две стране, на лево и на десно, као магнетском неодољивом силом. Тако. да нико од оних што припадају левој страни неће моћи кренути на десно, нити ће ико од оних што припадају десној страни моћи кренути на лево. Као кад пастир викне. и овце иду на једну страну, а козе на другу.
Тада ће рећи Цар онима што Му стоје с десне стране: Ходите благословени Оца Мојега; примите царство које вам је приправљено од постања света. У почетку Христос назива Себе Сином Човечјим, то јест Сином Божјим, а овде Он назива Себе Царем. Јер Њему се даде царство и сила и слава. Ходите благословени Оца Мојега. Благо онима, које Христос назове благословенима! Јер благослов Божји садржи у себи сва блага и све радости и милине небеске. Зашто Господ не каже: благословени Моји него благословени Оца Мојега? Јер Он је једини Син Божји, Јединородни и нестворени, од вечности у вечност, а праведници су по благослову Божјем усиновљени и тако постали као браћа Христова. Господ призива праведнике, да приме царство, које је за њих приправљено од постања света. То значи, да је Бог још пре створења човека приправио царство за човека. Пре него је саздао Адама, све је већ било приготовљено за његов рајски живот. Једно цело царство блистало се у сјају, и само је чекало цара. Тада је Бог увео Адама у то царство, и царство је било потпуно. Тако и за све праведнике Бог је приготовио од почетка царство које само чека на своје цареве, на челу којих ће стајати сам Цар Христос.
Призвавши праведнике у царство, Судија одмах објашњава, зашто им даје царство –
]ер огладнех, и дасте ми да једем; ожеднех, и напојисте ме; гост бејах, и примисте ме; го бејах, и оденусте ме; болестан бејах, и обиђосте ме; у тамници бејах, и дођосте к мени.На ово дивно објашњење праведници са снебивањем и кротошћу питају Цара, када Га то они видеше гладна и жедна и гола и болесна, и када Му то они све учинише? Нашто Цар опет дивно одговара: заиста вам кажем: кад учинисте једноме од ове моје најмање браће, мени учинисте.
У овоме целом објашњењу има два смисла, један спољашњи а други унутрашњи. Спољашњи смисао јасан је свакоме. Ко нахрани гладна човека, нахранио је Господа. Ко напоји жедна, напојио је Господа. Ко одене гола, оденуо је Господа. Ко прими странца као госта, примио је Господа. Ко обиђе болесна и невољна или сужња у тамници, обишао је Господа. Јер је речено и у Старом завету: Господу позајима ко поклања сиромаху, и платиће му (Господ) за добро његово (Приче 19, 17). Јер кроз оне. који ишту помоћи наше, Господ куша срца наша. Бог ништа не потребује за Себе од нас; Њему ништа не треба. Не може бити гладан Онај који је створио хлеб; нити жедан Онај који је створио воду; нити го Онај који је оденуо сва створења Своја; нити болестан Онај који је извор здравља; Нити сужањ Онај који је Господ над господарима. Но Он тражи од нас милостињу, да би кроз то омекшао и облагородио срца наша. Бог може по свемоћи Својој одједном учинити све људе богатим и ситим и одевеним и задовољним. Но Он попушта глад, и жеђ, и болест, и муку, и сиротињу на људе из два разлога: прво, да би они, што све то трпе, кроз трпљење омекшали и облагородили срца своја и сетили се Бога, и припали к Њему с вером и молитвом; а друго, да би они, што не трпе, богати и сити, одевени и здрави, моћни и слободни, видели беду човека и милостињом омекшали и облагородили срца своја; и да би у туђем страдању осетили своје страдање, у туђем понижењу своје понижење, те тако разумели братство и јединство свих људи на земљи кроз живога Бога, Творца и Промислитеља свих и свега на земљи. Милости хоће од нас Господ, милости изнад свега другог. Јер Он зна, да је милост пут и метод враћања човека вери у Бога, нади у Бога, и љубави према Богу.
Ово је спољашњи смисао. А унутрашњи смисао односи се на Христа у нама самима. У свакој светлој мисли ума нашег, у сваком племенитом осећају срца нашег, и у свакој благородној тежњи душе наше ка остварењу добра пројављује се Христос у нама силом Духа Светога. Све те светле мисли, племените осећаје и благородне тежње Он назива малом, или најмањом, браћом Својом. Он их тако назива зато, што су они у нама у незнатној мањини према огромном пољу светског талога и зла у нама. Ако ум наш гладни за Богом, и ми га нахранимо, нахранили смо Христа у себи; ако ли је срце наше голо од сваке доброте и племенитости Божје, и ми га оденемо, оденули смо Христа у себи; ако ли је душа наша болесна и у тамници нашег злог бића, наших злих дела, и ми је се сетимо и обиђемо, обишли смо Христа у себи. Једном речју, ако онај други човек у нама, који је негда заузимао првенство и који представља праведника, потиштеног и пониженог од злог човека у нама, или грешника, и ми му дамо заштите, заштитили смо Христа у себи. Мален је премален тај праведник у нама, голем је преголем тај грешник у нама. Но онај праведник у нама јесте малени брат Христов, а овај грешник у нама јесте голијатски противник Христов. Ако, дакле, заштитимо праведника у себи, ако му дамо слободу, ако га ојачамо и изведемо на светлост, ако га уздигнемо изнад грешника, тако да он завлада потпуно над грешником; да би могли рећи као апостол Павле:Не живим ја него Христос живи у мени – онда ћемо и ми бити названи благословеним, и чућемо речи Цара на Страшном Суду: ходите, примите царство, које вам је приправљено од постања света.
А онима с леве стране рећи ће Судија: идите од мене проклети у огањ вечни приправљен ђаволу и ангелима његовим. Страховит суд, али праведан суд! Докле Цар призива праведне к себи и даје им царство, дотле грешне тера од Себе и шаље их у огањ вечни (“Ако икад дође крај вечној муци, то следује, да ће и вечном животу доћи крај. Но како се ово не може ни помислити у погледу вечнога живота, то како се може помишљати о крају вечног мучења?” Василије Велики: Слово 14, о Страшном Суду), у грозно друштво ђавола и његових слугу. Врло је важно то што Господ не каже, да је за грешне приправљен огањ вечни од постања света, као што је казао праведним, да је за њих царство, приправљено од постања света. Шта ово значи? Сасвим је јасно, да је Бог приправио огањ вечни само за ђавола и његове ангеле, а да је за све људе приправио царство од постања света. Јер Бог хоће да се сви људи спасу (I Тим. 2, 4; сравни Мат. 18, 14; Јов. 3, 16; II Петр. 3, 9; Ис. 45, 22), и да ниједан не погине. Према томе Бог није одредио људе за погибао него за спасење, нити им је наменио унапред огањ ђаволски него царство Своје и само царство Своје. Јасно је из овога, да погрешно мисле они, који говоре за грешника: суђено му је да буде грешник! Јер ако му је суђено да буде грешник, то му заиста није суђено од Бога него од њега самога. Да му пак није суђено то од Бога, види се из тога, што Бог није унапред одредио никакво мучилиште за људе него само за ђавола. Зато на Страшноме Суду праведни Судија неће имати куда да пошаље грешнике до у мрачно обиталиште ђавола. А да је праведно, што их Судија тамо шаље, јасно је из тога, што су они за живота на земљи сасвим отпали од Бога и ставили се у службу ђаволу.
Изрекавши осуду грешницима на левој страни Цар им одмах објашњава, зашто су проклети, и зашто их шаље у огањ вечни. Јер огладнех, и не дадосте ми да једем; ожеднех, и не напојисте ме; гост бејах, и не примисте ме; го бејах, и не оденусте ме, болестан и у тамници бејах, и не обиђосте ме. Не учинише, дакле, ништа од свега онога што праведници на десној страни учинише. Саслушавши ове речи од Цара грешници питају као и праведници: Господе, кад те видесмо гладна или жедна? Одговара Господ: кад не учинисте једноме од ове моје најмање браће, ни мени не учинисте.
Цело ово објашњење, које Цар даје грешницима, има исто онако два смисла, спољашњи и унутрашњи, као год и у првом случају, код праведника. Грешници су били мрачна ума, тврда срца и злонамерне душе у односу према гладној и жедној и голој и болесној и сужној браћи својој на земљи. Они нису могли прозрети својим одебљаним умом, да кроз беднике и страдалнике овога света њих сам Христос ословљава за милост. Њихово тврдо срце нису могле омекшати туђе сузе. Нити је пример Христа и Његових светитеља могао окренути њихову злонамерну душу, да за добром тежи и добро чини. Па како су немилостиви били према Христу у браћи својој, тако су немилостиви били према Христу у самим себи. Сваку светлу мисао у себи они су намерно угушивали и замењивали је мислима блудним и богохулним; сваки племенити осећај у срцу своме, чим би се зачео, чупали су из корена и замењивали немилошћу, пожудом и себичношћу; сваку тежњу душе да учини неко добро, следујући закону Божјем, они су брзо и грубо сузбијали, и на место ње изазивали и подржавали тежњу, да чине зло људима и грех и увреду Богу. И тако је најмањи брат Христов у њима, то јест праведник у њима, био распет и убијен и сахрањен, а однеговани мрачни Голијат, то јест неправедник у њима, или сам ђаво, остао као победилац на бојишту. Куда ће Бог с таквима? Може ли примити у Своје царство оне, који су сасвим изгнали Божје царство из себе? Може ли призвати к Себи оне,који су искоренили у себи свако сродство с Богом, и који су се објавили и јавно пред светом и тајно у срцу своме као непријатељи Христови а слуге ђаволске? Не; по своме слободном избору они су постали слуге ђавола, и Судија на Страшном Суду упућује их у оно друштво, у које су се они већ за живота отворено уписали – у огањ вечни приправљен за ђавола и слуге његове. И одмах затим завршује се тај највећи и најкраћи процес у целој историји створенога света.
Ови (грешници) ће отићи у муку вечну, а праведници у живот вечни. Живот и мука овде се противстављају. Где је живот ту нема муке, где је мука ту нема живота. И заиста пуноћа живота искључује муку. Царство небеско представља пуноћу живота, док обиталиште ђавола представља муку, и само муку, без живота, који је од Бога. Ми видимо и у овом земаљском животу, како је душа грешна човека, који има у себи мало живота, то јест мало Бога, испуњена много већим мучењем него ли душа праведника, који има у себи више живота, то јест више Бога. Као што је речено још у старој мудрости: безбожник се мучи свега века свога;.. страх му зуји у ушима; .. не верује да ће се вратити из таме, од свуда привиђа мач;.. туга и невоља страше га, и наваљују на њ као цар готов на бој. Јер је замахнуо на Бога руком својом (Јов. 15, 20-25). Тако је, дакле и ово време на земљи тешко мучење за грешника. И најмању муку у овом животу грешник теже подноси него ли праведник. Јер само онај, ко има живота у себи, може да поднесе муку, да презре страдање, да победи сву злобу света и да се радује. Живот и радост нераздвојни су. Зато сам Христос говори праведницима, које свет срамоти и прогони и клевета: раоујте се и веселите се (Мат. 5, 11)!
Но сав овај земни живот наш далека је сен правога и пунога живота у царству Божјем, као што је и сва мука на земљи само далека сен језовите муке грешника у паклу. (“Упиташе неког великог старца: како, оче, тако стрпљиво подносиш толики труд? Одговори старац: сав мој животни труд није раван ни једноме дану муке (у ономе свету)”, Алфавитни Патерик).Живот на земљи – ма колико да је узвишен – ипак је помешан с муком, јер овде нема пуноће живота, као што је и мука на земљи – ма колико она да је велика – ипак помешана са животом. Но на Страшном Суду оделиће се живот од муке, и живот ће бити живот, а мука ће бити мука. И једно и друго биће вечно, свако за себе. Колика је та вечност, то наш људски ум не може схватити. Онај ко се буде наслађивао један минут гледањем лица Божјега, чиниће му се као наслада од хиљаде година; и онај ко се буде један минут мучио с ђаволима у паклу, чиниће му се као мучење од хиљаде година. Јер неће више бити времена, које је нама познато, ни дана ни ноћи, него ће бити све јеоан дан, који је познат Господу (Захар. 14, 7; Откр. 22, 5). Нити ће бити другог сунца осим Бога. Нити ће бити изласка и заласка сунца, да би се вечност могла по томе рачунати као што се сада време рачуна. Него ће блажени праведници рачунати вечност по радости својој, а мучени грешници по муци својој.
Ето, тако је описао Господ Исус Христос последњи и највећи догађај, који ће се десити у времену, на ивици времена и вечности. И ми верујемо, да ће се све ово дословце овако догодити, једно зато, што су се и сва друга многобројна предсказања Христова збила дословце, а друго зато, што је Он највећи наш пријатељ и једини истински Човекољубац, преиспуњен љубављу према људима. А у савршеној љубави нема ни неистине ни заблуде. Савршена љубав садржи савршену истину. Да се све то неће догодити, Он нам не би ни рекао. Но Он је то рекао, и то ће се све тако и догодити. А Он нам није то рекао да покаже Своје знање пред људима. Не; Он није тражио славе људске (Јов. 5, 41). Он је то све рекао ради нашег спасења. Свак ко има разума и ко исповеда Христа Господа може увидети, да му је нужно ово знати, да би се могао спасти. Јер Господ није учинио ниједно дело, нити је изрекао иједну реч, нити је дозволио да Му се догоди иједан догађај у земном животу, који не би служио нашем спасењу.
Зато будимо разумни и трезвени, те држимо непрестано пред очима духовним слику Страшнога Суда. Та слика многе је грешнике већ повратила са пута пропасти на пут спасења. Време је наше кратко, и кад истекне – нема више покајања. Својим животом за ово кратко време ми морамо да одлучимо нешто судбоносно за нашу вечност: да ли ћемо стати с десне или с леве стране Цара славе. Бог нам је задао лак и кратак задатак, но награда и казна је огромна, и превазилази сваки опис језиком људским.
Зато не дангубимо ни с једним даном; јер сваки дан може да буде последњи и одлучујући; сваки дан може да донесе пропаст овоме свету и свануће онога Дана жељенога. (“Написано је: иже восхошчет друг бити миру, враг Божиј бивајет (Јак. 5, 4). Следствено: ко се не радује приближењу краја света, тај доказује, да је он пријатељ овога последњега, а кроз то непријатељ Божји. Но нека је далеко и помисао таква од верујућих, нека је далеко од оних, који вером знају, да постоји други живот, и који га истински љубе. Јер жалити због пропасти света својствено је онима, који су корене срца свога усадили у љубав према свету; онима, који не желе будућег живота, и који чак не верују у његово постојање. Св. Григ. Двојеслов: Бес. на Еванг. књ. I, бес I: о знацима краја света). Да се не постидимо на Дан Гнева Господњега, ни пред Господом, ни пред војскама Његових светих ангела, ни пред многим милијардама праведника и светитеља. Да не будемо одвојени за навек од Господа, и од ангела Његових, и од праведника Његових, и од наших сродника и пријатеља, који буду били на десној страни. Него да са целом безбројном и лучезарном војском ангела и праведника запевамо песму радости и победе: свјат, свјат, свјат Господ Саваот! Алилуја! И да заједно са целом војском небеском прослављамо Спаситеља нашег, Господа Сина, са Оцем и Духом Светим – Тројицу једнобитну и неразделну кроза сву вечност. Амин.
*******************************************
Christian Kresall 
You must be logged in to post a comment.