Прв круг (Пасха – Педесетница). Осма недела. Педесетница. Ден на Света Троица

Осма неделя след Възкресение Христово – ПАСХА

Пятидесятница – День Святой Троицы
Pentecost – Trinity Sunday
The Descent of the Holy Spirit

*********

Из песнопенията на празника

Из стихира на Петдесетница

Приидите, людие, трисоставному Божеству поклонимся.

Тропар. гл. 8

Благословен еси, Христе Боже наш, Иже премудры ловцы явлей,
низпослав им Духа Святаго, и теми уловлей вселенную,
Человеколюбче, слава Тебе.

Благословен си, Христе Боже наш, Ти, Който риболовците премъдри Си явил,
Изпратил им Дух Свети, и чрез тях Си уловил вселената,
Човеколюбче, слава Тебе.
или:
Благословен си, Христе, Боже наш, Който показа рибарите премъдри,
като като им прати Светия Дух и чрез тях улови света.
Човеколюбче, слава на Теб.

Кондак, глас 8

Егда снизшед языки слия, разделяше языки Вышний,
егда же огненныя языки раздаяше, в соединение вся призва;
и согласно славим Всесвятаго Духа.

Когато Всевишния слезе и смеси езиците, раздели народите,
а когато раздаваше огнените езици, към единство призова,
затова и единогласно славим Всесветия Дух.

Величание

Величаем Тя, Живодавче Христе, и чтим Всесвятаго Духа Твоего,
Егоже от Отца послал еси Божественным учеником Твоим.
Твърдо утешение ни дай когато униват душите ни.
Ти, Който си навсякъде, бъди близо и до нас,
та единомислено да Те възпяваме и да славословим всесветия Твой Дух!

“Заедно със Светия Дух идват в нас и са съзерцавани Синът и Отец” (Свети Симеон Нови Богослов).

Днес Светата ни църква празнува Петдесетница.

Празникът се нарича така, защото това събитие е станало в деня на старозаветния празник Петдесетница. Празникът бил тържествен и радостен, в Иерусалим се стичало голямо множество народ, за да принесат с благодарност към Бога установената от закона жертва. Апостолите заедно със Света Богородица били събрани в Сионската горница, където пребивавали в постоянна молитва след Възнесението на Иисус Христос. Около третия час по еврейско време настанал голям чул шум от небето и над тях слязъл Светият Дух във формата на огнени езици. Веднага божественият огън пламнал в душите на апостолите и изпълнени с благодат, те започнали да прославят величието на Бога, като заговорили на различни, непознати за тях дотогава чужди езици.Това им дало бодрост, сила и мъжество да отидат по всички краища на света да проповядват Евангелието и с готовност да отдадат и живота си за Христовата вяра. Тогава свети апостол Петър произнесъл първата си пламенна проповед. Словата му проникнали дълбоко в сърцата на слушащите го и в този ден приели вярата в Христа мнозина, които се кръстили и се присъединили към първата християнска общност. След този ден апостолите постановили християните да възпоменават това велико събитие, слизането на Светия Дух, всяка година на този ден. Денят Петдесетница от древни времена се смята за рожден ден на Христовата църква, в която во веки обитава Божествената благодат на Св. Дух. Утрешният понеделник след Петдесетница е празникът на Светия Дух. Този празник Църквата е установила заради величието на Пресветия и Животворящ Дух, чрез Който ни се дарява всяка мъдрост и Който е източникът на живота.

Константинийски епископ Антоний, 2010 година

**************

Историјат на празникот Педесетница

Со слегувањето на Св. Дух врз апостолите се исполни Домостројот на спасението на човечкиот род, заврши основањето на Црквата Христова или Царството Божјо на земјата. Од мигот на првата христијанска Педесетница, Црквата почна да го живее својот живот во полнота, да расте и да се развива внатрешно и надворешно, во висина и ширина, за да подготвува и прима нови души за Христа.

Кога се зборува за празникот Педесетница, тогаш неопходно е да се разликуваат два моменти: прво, периодот од педесет дена после Воскресение, кога се славеле повеќе настани поврзани со Христовиот живот на земјата, и второ самиот ден Педесетница, кога се славел споменот на Слегувањето на Светиот Дух врз апостолите. Во вториов случај, заедно со Слегувањето на Светиот Дух се славело и Вознесението Христово. Одделувањето на овие два празници се случило кон крајот на IV век и после Вториот Вселенски Собор, зашто било особено важно во Домостројот на спасението да се истакне и благодатната улога на Светиот Дух. Така периодот помеѓу празниците Вознесение и Педесетница станал подготовка за слегување и примање на Светиот Дух.

Првиот и најстар богослужбен чин на Педесетница е од VII век и се наоѓа во Ерусалимскиот устав на грузиски јазик. Во празничното Синајско Евангелие напишано со златни букви, кое потекнува од VIII век, во составот на 12 – те евангелија кои се читаа на 12 – те Големи празници влегува и евангелието за Педесетница. Вториот целосен богослужбен чин за овој празник го имаме во Цариградскиот устав од IX век.

Првата песна за службата на Педесетница (кондак) ја напишал Роман Мелод во VI век. За некои стихири, како за првата стихира на „Господи Возвах“ на Вечерната богослужба, користени се материјали од словото на св. Григориј Богослов за Педесетница. Црковни песни за празникот пишувале и светите Козма Мајумски, Јован Дамаскин, Лав VI Мудриот и др.

Во I век „горната одаја“ била особено важно место на почитување кај христијаните. Таму во почетокот била изградена мала црквичка, која подоцна, во IV век, царицата Елена ја претвора во огромен храм со два ката. Според преданието, овде Господ им ги измил нозете на апостолите, овде тие се собирале после Воскресението, овде се вратиле после Вознесението Христово и овде се случило Слегувањето на Светиот Дух. Овој храм долго време бил главен храм во Ерусалим. За жал со првите напади на муслиманите од страна на калифот Омар во 636 – 637 год., настрадале многу светињи во Светата Земја, меѓу кои и храмот на Воскресението. Потоа доаѓаат Крстоносците „во одбрана“, но наместо да се постават во заштита на христијанските светињи, тие го направиле токму обратното, бидејќи и самите дишеле со омраза кон православното христијанство и сакале да го потчинат, со што само придонеле муслиманите уште повеќе да напредуваат на Истокот. Исламот продрел не само во Палестина, туку и во Египет и Сирија и во сите други православни источни земји. Мухамеданците најнапред воинствено ги освојувале источните православни христијански земји, а потоа со разни механизми на принуда ги исламизирале христијаните, а светињите ги претворале во џамии. Како резултат на тоа „горната одаја“ или Сионскиот храм, најпрвин во 1333 година станува латински храм на Францисканците, а кога латините се протерани во 1559 година, за време на султанот Сулејман муслиманите ја претвораат во џамија, нарекувајќи ја „Неби-Дауд“ (пророк Давид, т. е. гробот Давидов). Денес, џамијата го има задржано истиот облик којшто ѝ бил даден од Францисканците и има 2 ката, со по 2 простории. На првиот кат и во првата просторија, според Преданието, Господ им ги измил нозете на апостолите. Во втората просторија, пак, е местото на јавувањето на Спасителот после Воскресението. Вториот кат исто така има две простории: во првата се случила Тајната Вечера, а во втората Слегувањето на Светиот Дух врз апостолите.

Особености на празникот Педесетница

Од христијанските празници само Пасха и Педесетница имаат основа во Стариот Завет. Така, во Стариот Завет Израилците во педесеттиот ден после нивната Пасха ја славеле Педесетницата, односно „празникот на седмиците“ (седум недели после Пасха), или „празник на почеток на жетвата на пченицата“.

Јудејската Педесетница во почетокот била само празник на жетвата и покрај тоа што на тој ден, Бог на Синајската Гора му го дал законот на јудејскиот народ преку Мојсеј, и што  тогаш се формирала старозаветната црква. На овој празник Јудеите ги принесувале првите плодови од жетвата како први плодови на Бога. Тие ги украсувале и куќите и синагогите со гранчиња, зеленило и цвеќе, во спомен на тоа дека Законот бил даден во време кога на Синајската гора сѐ било раззеленето, а притоа дека за време на живеењето во пустината тие биле принудени да живеат во сеници – колиби, направени од гранчиња, зеленило и дрва. Според овој обичај, несомнено е дека и „горната одаја“ за време на Педесетницата односно Слегувањето на Светиот Дух врз апостолите била украсена на овој начин. Затоа и христијаните на овој празник ги украсуваат храмовите и своите домови со гранчиња, зеленило и цвеќе, символизирајќи го така пролетното обновување, односно духовното обновување на луѓето со силата на Светиот Дух.

Како Воскресение, така и целиот период на Педесетницата, вклучително и нејзиниот последен ден, било време за покрстување на огласените. И бидејќи се прославувала Света Троица односно Слегувањето на Светиот Дух, во IV и V век постоела традиција на овој ден да се извршува Светата Тајна Крштение. Тертулијан, укажувајќи кое време е најпогодно за крштевање вели дека после Пасха „многу значаен период за крштевање е Педесетница, кога Воскреснатиот Господ се наоѓаше посреде учениците и кога беше денот на благодатта на Светиот Дух, и кога засветли надежта за второто Господово доаѓање…“.

Двата дена после празникот Педесетница се посветени на Светиот, Животворен и Сесилен Дух, како на причина и главен учесник во настанот Педесетница. Овој празник се оддава во саботата после Духовден, а седмицата во попразненствениот период (среда и петок) е разрешена од пост.

Бигорски

*************************

Денес благодатта на Светиот Дух нè собра…

05 /19 јуни 2016 Лето Господово,
Слегувањето на Светиот Дух – Педесетница

Еве одново празник на небото и земјата, одново веселие, одново празнични украси, одново торжествен ѕвон на камбаните, нова радост за Христијаните.

Вчера Синот се вознесе на небесата, денес Духот Свети слезе на земјата. Вчера Исус Христос како Бог се искачи со восклик на гласот трубен, денес Пресветиот Дух слезе во вид на огнени јазици, како бурен шум на нескротлив ветар. Вчера Синот се издигна во славата Своја, денес Духот Свет ја јави славата Своја. Празник на земјата, празник и на небесата, обновување на земјата и восхит на небесата. Одново ангелите гледаат дела прекрасни и трубите нивни со радосен дух ги исполнуваат небото и земјата. Сонцето се воздигнува, но светлината Негова одново кон нас се враќа. Утринската Деница на небото се искачува, а зракот нејзин во нас пребива. Исус Христос восходи кон Отецот, а Светиот Дух на луѓето им Го испраќа.

Денес затворените двери се отвораат, рибарите Апостоли стануваат, плашливите се охрабруваат, срцата веруваат, умовите се просветуваат, народите бестрашно проповедаат, нозете на благовесниците на пат се управуваат.

Бигорската Обител, пак, во духовденска идила облечена, безмерно се радуваа и таа радост, преку бдение, Света Литургија и коленопреклони молитви, на сите присутни им ја пренесува. А, Старецот наш возљубен, Архимандрит Партениј, со сите нас, своите од Светиот Дух вдахновени мисли ги споделува:

Слово на Неговото Високопреподобие, Архимандрит Партениј, на празникот Педесетница, изговорено во манастирската трпезарија

„Бог, мили мои, го создал човекот да биде добар, да биде подобен на Него во љубовта и светоста. Меѓутоа, што стана со човекот после неговото непослушание кон Бога? Доколку вчера внимателно ги слушавме читањата од Светото Писмо на Стариот Завет, што беа предвидени да се читаат на Вечерната спроти празникот Педесетница, забележавме дека човечките срца станеле како камења. Човекот без Бога станал нечувствителен за духовните нешта, како камен. Но, иако тој Го беше заборавил Бога, Божјата милост никогаш не се откажала од него. Слушнавме како Бог, преку светиот пророк Језекиил, им вели на старозаветните луѓе: Ќе ви дадам ново срце, и нов дух ќе ви дадам; ќе го земам од вашето тело каменото срце и ќе ви дадам срце од месо. Ќе го внесам во вас Мојот Дух и ќе направам да одите по заповедите Мои и да ги пазите и да ги исполнувате наредбите Мои (Језек. 36,26-27). Милостивиот Бог ветува дека ќе положи во луѓето срца чувствителни, срца полни со љубов, со милосрдие. Срца што ќе ги љубат добродетелите и заповедите Божји. Денес, ова пророштво и ветување во целост се исполни. На овој сесветол празник на Педесетницата, во потполност ни се разјаснува сè она што се однесува на спасението на човекот, а чијашто причина е единствено премилостивиот и преблаг Троичен Бог. Овој последен празник и печат на сите празненства ја открива тајната на Домостројот за нашето спасение, кое се случи со благоволението на Отецот, со воплотувањето на Синот, Кој стана човек од преголема љубов кон нас, и на крај, со слегувањето на Светиот Дух, „Кој е насекаде и сè исполнува“.

Читаме во Новиот Завет како Апостолите, иако постојано Го гледаа Христа, Го слушаа, живееја со Него, Го љубеа, сепак, многупати беа збунети, зачудени, погрешно или воопшто не Го разбираа… Не беа доволно просветлени за да разберат сè што Он им говореше. И затоа Он им го вети Третото Лице од Светата Троица, едносуштно, сопрестолно и совечно со Отецот и Синот – Светиот Дух:Утешителот, пак, Духот Свети, Когошто Отецот ќе Го испрати во Мое име, Он ќе ве научи на сè и ќе ви напомни за сè што сум ви зборувал (Јован 14,26).

Денес Светиот Дух слезе врз Апостолите во вид на огнени јазици и ги просветли и им разјасни за сè што Христос, за време на Неговиот престој со нив, им зборуваше и ги почуваше. Затоа Апостолите на овој ден станаа бестрашни проповедници на Троичниот Бог и скоро сите маченички го завршија својот живот на земјата. Пострадаа за Вистината, знаејќи дека спасението се наоѓа единствено во Троичниот Бог, дека Второто Лице на Светата Троица, победувајќи ја смртта во човечкото тело, им дава живот вечен на секоја човечка душа и плот, што ќе поверува во Него и ќе се крсти во името на Отецот, и Синот, и Светиот Дух.

На чинот на светото крштение, при помазувањето со светото миро, свештеникот вели: „Печат од дарот на Светиот Дух!“ Тоа го означува слегувањето на Светиот Дух врз секое човечко битие што се крштева. Но, денес, за жал, можеме да констатираме дека многумина од Христијаните како да Го немаат Светиот Дух. Живеат полошо дури и од паганите, коишто, сепак, го пазат природниот морален закон вложен во нивната совест. Зошто е ова така? Затоа што, и покрај тоа што преку слегувањето на Светиот Дух на Педесетницата на сите ни се дава можност да се исполнуваме со Него, да се осветуваме, ние, напротив, ги скаменуваме срцата, стануваме груби и нечувствителни за духовниот живот, го умртвуваме внатрешното сетило за возвишените нешта на нашата преубава вера. Ако во Стариот Завет светоста и благодатта на Светиот Дух била привилегија само на пророците и на одредени луѓе, сега таа може да слезе врз секого што ќе посака.

Затоа, мили отци, браќа и сестри, ние, чии имања се запишани од човекољубието Божјо во Книгата на животот преку даруваното ни крштение, да ги отвориме широко своите срца за Пресветиот Дух, Кој сака да дејствува во нас, сака да нè оживува и обожува. Примајќи Го во себе Светиот Дух, ќе бидеме носители на Неговите многубројни дарови, а пред сè на љубовта, која е белегот за распознавање на Христијаните, како што Самиот наш Спасител рече: По тоа ќе ве познаат сите дека сте Мои ученици, ако имате љубов помеѓу себе (Јован 13,35)

Стекнувањето, пак, на благодатта на Светиот Дух, рековме, во најголема мера зависи од нас. Затоа, денес Христос во Евангелието повикува: Кој е жеден, нека дојде при Мене да пие! (Јован 7,37), укажувајќи на животворните води на Духот што Он го испраќа. Значи, секој што Го бара Господа, несомнено ќе Го најде. Кој Го посакува Троичниот Бог и Го љуби во своето срце, Он ќе дојде при него и живеалиште во него ќе направи (сп. Јован 14,23). Гледате, Бог сака да бидеме Негови храмови, живеалишта на Неговата светост. Тоа е нашето вистинско предназначение, тоа е целта на нашето живеење. Зашто, кој ќе Го стекне Бог во своето срце, тој ќе има живот вечен. А да се има живот вечен, значи да се познава вистинскиот Бог во Три Лица: А животот вечен е тоа, да Те познаат Тебе Единиот вистински Бог, и испратениот од Тебе Исуса Христа (Јован 17,3). Ова највозвишено познание, пак, е единствено можно преку Светиот Дух.

Да се потрудиме, мили мои, да бидеме како Апостолите после слегувањето на Светиот Дух. Ќе кажам: не со зборови, ами со дела да почнеме да проповедаме за Троичниот Извор на Божествената љубов, и така да го правиме светот и животот онакви какви што Бог ги предвидел. Оти Бог сака помеѓу луѓето да владее добра волја и светот да биде со љубов исполнет, така што сите луѓе, по преселувањето од овој краткотраен живот, да заминат во вечните рајски живеалишта, во непрестајна заедница со Него.

Благодатта на Светиот Дух и љубовта на Преблагата Света Троица да бидат со сите нас“. Амин!

Бигорски

***************

Пред да се вознесе на Небесата, Христос им даде заповед на Своите ученици да се вратат по Неговото вознесение во Ерусалим и да останат даму додека не се облечат со сила од Небото. Така, значи, им го даде ветувањето дека ќе Го примат Светиот Дух, за Кого зборуваше за време на Својот живот.

Ова Христово ветување се оствари кај учениците педесет дена по Пасха и десет дена по Неговото вознесение на Небесата. Така, во Црквата го празнуваме празникот Педесетница, кога ја чествуваме Светата Троица, а следниот ден Го прославуваме и славословиме Светиот Дух. Значи, празникот Педесетница е празник на Светата Троица.

Нема детално да се осврнеме на Третата личност на Светата Троица, т.е. на Светиот Дух, туку ќе ги нагласиме само оние факти и оние учења на Светото Писмо и на светите отци кои се однесуваат на Христа. Следствено, повеќе ќе ги нагласиме христолошките факти во однос на Светиот Дух. Бидејќи христологијата е незамислива надвор од тријадологијата, затоа ќе се осврнеме и на догмата за тајната на Света Троица.

Во редот Додекаеортион (дванаесетпразничие), термин употребуван од Црквата, е содржан и празникот Педесетница, затоа што е последниот празник од Божјиот домострој. Христовото вочовечување за цел ја имаше победата над смртта и доаѓањето на Пресветиот Дух во срцето на луѓето. Впрочем, познато е дека цел на црковниот и духовниот живот е да станеме членови на телото Христово и да Го примиме Светиот Дух. Овие две нешта се меѓусебно нераскинливо поврзани.

Свештениот химнограф ја нарекува Педесетницата последен празник од аспект на повторното создавање и обновувањето на човекот. Така, ако Благовештението на Пресветата Богородица е почетокот на воплотувањето на Логосот и на Божјиот домострој, тогаш Педесетницата е крајот, бидејќи тогаш, преку Светиот Дух, човекот станува член на воскреснатото тело Христово.

Во оваа рамка можеме да ја сместиме и Педесетницата, а ,исто така, и она што е во врска со Светиот Дух и со Христа, бидејќи не може да се замисли христологијата надвор од пневматологијата, ниту пневматологијата надвор од христологијата.

Слегувањето на Светиот Дух се случило во недела. И од ова се гледа значењето на неделата, бидејќи во тој ден се случиле големите Господови настани. Според светиот Никодим Светогорец, во првиот ден, т.е. во недела, започна создавањето на тварта, бидејќи тогаш беше создадена светлината, во недела започна обновувањето на тварта со Христовото воскресение, и во недела се случи восовршувањето на тварта со слегувањето на Светиот Дух.

Создавањето на тварта се случи од Отецот, со содејство на Синот и на Светиот Дух, обновувањето се случи од Синот, со благоволение на Отецот и со содејство на Светиот Дух, а восовршувањето на тварта се случи од Светиот Дух, Кој исходи од Отецот и се испраќа преку Синот.

Секако, кажувајќи го ова им придаваме значение на Личностите кои биле претстојатели во создавањето, обновувањето и во восовршувањето на тварта, но, како што сме научени и како што веруваме, заедничко е дејството на Троичниот Бога и никогаш не може да се оддели и да се изолира една Личност од другите Личности на Светата Троица.

Христијанската Педесетница, во која го празнуваме слегувањето на Светиот Дух, совпаѓа со јудејската Педесетница. Значи, во денот кога Јудејците ја празнувале Педесетницата, слезе Светиот Дух врз апостолите и ги направи членови на воскреснатото тело Христово.

По Пасха, Педесетницата е втор по важност празник на Јудејците и, според преданието, го празнувале предавањето на Божјиот закон на Мојсеја. Значи, четириесет дена од првиот празник на Пасхата, Мојсеј се искачил на Синајската Гора и го примил Божјиот закон. Меѓутоа, јудејската Педесетница истовремено била и израз на благодарноста на Јудејците поради собирањето на плодовите. Бидеј ќи совпаѓал со периодот на жетвата, бил наречен празник на жетвата и Јудејците во Храмот ги принесувале првините од плодовите. Празникот Педесетница, кој Јудејците многу блескаво го празнувале, се нарекувал празник на седмиците (види 2 Мојс. 34, 22; 3 Мојс. 24, 15, 16, 17; 4 Мојс. 28, 26, 31; 5 Мојс. 16, 9 – 10).

Краткиот осврт на јудејската Педесетница покажува дека таа била образ на новозаветната Педесетница. Ако Мојсеј го примил Старозаветниот закон, тогаш во денот на христијанската Педесетница учениците Го примиле Светиот Дух и така го доживеале Новозаветниот закон, односно законот на Божјата благодат. Ако во Стариот завет невоплотениот Логос го дал Законот на Синај, тогаш во Новиот завет, Воскреснатиот воплотен Логос им Го испратил Светиот Дух на учениците, кои се наоѓале во горната соба, и тие станале членови на Неговото прославено тело. Ако на Педесетница во Стариот завет ги принесувале првините од плодовите на жетвата, тогаш на Педесетница во Новиот завет биле принесени првините на словесните плодови од жетвата што ја направил Самиот Христос, т.е. Му биле принесени апостолите на Бога.

Секако, постои јасна разлика помеѓу Божјото откровение на Синај и Божјото откровение во горната соба во Ерусалим. Синајската Гора целата беше во дим, затоа што Господ беше слегол над неа во оган; и дим се креваше од неа, како дим од печка, и се уплаши сиот народ (2 Мојс. 19, 18). Беше дадена заповед никој да не се доближува кон Гората, затоа што ќе умре: Секој кој ќе се допре до Гората, ќе биде предаден на смрт (2 Мојс. 19, 12). Меѓутоа, не се случило истото на денот на слегувањето на Светиот Дух во горната соба. Учениците се исполниле со радост и се преобразиле, и од плашливи, станале неустрашливи, а од смртни луѓе, станале богови по благодат.

Разликата помеѓу Синај и горната соба во Ерусалим се гледа во разликата помеѓу Старозаветниот и Новозаветниот закон. Тогаш беше даден Законот на камени плочки, а сега истиот се запишува во срцата на апостолите. Апостолот Павле вели: вие се јавувате како Христово писмо, составено преку нашата служба, напишано не со мастило, туку со Духот на живиот Бог, не на камени плочки, туку врз телесните плочки на срцето (2 Кор. 3, 3). Со слегувањето на Светиот Дух се исполни пророштвото на пророкот Еремија, како што го опишува апостолот Павле: ќе ги вложам законите Свои во мислите нивни, и во срцата нивни ќе ги напишам, и ќе бидам нивни Бог, а тие ќе бидат Мој народ (Евр. 8, 10).

Митрополит Јеротеј (Влахос) – „Господовите празници“ Превод: Отец Атанасиј Арсоски
Извор: http://agapi.mk/sveta-pedesetnica/

***************

Нека ни е честит и благословен сесветиот празник на пресвета Троица, празник на наитието на Светиот Дух врз светите апостоли и роденден на едната, света, соборна и апостолска Црква Христова. На денешен ден се роди Црквата Божја. Христос, во денот на Вознесението, ги утеши Своите ученици со ветувањето дека ќе им Го испрати сесветиот и животворен Дух. Десет дена подоцна, во Ерусалим, на денешен ден, третата Ипостас на пресвета Троица, Господ Свети Дух, наита врз апостолите во вид на огнени јазици и им ги осени умовите за да го разберат она што со свои очи го беа гледале и со свои уши го беа слушале. Денес апостолите станаа епископи и Црквата се роди.

Денес Христос, архијерејот по чинот Мелхиседеков, беше докрај познаен. Неговата богочовечка тајна беше осветлена и видена како златозарен исон на теофаниските собитија и зборови од евангелието. И токму поради видовитото гледање во тајните Божји и поради украсеноста со дарот на глосолалија, апостолите почнаа на сите јазици да го слават спасителот и да го прославуваат низ тогашниот грчко-римски свет својот сакан равуни, богочовекот Христос.

Од денот кога Логосот Божји се вотелови и се вочовечи и се роди од Марија Дева за спасение на човекот и светот, Христос стана и остана камен на сопнување за сите што не можеа и немаа сили да го признаат него, вистинскиот Бог наш. Не можеа да ги прифатат критериумите што тој ги постави во нашиот живот за наше спасение, па почнаа богоборно и дрско своите личности и идеи да ни ги подметнуваат како месијански и супериорни. За да не им пречи, верниците на религијата на секуларизмот одат дотаму што го распнуваат на крст и го убиваат и погребуваат секогаш одново и со надеж дека свирепо се пресметуваат со оној чија кроткост и смирение до денеска им пречи. Зборувам за синдромот на Јуда, генетски содржан во еден дел од луѓето низ сите векови. И денес постојат луѓе што за триесет сребреници го продаваат Христос, неговата вистина и правда, неговиот мир. Трансферот за пари јудоимените го извршуваат најпрво во срцата свои, а потем дрско го изнесуваат на срамните тезги од европскиот и светскиот пазар. Тие се одемонети и опеколени човечки разобличја со здив на смртта. Новиот Вавилон претставува своевиден пандемониум и пантеон што собира идоли пробисветски. Како и да е, Христос повторно се распнува заради нас и нашето спасение, но и ние му се сораспнуваме секогаш кога неподелено и моќно го љубиме. Жандармите светски се нашите џелати. Тие нè ставаат на крст, како што него го ставија. Ќе нè убиваат, сметајќи дека му принесуваат служба на Бога. Цена за смртта на христијаните ќе бидат: парите, моќта и славата.

Обоготворителите на државата и народот, или Унијата на Европејците, или новиот светски поредок и new age-от, нас христијаните нè сметаат за ѓубриште, за ништо, секогаш кога краткото паметење ги стига и галопирачката амнезија ги исфрла во гробната депонија на светот без Христа. Затоа, возљубени мои, потресната содржина на Василиевите молитви од нас денес читани, нека нè научи овде собраните, молитвено, кротко и смерно да го носиме крстот што ни е благословен од Бога. Со целиот живот свој, без остаток, него, живиот наш Бог, да го славиме низ сите вечности.

Амин. Отец Стефан Санџакоски
Извор: http://agapi.mk/judoimenite/

*************

Вчера Православната Црква го совршуваше празнувањето на торжествениот празник на Сесвета Троица, додека денес го празнува вториот дел од овој празник; денес Црквата Го прославува Сесветиот Божествен Дух, Кој слегна врз апостолите и ги исполни со духовни моќи. Во Шестопсалмието се молиме со овие зборови: „Ги протегнав кон Тебе рацете мои, душата моја е жедна за Тебе како безводна земја“ (Пс. 142, 6).

Замислете си земја којашто има добро семе но е безводна, така што семето се суши. Но, ако се појави вода, тие ќе из’ртат и ќе израстат. Истото се случува и со човекот: благодатта и силата на Божјиот Дух се потребни за човечката душа исто онолку колку што е потребна влажноста за семињата на растенијата. Без благодатта на Светиот Дух, сите добри почетоци што Господ грижливо ги засадил во нашите души ќе останат бесплодни, и од нив само трева ќе изникне.

Колку зло из’ртува во човечката душа денес, во нашите времиња! Никогаш порано немало толку многу разврат, и никогаш немало толку многу беззаконија како денес, и толку малку добри плодови! Сепак, како Христијани немаме основа да очајуваме, доколку живееме еден добар христијански живот. Секогаш да се молиме пред сè Господ, преку благодатта на Светиот Дух да нè посети и да ги исцели нашите души, за да станеме од оваа духовна зачмаеност и да дадеме добри плодови, кои Господ ги посеа и ги очекува од нас.

Амин. Митрополит Источко-Американски и Њујоршки, г. Филарет
Извор: http://agapi.mk/denot-na-sleguvanjeto-na-svetiot-duh/

**************

Словото кое е дело единствено на разумот не ја менува душата, оти е телесно. Словото Божјо, кое е родено од Духот Свет, има божествени енергии и ја менува душата. Светиот Дух не слегува на некаков механички начин – поради тоа богословието нема врска со некаков чисто научен дух. Духот Свет Самиот слегува кога во човекот ќе наиде на соодветни претпоставки. А духовната претпоставка е [тоа] да ја тргне ‘рѓата од својот духовен проводник, да биде добар проводник, да ја прими струјата на духовно просветление, и така да стане духовен научник, богослов. Кога велам „богослов“, мислам на оние богослови кои го живеат богословието и чијашто диплома единствено има вредност. Не мислам на оние кои имаат хартија без никакво покритие, и чија диплома е како банкнота од некоја земја што не постои.

Умот честопати со години се заморува за да научи еден или два странски јазици. Во нашево време многумина знаат странски јазици, но овие јазици немаат никаква врска со јазиците од Светата Педесетница, зашто живееме во великиот Вавилон. Големо зло е кога со богословие се занимаваме само со помошта на нашиот разум, и кога нашиот разум го претставуваме како присуство на Светиот Дух. Ова се нарекува „мозгологија“ која ја раѓа Вавилон, додека во богословието постојат многу јазици, многу дарови, но сите јазици се во склад, зашто Еден е нивниот Господар, Светиот Дух на Педесетницата, а јазиците се огнени.

– Старче, зар не се вели во химните дека Светиот Дух „сè дава…“?

– Да, дава, но само таму кадешто е присутен. А ако не е присутен, како да даде? Повреден е еден збор од искусниот и смирен човек, што со болка излегува од длабочините на неговото срце, отколку многуте зборови од надворешно мудриот човек кои, поради спретноста на јазикот излегуваат брзо, и од кои душата нема корист, зашто таквиот јазик е телесен и не е огнен јазик на Светата Педесетница.

Старец Паисиј Светогорец
Извор: http://agapi.mk/svetiot-duh-ne-sleguva-mehanicki/

*************

Постојат две Педесетници: првата e Педесетница како педесетти ден по Пасха, односно Духовден; и втората е Педесетница како време од 50 дена по Пасха.

Некои специфични одлики за Педесетницата како време се:

1. Во овој педесетдневен период не сe коленичи, ниту се прават земни поклони. 2. Во минатото во овој период воошто не се постело, а во Ерусалим никој не постел, дури ниту монасите; Kоптите и ден денес не постат. 3. Овие педесет дена се предпразненство на празникот Педесетница, и затоа Педесетница е единствен празник од 12-те големи празници кој нема посебен ден како предпраздненство. 4. На богослужбите се пее од Цветниот Триод – посебна богослужбена книга што се користи само во овој период. 5. Сите богослужби до Вознесение започнуваат и завршуваат со тропарот „Христос воскресна од мртвите, со смртта смртта ја победи и на на оние во гробовите живот им даде.“

Милош Дрпа
Извор: http://agapi.mk/pedesetnitsa-vremeto-po-pasha/

*****************

На духовденската задушница си спомнуваме за сите побожни православни христијани кои се упокоиле во Господа, и си припомнуваме за страшниот Ден на судот. Нека Христос, нашиот Бог, биде милостив кон нив, и кон нас.

На Литургијата во саботата пред Педесетница (Духовден) се читаат две апостолски (Дела 28,1-31 и 1Сол. 4,13-17) и две евангелски четива (Јн 21,14-25 и Јн 5,24-30). Читањето на книгата Дела апостолски и Јовановото Евангелие, кое започна на Пасха (Велигден), завршува на овој ден. Но, книгата Дела апостолски не завршува, како што мислиме, со смртта на апостолите Петар и Павле, туку останува отворена.

Во едно писание на о. Јустин Келијски, со наслов „Со сите светии“, преподобниот вели дека житијата на светителите не се ништо друго, туку „продолжение на Делата на светите апостоли“. Како што во Делата апостолски се опишани делата Христови кои апостолите ги извршише преку Христа, Кој пребивал во нив и делувал преку нив, исто така и светителите го сведочат истото Евангелие, го живеат истиот живот, ја пројавуваат истата праведност, љубов и сила одозгора. Подготвувајќи се за Неделата на сите светии (неделата после Духовден), Црквата нè потсетува дека секој од нас е повикан да живее свето.

Во оваа, седма сабота од Пасха, предвидено е да се чита и „Беседата за трпеливост и благодарност“ на св. Јован Златоуст. Истата беседа треба да се чита и на погребите на секој православен христијанин.

според материјали од Православната црква во Америка
Извор: http://agapi.mk/znacheneto-na-duhovdenskata-zadushnitsa/

***************

„Во блажено успение, подај им, Господи, вечен покој…“

5/18 јуни 2016 лето Господово,
Духовденска задушница. Спомен на сите од века упокоени
православни Христијани, отци, браќа и сестри наши.

Во тајната на Телото Христово, на светата заедница на Христијаните, на Црквата света православна, постои една несфатлива, невидлива, но толку силна и нераскинлива врска меѓу оние Христови членови, кои сè уште се на земјата и ја очекуваат својата средба со Господа, и оние, кои веќе се претставиле пред Него. И таа врска во Црквата, којашто е заедница на двата свата – земниот и небесниот, секогаш е присутна, секогаш се чувствува, но, можеби, до нашето сознание е најблиска токму преку молитвените спомени за починатите, а особено преку богослужбите во саботите – задушници. Така, и оваа духовденска задушница, задушница пред празникот на Светиот Дух, Кој воскреснува и оживотворува, на вечерната богослужбата и панихидата, на утрената и на светата Литургија, молитвено и благодатно ги спои нашите души со „душите на починатите слуги Божји, блажените и секогаш спомнувани ктитори на нашиот свет Манастир, сите благочестиви и православни христијани, цареви, патријарси, архиереи, јереи, јеромонаси, јероѓакони, монаси, монахињи и сите отци и праотци, дедовци и прадедовци, родители и прародители, браќа и сестри и роднини наши, сите од краиштата до краиштата на вселената починати на земја, на море, во пустини, во гори и пештери и на секое место од почетокот…“ (од чинот на панихидата).

„Погледнете, колкава е љубовта Божја кон човекот!“ – ќе воскликне нашиот Старец, Архимандрит Партениј, во неговите боговдахновени размисли за поменот на покојните. „Бог, апсолутниот Господар и Владетел на сета твар, на сè видливо и невидливо, посака да се нарече со човечко име – Бог Авраамов, Бог Исаков, Бог Јаковов (2. Мој. 3,6), за да ни покаже дека за Него нема умрени, дека и оние што на земјата со Него умреле, во Него оживеале, бидејќи Бог не е Бог на мртвите, туку на живите, оти во Него се сите живи (Лука 20,38). И ете, таа Божја љубов денес нè потсетува токму на тоа, дека починатите се, всушност, живи и ние треба се молиме за нивно настанување во рајските обители. Гледајќи ја нашата љубов, изразена преку принесувањето молитви и добри дела за душите на упокоените наши ближни, добриот и човекољубив Бог ги прибира нив при Себе, во прегратките на вечниот спокој, и го прави нивното духовно присуство меѓу нас толку силно, што со нашите внатрешни очи ние ги гледаме многу појасно, отколку кога тие биле и телесно со нас. Зашто, Христос нашиот Избавител од распадливоста, откако вкуси смрт за сите (Евр. 2,9), со Своето славно Воскресение од мртвите ја обнови полнотата и целосноста на човечкото битисување, го пресоздаде целиот човечки род во „нова твар“. Затоа, да се молиме да ги помилува и душите на починатите отци, браќа и сестри наши, и да ги всели нив и нас во градот на живиот Бог, небесниот Ерусалим, и кон десетина илјади ангели, кон соборот и Црквата на првородените, кои се напишани на небесата, и кон Бога, Судијата на сите, и кон духовите на праведниците, што достигнаа совршенство (Евр. 12,22-23)“. Амин!

Бигорски.

*************

ПЕДЕСЕТНИЦА

Кога Православната Црква празнува некој настан од животот на нашиот Господ Исус Христос, тоа не е обично споменување или сеќавање на настанот. Црквата повторно го живее и доживува секој настан од свештената историја, за да можеме и ние денес да го доживееме лично. На таков начин, Црквата секој настан од минатото го донесува во сегашноста, па така, сите ние се чувствуваме како да сме биле таму и како лично да сме учествувале во секоја радост на Црквата.

Во денот на светата Педесетница си спомнуваме за свештениот настан, кога Светиот Дух, во вид на огнени јазици, слегол врз апостолите.

Светиот Дух слегол врз апостолите не само за да ги воодушеви и охрабри за еден беспримерен подвиг во историјата на Црквата, туку и за да остане во Хрис­то­ва­та Црква до крајот на светот. И колку многу тоа е утешително и радосно за сите нас.

Апостолите примиле право и власт не само да им ги раздаваат даровите на Светиот Дух на верните, туку и да им го предаваат тоа право на своите преемници – епископите и свештениците. Секој од нас, грешните и немоќни свештенослужители на Православната Црква, по преемството од светите апостоли, преку Тајната на Свештенството ја примил власта да им ги раздава на верните благодатните дарови на Светиот Дух. Секој од нас, преку светата Тајна Крштение, го примил првиот дар на Светиот Дух, кога тука, во Црквата, сме биле донесени во рацете на нашите кумови. А во текот на нашиот живот сите ние растеме токму преку даровите на Светиот Дух, кои ги примаме преку светите Тајни на Црквата и преку светите обреди и молитвословија. Затоа, треба да знаеме дека особените дарови на Светиот Дух се неопходни за духовниот раст во нашиот живот.

Како што дрвото расте и дава плодови само тогаш, кога се обезбедени сите надворешни услови за такво нешто, така и душата на секој од нас зрее за живот вечен само тогаш, кога ја оросува благодатниот дожд на Светиот Дух. Како право­слав­ни, потребно е целиот живот да го поминеме под тој небесен дожд, онака, како што Црквата во една песна пее: „Преку Светиот Дух секоја душа оживува“. Без таа благодатна помош на Светиот Дух ние не можеме да се спасиме за вечноста. Светиот Дух е наш божествен сопатник во текот на целиот наш земен живот, наш заштитник и чувар.

Колку е голема таа сила на Светиот Дух, која не знае за граници и прегради. Таа сила ја раѓа верата во срцето на човекот, ја преродува човечката душа, ги поттикнува големите подвижници на христијанството и го води секој од нас по патот на вечното спасение.

Денот на слегувањето на Светиот Дух нѐ потстетува и на првата апостолска проповед. Неа ја изговорил апостол Петар пред многуилјаден народ. Од книгата на Делата на Апостолите ние дознаваме како реагирал народот на проповедта: Се восхитувал, воздивнувал, плачел и поттикнат од неа, околу три илјади луѓе примиле Крштение и постанале првото семе на Христовата Црква. Ете тоа е манифестирање на силата на Светиот Дух преку проповедта на Словото Божјо. Нам ни се познати и подоцнежните резултати од силата на апостолската проповед и како ,,сѐ повеќе се зголемуваа оние, што веруваа во Господа, мноштво луѓе и жени“ (Дела 5: 14). А да не заборавиме дека апостолската проповед наишла и на бројни препреки. Целиот јазичнички и јудејски свет се спротивставувале на таа проповед, а ним им се придружиле убедувањата на античките философи, провокаторите и крвавите гонители и џелати на проповедниците на христијанството. Но, колку и да била задушувана проповедта, колку и да биле гонети и убивани проповедниците, сепак, Црквата чудесно се ширела и растела само преку проповедта на Словото Божјо.  За таквото дејство на проповедта учи и свети апостол Павле, кога говори: „Верата доаѓа од слушање, а слушањето – од словото Божјо“ (Рим. 10: 17).

Силата на Светиот Дух не се манифестирала само преку проповедта на светите апостоли, туку и во проповедта на нивните преемници. Само да се потсетиме колку била моќна проповедта на големиот учител на Црквата – свети Јоавн Златоуст, кој, кога проповедал, го замирал животот во градот, а луѓето од сите установи, децата од училиштата, како и дојденците по пазарите трчале во храмот за да го слушнат златоустиот проповедник. А, зарем е потребно да се потсетуваме колку многу луѓе тој ги присоединил со Христа преку својата проповед.

Светиот Дух ги преродува човечките души. Прв пример за тоа ни се светите апостоли. Во денот на слегувањето на Светиот Дух тие постанале сосема поинакви: од плашливци и колебливци тие постанале огнени, убедени и бестрашни проповедници на словото Божјо. Тие знаеле дека сега ќе одат во средба со мачителите, ќе одат по затвори и ќе бидат предавани на убивање, па сепак, нив ништо не можело да ги запре во подвигот.

Таа сила на Светиот Дух која преродува, се манифестирала и низ двеилјади­годиш­ната историја на Црквата. Таа благодатна сила ја издигнала на пиедесталот на светоста и преподобната Марија Египетска, од чии подвизи останале без зборови и нејзините современици, но и денешните христијани. Таа сила ја преродила и блудницата Евдокија, која откако ја слушнала молитвата на светиот подвижник, го напуштила патот на блудот и тргнала по патот кон Христа, кој води до небото.

Светиот Дух е секогаш жив и дејствителен. И денес многумина од нас можат да бидат сведоци, кога под влијание на Словото Божјо и проповедта, многумина од развратни постануваат воздржливи, од груби – кротки, од бесчувствителни и жестоки – сострадателни и попустливи. Светиот Дух ја издигнува нашата падната природа, ја преродува и во нас оформува нов човек, „создаден според Бога во правда и светост во вистината“ (Ефес. 4: 24).

Православната Црква го нарекува Светиот Дух – Просветител, зашто преку Него ни се подаваат вистините на верата, преку кои се просветува нашиот ум и се загрева нашето срце.

Светиот Дух е и наш Осветител, зашто преку Неговите благодатни дарови се осветува нашата душа. Светиот Дух преку сите сили ни го соопштува новиот стремеж кон Бога, доброто и светоста, му дава на човекот духовна крепост и сила и нѐ очистува од гревот и нечистотијата.

Светиот Дух е и наш Утешител, зашто во Него се наоѓа изворот на утеха за сите наши несреќи и искушенија. Он ги посетува нашите души во моментите на нашето срдечно каење за гревовите и ја оживува во нас надежта на Божјата милосрдност.

Ако веќе сме сфатиле колку многу е неопходна благодатта на Светиот Дух за нас, ако веќе знаеме дека без неа не можеме да го пронајдеме патот до вечниот живот, ниту можеме да се очистиме од нашите гревови, тогаш, наша должност е во постојана молитва да ги бараме Неговите изобилни дарови. Затоа, како православни христијани, треба да веруваме дека преку силата на Светиот Дух се извршува нашето вечно спасение. Според зборовите на апостол Павле, ние сме „храм на Светиот Дух“ (1. Кор. 6: 19). А тоа е висока чест и достоинство за нас, со која нѐ удостоил нашиот Небесен Отец. Но, ние ќе бидеме храмови на Светиот Дух само тогаш, кога за тоа ќе бидеме достојни, кога во нашето срце нема да има гревовна кал, нема да има рамнодушност кон делото на спасението, нема да има слабеење на верата, зашто во една таква состојба Светиот Дух не може да остане во нашите срца.

Затоа, да го бараме најнапред Царството на Бога и кон него да тежнееме со сета душа, плашејќи се да не ја загубиме во себе радоста од благодатта на Светиот Дух. А таа благодат и денес нѐ исполнува со истите плодови, со кои биле исполнети и апостолите на денот на Педесетница, а тие плодови се: љубовта, мирот, радоста, долготрпеливоста, добрината, милосрдноста, верата, кротоста, воздржливоста… Светиот Дух и денес доаѓа како свежа вода врз исушената човечка душа. Затоа, да се потрудиме Светиот Дух да пребива нераскинливо во секој од нас, укрепувајќи нѐ и утешувајќи нѐ по патот кој води до нашата небесна Татковина.

Протоереј Златко Ангелески

************

БЕСЕДА НА ПЕДЕСЕТНИЦА

Со своите големи очи на верата, неодамна Го созерцувавме вознесениот Христос, и тоа не помалку од оние, кои Го гледале со своите телесни очи и со исто толку големо блаженство и радост, зашто Господ рекол: „Блажени се оние, кои не виделе, а поверувале“ (Јован 20: 29), а тие се оние, кои по пат на слушање на проповедта се увериле и преку верата виделе. Значи, неодамна Го гледавме Христос како со Своето Тело се вознесува на небото, а сега, преку дарот на Светиот Дух, гледаме каде се вознесе Христос и на какво големо достоинство ја издигна нашата природа, зашто Он замина таму, откаде што слезе од Него испратениот Свет Дух…

Значи, Христос, Кој се вознесе, замина при Својот Највозвишен Отец, во прегратките на Својот Отец, откаде што и Духот исходи… Но, кога некој ќе чуе дека Светиот Дух е испратен во овој свет од Отецот и Синот, нека не мисли за Светиот Дух дека е само од оние кои се испраќаат, туку Он е еднаков во чест со Отецот и Синот, Самиот Он е од бројот кои испраќаат, и Он е Бог Кој говори преку пророците, и тоа на јасен начин го докажува, кога преку устата на пророк Исаиј говори: „Мојата рака ја основа земјата… и сега Ме испрати Господ Бог и Неговиот Дух“ (Иса. 48, 13, 16). И Христос на друго место ги потврди зборовите на истиот пророк: „Духот на Господа Бога е врз Мене, зашто Господ Бог Ме помаза за да им благовестувам на бедните“ (Иса. 61: 1).

Значи, Светиот Дух не е само испратен, туку и Самиот Го испраќа Синот, Кој е испратен од Отецот – доказ, што потврдува дека Он има иста чест и суштина како Отецот и Синот. По благоволението на Отецот и содејството на Светиот Дух, по неизмерната длабочина на човекољубието, единородниот Син Божји слезе од небесните височини на Земјата и постана Човек, проповедајќи чудесна и возвишена наука, која навистина доликува на Бога. Потоа, откако доброволно пострада за нашето спасение и откако воскресна на третиот ден, Он се вознесе на небесата и седна од десната страна на Отецот и таму соучествуваше со Отецот во испраќањето на Божествениот Дух на учениците и апостолите, како што и им вети. Христос, од престолот на небесните височини, како да нè повикува и ни говори: „Ако некој сака да има учество во Царството небесно, да се нарече син Божји по благодат, да добие бесмртен живот и непотрошливо богатство, тој нека ги исполнува Моите заповеди и, колку што може, нека го подражава Мојот начин на живот, имајќи Ме за пример Мене Самиот“.

…Кога се навршиле педесет дена од Воскресението, „ненадејно се чу шум од небото, како да идеше силен ветар, и ја исполни целата куќа, каде што седеа (апостолите)“ (Дела 2: 2). Тој шум ја повикува целата Земја под Сонцето и сите луѓе, кои веруваат дека им се дарува благодатта на Светиот Дух. Тогаш се исполнило ветувањето на Спасителот, кое им го дал на апостолите, говорејќи : „Јован крштеваше со вода, а вие, не по многу дни од денес, ќе бидете крстени од Светиот Дух“ (Дела 1: 5). Тоа навистина и се случило во моментот на шумот од небото, кога „им се јавија разделени јазици, како огнени, и застанаа по еден над секого од нив. И сите се исполнија со Дух Свети, и почнаа да зборуваат на други јазици, онака како што им даваше Духот Свети да изговараат“ (Дела 2: 3-4). Сето тоа се случило само за да ја усвоиме големата тајна на Света Троица, зашто и претходно дејствувал Светиот Дух, Кој говорел преку пророците и ја предвестувал иднината. Меѓутоа, Он сега лично, преку огнените јазици, им се јавил на сите и на Божествен начин, седнувајќи на престолот на Христовите ученици и давајќи им моќ да бидат Негови орудија.

Но, зошто Он се јавил во вид на огнени јазици? Најпрво, за да покаже дека Он е сроден на Божјото Слово, зашто нема ништо посродно на словото од јазикот. Исто така е неопходно и во благодатта на вероучителството да се има облагодатен јазик.

А зошто тие јазици биле огнени? Не само заради едносуштноста на Духот со Отецот и Синот, зашто нашиот Бог е Оган, и тоа Оган Кој ја спалува неправдата, туку и заради двојното дејство на апостолското проповедање, кое истовремено треба да биде благо и опоменувачко. Како што огнот се ложи за да осветлува и грее, така и зборот од проповедта за Христос ги просветлува и весели слушателите, додека оние, кои упорно му се спротивставуваат, ги пали и мачи. Тие светодуховденски јазици, како што објаснува свети апостол Лука, всушност, не биле огнени, туку „како огнени“, за да не помисли некој дека тоа бил сетилен и овоземен оган (огнот бил нестворен).

А зошто тие огнени јазици биле разделени? Затоа што само Христос, Кој слегол од небото, во целост ја поседува силата и дејството на благодатта на Светиот Дух. Значи, врз ниту еден од апостолите не се спуштила сеопфатна благодат на Духот, туку секој делумно добил од таа благодат: еден ова, друг она…

Христос им рекол: „А кога ќе дојде Утешителот, Кого што ќе ви Го испратам Јас од Отецот, Духот на вистината, Кој излегува од Отецот, Он ќе сведочи за Мене… (и) ќе ве упати на секоја вистина“ (Јован 15: 26; 16: 13). Сега тоа ветување се исполнило и Светиот Дух слегол врз светите Христови ученици, кои засветлиле како небески ѕвезди, осветлувајќи ја целата вселена. И кога некој ќе запали свеќа од друг, а од другиот ќе запали трет, првата свеќа го задржува својот пламен несмален, па така и наследниците на апостолите – епископите, примиле несмалена благодат на Божјиот Дух, која преминува од колено на колено и ги просветлува сите верни, кои ги слушаат своите духовни пастири и вероучители.

На тој начин, секој архиереј во свое време ѝ носи на својата епархија благодат и дар Божји, носи просветлување од Божествениот Дух, а оние, кои не ги примаат апостолските наследници, престануваат да имаат божествена благодат и се оддалечуваат од Бога.

Светиот Дух не само што е насекаде, туку е и над сите; не само што е присутен во секој век и време, туку и пред сите векови и времиња и Он не само што ќе биде со нас до крајот на векот, туку ќе пребива со оние, кои се достојни за идниот век без крај и завршеток. Природното тело умира, а воскреснува како духовно, како натприродно, раководено од Божествениот Дух и облечено во бесмртност и неминлива слава.

Ве молам, браќа, да се чуваме од богоодвратните дела и зборови, за да имаме слобода да Го именуваме Бог како свој Отец. Да Му се обратиме искрено, за да ни се обрати Он и нам и да нè очисти од секаков грев, па да бидеме достојни за Неговата божествена благодат. Само на таков начин и ние вечно ќе ликуваме и ќе го празнуваме остварувањето на Божјото ветување – слегувањето на Светиот Дух и Неговата почивка врз луѓето во Самиот Христос Господ, Кому Му прилега слава, чест и поклонување со Неговиот беспочетен Отец и Пресветиот и Добар и Животворен Дух, сега и секогаш и во сите векови. Амин!

Свети Григориј Палама

****************

ПЕДЕСЕТНИЦА

„Слава на Светата, Едносуштна,  Животворна и Неразделна Троица!“

(Возглас на Утринската богослужба)

 ВО ИМЕТО НА ОТЕЦОТ И СИНОТ И СВЕТИОТ ДУХ!

Секоја утринска богослужба светата Православна Црква ја започнува со ве­ле­гласниот возглас: „Слава на Светата, Едносуштна, Животворна и Нераз­дел­­на Троица!“, зборови во кои се содржи целата суштина на нашето верување и постоење. А токму денешниот ден е ден во кој се открива Тајната на Пресвета Тро­и­ца, исто онака како што таа била откриена и при Христовото крштение. За­тоа овој ден, освен Педесетница и Духовден, се нарекува уште и Света Троица.

Колку е величествена оваа Тајна? Еднаш, блажениот Ав­гус­тин, големиот учител на Црквата, си поставил за задача да ја достигне Тајната на Света Троица. Вознемирен од таа мисла, едно утро шетајќи по морскиот брег, тој наишол на едно мало дете, кое со своите дланки црпело вода од морето и ја носело во една мала дупка, ископана на брегот во песокот. Блажениот Августин застанал и збунето го прашал момчето: „Што работиш?“. Момчето се насмеало и одговорило: „Сакам целото ова море да го пренесам во дупката“. Августин му одговорил: „Малечок, па тоа е невозможно“. „Добро, одговорило момчето, но побргу јас ќе ја достигнам својата цел, отколку што можеш ти да ја достигнеш до крај Тајната на Света Троица“. Августин сфатил дека тоа е Божји знак и заклучил дека како што е невозможно да се смести целото море во една земјена дупка, така е невозможно и Тајната на Света Троица да се смести во човечкиот ум.

Света Троица – Еден Бог по суштество и Троичен во Лица: Отец, Син и Свет Дух, се јавува како највеличествена Тајна во христијанската вера. Бог е Дух. Кога Господ Исус Христос говори дека „Бог е Дух“ (Јован 4: 24), со тоа ни докажува дека Бог е бестелесен. Неговото Божество е недостижливо. Над Тајната на Неговото битие лежи покрив и потребна е, како што вели преподобниот Симеон Нов Богослов, голема благодат од Сесветиот Дух за разбирање на сокриената Тајна.

Божеството е Едно суштество во Три Лица – Отец, Син и Свет Дух. Оте­цот го раѓа Синот и го испраќа Светиот Дух. И Отецот го именуваме Бог; и Си­нот го именуваме Бог; и Светиот Дух го именуваме Бог. Образ на Отецот е Си­нот, и образ на Синот е Светиот Дух. Затоа Христос и ни сведочи: „Кој Ме ви­дел Мене, Го видел и Отецот“ (Јован 14: 9), и кој го видел Светиот Дух, го видел Синот.

Откровението за Света Троица, по Божја милост и промисла, било сокриено до времињата на Новиот Завет, односно, до она време, додека не дојде на земјава Синот Божји, Господ наш Исус Христос, Кој пак ни посведочи: „Ако Ме бевте познавале, ќе Го познававте и Мојот Отец. А отсега Го познавате, и сте Го виделе“ (Јован 14: 7); „Верувајте Ми дека Јас сум во Отецот и Отецот е во Мене“ (Јован 14: 11).

Во Новиот Завет, пак, Господ Исус Христос, според богатството на бла­го­дат, ги умножил во нас премудроста и разумот. Тајната на божественото во­плотување ни ја посведочил и Ангел од небото, кога ѝ  рекол на Марија: „Све­ти­от Дух ќе слегне на тебе и силата на Севишниот ќе те осени; па затоа и ро­де­но­то ќе биде свето и ќе се нарече Син Божји“ (Лука 1: 35), а по Своето Вос­кре­сение, испраќајќи ги Своите ученици на проповед, Христос им рекол: „Ми се да­де секаква власт на небото и на земјата. Одете и научете ги сите народи, крште­вај­ќи ги во името на Отецот, и Синот, и Светиот Дух“ (Матеј 28: 18-19).

Православната Црква учи дека секоја тајна, која се од­несува на Божеството и духовниот живот, се достигнува само преку очисту­ва­ње­­то на нашиот живот од гревовите. Навистина тешко е за човечкиот разум да сфа­­ти како може Бог да е Троичен во Лица, а Еден по суштество. Како може три да биде едно, а едно да биде три. Да се сфати тоа навистина е тешко, но за­тоа, пак, тоа е тајна. Тајните го окружуваат човекот во текот на целиот негов жи­­вот. Зарем ние сè знаеме што се случува во овој материјален свет, па сега да за­­поч­неме да ги откриваме тајните и во духовниот свет? Зарем можеме да сфа­ти­­ме како може во една капка вода да живеат милиони живи суштества? Не, сè до­­дека не погледнеме во микроскопот и кога во тоа самите ќе се увериме. И не на­­празно премудриот Соломон уште во Стариот Завет вели: „Со мака го раз­би­ра­­ме она што е во нашите раце, а што има на небесата – кој испитал?“ (Мудр. 9: 16).

Човекот, иако е богоподобно суштество, сепак е ограничен и може да го дознае само она, кое Бог благоволи да го открие. За да ги достигне Божестве­ни­те тајни, потребно е човекот, пред сè, да влезе во сферата на божествената ду­ховност, зашто само преку подобно можеме да го спознаеме подобното. Пазителката на Божественото Откровение – светата Христова Црква, го води човекот по патот на постојаното познание. Таа постојано во помош ни испраќа споредби и симболи. Бог нам ни се открива онолку, колку што е потребно за нашето спасение. Затоа, пак, симболи и споредби за постоењето на Света Троица ние можеме да видиме насекаде околу нас.

Секоја материјална творба, од било каква природа и форма, мора да ги има трите параметри: „број, мерка и тежина“, како што ни сведочи повторно премудриот Соломон (Мудр. 11: 21). Независно од нивните менувања, сепак, остануваат овие три параметри.

Да ја погледнеме и водата: таа е иста и при изворот, и во реката и во морето, каде што се влева. По својата суштина таа е една и иста, без разлика каде се наоѓа, зашто изворот си останува извор, реката река, а морето море. Ако размислуваме и за сонцето, ќе сфатиме дека тоа се состои од самиот објект – сонце, од светлината која излегува од него и од топлината, која ја чувствуваме и неи на земјава. Тоа се три различни својства во едно суштество. Светлината не е сонце, сонцето не е топлина, а сепак, тие во исто време се неразделни и различни. Да го погледнеме и дрвото: тое е една творба, која започнува со корен, се развива преку столбот и завршува со плодовите. Три различни нешта во едно. Сето ова, пак, не ја решава Тајната за познавање на троичното Единство, но му помага на човечкиот разум, преку симболи и споредби, донекаде да проникне во Тајната.

Сите овие симболи и споредби, нема да имаат никаква корист за нас, ако ние не навлеземе во суштината на духовниот живот. Познанието на Бога – тоа е животот. Христос вели: „Животот вечен е тоа, да Те познаат Тебе Единиот вистински Бог, и испратениот од Тебе Исуса Христа“ (Јован 14: 3). Отецот му се открива на светот како Творец, кој го створи светот од ништо; Божјиот Син – Христос се открива на светот како Креатор на сè што е створено, Кој на сè што постои дава форма и убавина; Светиот Дух се открива на светот како Животворец и подател на благодат. Тајната на Света Троица нам ни ја јавува светата Црква, Христовата Невеста. Ние зависиме од Света Троица, како што зависат зраците од сонцето.

Тајната на Света Троица ни го открива и примерот на единство, по образот на единството на Света Троица. Единството на Света Троица го благословува и просветува човечкото единство, зашто секоја душа „свети преку свештенотајната на Троичното единство“, како што пее и црковната песна. Оттука се раѓа почитта и љубовта која луѓето се должни да ја имаат кон Бога и кон ближните, познавајќи го Законот Божји. Ако ние во себе го немаме образот на Света Троица, тогаш ние ќе бидеме безопределени предмети, творби без автор, бледи отпечатоци и копии без оригинал.

Сепак, ние сме образ на Света Троица и нашето тело е Божји храм. Да бидеме достојни носители на образот и Божјото подобие, достојни за Отецот, Кој нè создаде; достојни за Синот, Кој нè избави од гревот; достојни за Светиот Дух, кој нè освети и просвети. Амин!

протоереј Златко Ангелески

***************

СВЕТИ ГРИГОРИЈ БОГОСЛОВ: ПЕДЕСЕТНИЦА

Духовно да размислиме за празникот, та духовно и да го празнуваме. Кај секој има начин на чествување – начинот кај служителите на Христа е словото, кое наполно одговара на денот. Ниедна убавина не го радува љубителот на убавото така како што го радува љубителот на празниците, духовното празнување. Празнува и Јудеинот – но по буква, зашто тој, гонејќи го телесниот закон, духовниот не го постигна. Празнува и елинот – но телесно, слично на неговите богови и демони. Празнуваме и ние, но празнуваме, како што е угодно на Духот: а Нему угодно Му е тоа, што во слово и дело е слично на торжеството. Да се празнува – за нас значи, да се придобиваат блага за душата, блага постојани и вечно сопствени, а не преодни и гнилежни, кои малку го насладуваат духот, а повеќе му штетат и го распалуваат. Достатна е за телото неговата злоба! Потребно ли е во пожарот да се фрла запалива материја? Разумно ли е, да се дава на ѕверот возбудлива храна? Затоа, должни сме, да празнуваме духовно!

Ние ја чествуваме Педесетница: слегувањето на Духот Свет, завршетокот на ветувањето, исполнување на надежта, таинство дивно, и големо, и многупочитувано! Светиот Дух секогаш бил, и ќе биде – Он не Го започнал и нема да Го заврши Своето битие, оти секогаш со Оца и Сина се раѓа и припаѓа: зашто, несообразно би било за Отца, некако да биде без Сина, како и на Синот без Духот – спротивното би било бесславно за суштината на Бога, би било измена на единството и недостиг нацелосно совршенство. Зашто, Духот секогаш бил Оној Кој прима, а не приман; извршувач, а не извршуван; исполнувач, а не исполнуван; Оној Кој осветува, а не осветуван; Оној Кој приведува кон обожување, а не воден кон обожување. Духот секогаш е еден и ист Сам за Себеси и за Оној, со Кој се вбројува – Тој е невидлив, неопфатен, неизменлив, нема својства, количина и вид, не се вклучува во времето; Тој е неопиплив, самодвижен, секогаш движечки, самовластен, сесилен – сè што припаѓа на Единородниот, а каректеристично и на Духот, а сè заедно произлегува од Првопричината. Духот Свети е живот и животвори; Тој е светлина и чувар на светлината; Тој е извор на благоста и добрината што тече; Тој е Дух на вистината, на премудроста, на разумот, на познанието, на благочестието, на совеста, на силата. Преку Него се познава Отецот и се прославува Синот – и Самиот Тој преку Нив само се познава како едно поврзување, служение и поклонение, како една сила, совршенство и осветување!

Штом ги имате даровите на Духот, примете Го и Самиот Дух, не само за подвиг, но и подвиг законит во животот! Од Него за награда во вашите животи, нека биде подарен и тој венец – да Го исповедате Духот вистинито и совршено, и со нас и пред нас, да Го проповедате достојно! Штом мудруваме духовно, да празнуваме и благочестиво, како што е угодно на Духот, та под сенката на Неговата благодат да ја познаеме вистината и да постигнеме совршенство во верата и благочестието!

Благовести.

*****************

Амвон – Духот, Кој Го споделуваме / За Светиот Дух /

*************

В евангелския откъс, който се чете на Петдесетница, чуваме за реките жива вода, които ще потекат от утробата на повярвалите в Иисус Христос. Самите евангелисти обясняват, какво се има предвид. Всъщност тук става дума за Светия Дух, Който трябва да приемат вярващите, след като се прослави Иисус подир Своето Възкресение.

Днешният празник – денят на слизането на Светия Дух – е денят, в който се ражда Църквата. Църквата – не като организация, не като някаква система, която обединява вярващите в Христа, а Църквата като напълно уникално мистично тяло, което се изгражда от всички онези хора, които са чули призива Божий, призива за святост и са поели по пътя, даден от Спасителя Христа.

Ако се опитаме с една дума да изразим това, което се случва с апостолите в този ден, когато над тях слиза Светият Дух по явен начин – във вид на огнени езици, то би била подходяща думата дръзновение. Защото до този момент апостолите са нерешителни и изплашени, те са унили и обезсърчени, защото всичко се случва не така, както те биха искали, както биха очаквали. И изведнъж те се изпълват с такова дръзновение, че излизат на площада, където има голямо множество хора, настроено агресивно; те правят явни чудеса, възкресяват мъртви, изцеляват неизлечимо болни. И те правят всичко това само защото разбират, че вече живеят не своя собствен живот, а техният живот е част от действието на Тялото Христово.

В наше време можем да решим, че съвременните членове на Църквата не притежават онези благодатни дарове на Светия Дух, които така изобилно се изливат в първите векове на Църквата. Малцина биха се осмелили да изцеляват или още по-малко да възкресяват от мъртвите чрез Светия Дух.

В действителност в Църквата ние имаме една дарба, която в съвременното общество е много по-необходима отколкото напредването в областта на медицината или в други области на съвременния живот. В Църквата съществува това, което катастрофално липсва на нашите съвременници. В съвременния свят липсва преди всичко любов, онази топла, съгряваща, вдъхновяваща любов, която само със свои усилия никой човек не може да породи.

Но човек идва в Църквата, започва да участва в Тайнствата, да се изповядва, да се причастява, да живее в ритъма на църковния живот и в определен момент, често дори незабележимо за него самия, от него започва да струи светлината на божествената благодат. Той излъчва тази светлина не в своите очи, а в очите на другите. И заради това съществува Църквата.
Днес ние честваме празника на раждането на Църквата като тяло Христово – живо и действащо дори до този момент, до днешния ден.

Слава на Тебе, Господи, че всички ние живеем в Твоята Свята Църква! | http://www.pravmir.ru

Превод: Евгения Николчева

***************

Сведения за празника

На Петдесетия ден от Господното възкресение Дух Свети слязъл над апостолите във вид на огнени езици и ги обдарил с благодатните дарове.

Празникът се нарича Петдесетница, защото това събитие е станало в деня на старозаветния празник Петдесетница, който отбелязвали петдесет дни след юдейската Пасха. Руската православна Църква го нарича Ден на светата Троица.

За старозаветните Петдесетница бил един от трите велики празника. Първоначално празникът отбелязвал завършването на жътвата на ечемика. Празнувал се с приношение на хляб и жертвени животни като ден на радост и благодарност, припомнящ странстванията в пустинята и освобождението от Египет. В по-късни времена на този ден се отбелязвало получаването на Синайското законодателство, петдесет дни след излизането на евреите от Египет. Празникът бил тържествен и радостен, в Ерусалим се стичало голямо множество хора, за да принесат в благодарност на Бога установената от закона жертва.

За апостолите денят бил двойно свят, защото е денят на Възкресението – неделния ден. Събрани в Сионската горница, където пребивавали в постоянна молитва след Възнесението на Христос, сред тях била и св. Богородица, и други вярващи – всичко сто и двадесет души.

В десет часа сутринта (третия час по еврейско време), настанал голям чул шум от небето. Като че ли вихрушка се спуснала над къщата, дето били събрани. И “явиха им се езици като огнени, които се разделяха, и седна по един на всеки от тях. И те всички се изпълниха със Светия Дух” (Деян. 2:2-3). Това бил видим знак на благодатните дарове на Светия Дух. Бидейки безтелесен, Светият Дух избрал чувственото знамение. “Но никой не бива да си мисли – поучава св. Лъв Велики, – че в това, което било видимо за телесните очи, се е явило Божественото същество на Светия Дух. Човешкият взор, както не може да вижда Отца и Сина, така не може да види и Светия Дух”.

Още щом божественият огън пламнал в душите на апостолите, изпълнени с даровете на Духа те започнали да прослявят величието на Бога, като заговорили на разни, непознати за тях дотогава чуждоземни езици.

Тъй простите галилейски рибари били умъдрени, духовно просветени в разбиране на истините на вярата. Това им дало бодрост, сила и мъжество да идат по всички краища на света за проповед на Евангелието, с готовност да отдадата и живота си за вярата Христова.

Шумът от небето привлякъл към къщата множество юдеи “и всички се чудеха и маеха” (Деян. 2:7). Послучай празника в Иерусалим на тоя ден са се били събрали хора от най-различни народности. И всеки чувал на своя си език думи, прославящи Бога.

Като не могли да си обяснят това необикновено чудо, мнозина от насъбралите се помислили, че апостолите са просто пияни от сладкото вино, въпреки ранния час.

Тогава свети апостол Петър произнесъл първата християнска проповед. Пояснил на множеството, че апостолите не са пияни, а изпълнени от Дух Свети, и ги приканил към покаяние. Думите му проникнали в сърцата на слушащите го юдеи. В този ден приели вярата в Христа, кръстили се и се присъединили към първата християнска общност около три хиляди души (Деян. 2:1-41).

Трикратно Иисус Христос дарил на учениците Си Светия Дух: преди страданията – неявно (Мат. 10:20), след възкресението Си, духвайки върху тях – явно (Йоан 20:22) и в този момент, когато им Го изпраща съществено.

 

Слизането на Св. Дух над апостолите.
Може би най-древното изображение на Св. Петдесетница в Сирийското евангелие на монаха Равула (Rabbula Gospels) – VI в., Антиохийска църква.

След този ден апостолите установили празника Петдесетница и наставили християните да възспоменават Светия Дух всяка година. През ІV век св. Василий Велики съставил коленопреклонни молитви, които се четат и до днес на празничната служба.

На Св. Петдесетница вечерната служба се съединява с утринното богослужение (след св. Литургия се извършва вечерня), защото молитвите за изпросване даровете на Светия Дух са коленопреклонни, а до Петдесетница в знак на духовна радост, на богослужението не се коленичи. В молитвите на този ден измолваме сущо Господ да помене всички починали наши родители и братя. На Великия прокимен: “Кой Бог е велик като нашия Бог? Ти си Бог, Който вършиш чудеса.” – от олтарните двери се хвърля орехова шума към богомолците. Шумата напомня за огнените езици над главите на апостолите. Вярващите отнасят тази шума по домовете Си за благословение.

 

Денят на Светата Петдесетница от древни времена се смята за рожденият ден на Христовата Църква, създадена не от суетата на човешки тълкувания и размисли, но по Божествена благодат.

Следващият ден, понеделник след Петдесятница е празникът на Светия Дух. Този празник Църквата е установила заради величието на Пресветия и Животворящ Дух, Единосъщен с Бог Отец и Синът Божий. Чрез Него ни се дарява всяка мъдрост, живот, движение, Той е източникът на всичко живо.

Светите отци казват, че Светият Дух не е създаден от Отца, не е сътворен, не е роден, но произлиза от Него. Тази Божествена тайна Православната църква не се решава да подложи на разсъждение, защото смята, че Господ открива на човека само толкова, колкото му е необходимо за неговото спасение и много тайни остават за нас зад непроницаема завеса.

Светият Дух обогатява човека с духовни дарове и плодове духовни, украсява човека и с многообразни добродетели, прави го дърво добро, плодоносно, създаващо добри плодове (Мат. 7:17).

Плодовете на Духа, по думите на апостол Павел, са: любов, радост, мир, дълготърпение, благост, милост, милосърдие, вярност, кротост, себеобуздание (Гал. 5:22-23).

*************

От времето на Мойсей  ветхозаветната Църква ежегодно празнувала деня на Петдесетница (1), настъпващ след изтичане на седем недели (седмици) след Иудейската Пасха, поради което се наричал празник на седмиците(2). Това тържество, съпроводено от знаменателни обреди, било установено в памет на Синайското законодателство, дадено от Бога на великия вожд на древния Израил ­ Моисей (3).

Този празник на ветхозаветната Петдесетница бил предобраз на Новозаветната Петдесетница и Сионското законоположение. Ощепророк Исайя предсказал, че “от Сион ще излезе законът и от Иерусалим ­ словото Господне” (4) и пророк Иоил  предизвестил: “ще излея от Моя Дух върху всяка плът… защото на планина Сион и в Иерусалим ще бъде спасението”. (5)

Преди Своите стрaдания и смърт Господ Сам обещал на апостолите, скърбящи заради Неговото отшествие, да им изпрати вместо Себе Си Друг Утешител, Духът на Истината, Който да ги “наставлява на всяка истина” 6.  След Своето Възкресение Господ предизобразил окончателното изливане на Светия Дух, като “духнал” на учениците Си “и им казал: “приемете Духа Светаго” (7). Преди възнасянето на небето Спасителят отново пред възвестил на апостолите, че те “не много дни от днес ще бъдат кръстени с Дух Светий” (8).

След Възнесението Господне Неговите ученици и апостоли се върнали от Елеонската планина в Иерусалим (9) и отишли ­ според Преданието ­ в онзи същия дом в Сион, където била извършенаТайната вечеря Христова. Там те пребивавали в единомислие и молитва, заедно с още някои жени и Божията Майка (10), очаквайки слизането над тях, по обещанието на Господа, на Светия Дух, и се подготвяли да приемат Неговите благодатни дарове.

В десетия ден след Възнесението на Господа, съвпадащ с иудейската Петдесетница, по време, когато по улиците на града с веселие се стичал народ към храма, да чества своя ветхозаветен празник ­ в третия час на деня (11), внезапно във въздуха се чул необичаен шум, като по време на буря (12). Шумът се спускал от небето ­ от високите слоеве въздух, но скоро проникнал и изпълнил с чистия си полъх горницата, където се намирали вярващите (13). В този миг огнените езици се разделили във въздуха и се спрели над Божията Майка и всеки от апостолите (14).

“Бурният полъх бил близко предизвестие, а явяването на огнецветни пламъци във форма на езици ­ видимо знамение за пришествието на Светия Дух. Сам бидейки Дух съвършен, чист и безтелесен, Той избрал чувствено осезаемо знамение, за да им яви осезаемо Своето присъствие.” “Защото, разсъждавасвети Григорий Богослов ­ както Син Божий се яви видимо на земята, така подобавало и Дух Светий да се яви видимо” (беседа 44). Така и по-преди, когато Той слязъл върху Иисуса Христа в река Иордан, избрал вид на гълъб, в който да се яви (15).

Второ, по-голямо чудо последвало след първото. Можейки до този момент да говорят само на своя роден диалект, апостолите и другите вярващи, започнали сега изведнъж да говорят на всички известни тогава езици: “И всички се изпълниха с Дух Светий, и наченаха да говорят на други езици, според както Духът им даваше да изговарят”(16). Апостолите така показвали Божието величие (17), тоест безпримерното, неизповедимо Божие съвършенство, чудните дела на Божия Промисъл, които сега за тях се откривали в цялата им сила и пълнота.

Еврейският народ и множество пришълци от други страни се били събрали в Иерусалим, на празника Петдесетница (18). Смутените от необичайния шум тълпи се стичали към Сионската горница, където се съсредоточавал шумът, и накъдето видимо се устремявал. Колко удивени и ужасени трябва да са били всички присъстващи, когато слушали как Апостолите започнали да говорят с тях на всички езици! Питали се един друг: “тия, които говорят, не са ли всички галилейци? А как слушаме всички своя си роден говор? Ние ­ партяни и мидяни, еламити и жители на Месопотамия, Иудея и Кападокия, на Понт и Асия, на Фригия и Памфилия, на Египет и Ливийските страни, съседни на Кириния и дошлите от Рим, както иудеи, тъй и прозелити (19), критяни и араби ­ как слушаме тях да говорят на наши езици за великите Божии дела” (20)?

Всички се изумили ­ най-напред като слушали апостолите да славословят Бога на чуждоземни езици, включително и молитви, обикновено произнасяни на свещения еврейски език; второ, защото никога досега не били слушали толкова възвишени и свети истини; но най-много били удивени от това, че всеки римлянин, грък, африканец, индиец ­ слушали всеки своя роден език, когато на всички било известно, че говорещите са галилейци, хора напълно незапознати с чуждестранни езици. Удивлението прераснало в ужас: защото всички виждали нещо необикновено, слушали чудни слова и никой не можел да си обясни видяното и чутото. “Всички бяха смаяни и в недоумение, думаха един другиму: какво ли ще е това” (21)? Но скоро се намерили хора, желаещи да “обяснят” на другите нещо, което и те самите не разбирали. Присмивайки се, те казвали: “със сладко вино са се напили” (22).

Чувайки богохулството на иудеите, апостол Петър, стоейки там заедно с другите апостоли, извисил гласа си и започнал да им говори:

“Мъже иудеи и вие всички, които живеете в Иерусалим! Нека ви бъде известно това, и внимавайте на думите ми: тия не са пияни, както вие мислите, защото е трети час през деня (23); но това е реченото чрез пророк Иоиля: “и ето, в последните дни, казва Бог, ще излея от Моя Дух върху всяка плът; синовете и дъщерите ви ще пророчествуват; младежите ви ще виждат видения, а старците ви ще сънуват сънища; и в ония дни върху рабите Ми и рабините Ми ще излея от Моя Дух, и ще пророчествуват. И ще покажа чудеса горе в небесата и личби долу на земята, кръв и огън, дим и пушек. Слънцето ще се превърне в тъмнина, и месечината ­ в кръв, преди да настъпи великият и славен ден Господен. И тогава всеки, който призове името Господне, ще се спаси” (24).

По този начин още от самото начало апостол Петър отговорил на измамния възглед на неколцина относно дара на говорене на езици. (“със сладко вино са се напили”) и удовлетворил тяхното питане: “какво ли ще е това?”. Своя отговор на този въпрос той подкрепил с по-горе приведеното слово, в което за свидетелство насочил вниманието към ветхозаветните пророчества и по този начин лично свидетелствал за тяхното изпълнение сега, потвърдено със Слово Божие.

В пророчеството си Иоил с боговдъхновен взор съзерцавал времето, когато Божият Промисъл ще удостоява със слизане на Божия Дух, не само отделни хора временно, за особени, спасителни за човеците цели, както ставало в старозаветни времена, но когато благодатта на Светия Дух, като обилен дъжд над земята, ще се излее над всяка плът, тоест над всички спасяващи се човеци, без разлика на пол, възраст и състояние, така че по отношение на спасението всички ще бъдат равни ­ мъже и жени, възрастни и деца, роби и свободни ­ всички ще се удостояват с благодатта Божия.

От многото ветхозаветни пророчества за изливането на Светия Дух Божий над вярващите при пришествието на Месия (25), апостол Петър се спира именно на това пророчество, защото в него освен общите мисли за преподаване на Божията благодат над човеците, са изброени различни проявления на откровението на Светия Божий Дух, каквито се давали в Стария Завет, и от които се дава по-нататъшно указание и за други проявления, чрез които само на Божия Дух е благоугодно да се изявява в откровение.

Но апостолът не спира дотук с привежданите от него пророчества на Иоил, но посочва в по-нататъшното си слово предстоящия велик и страшен, праведен Божий Съд, който ще трябва да предшества онзи велик и славен ден Господен (26), с който ще бъде свършека на тоя свят. Бъдещият Божий Съд ще се открие с велики и страшни знамения на небето и на земята; на земята ще се започне обилно проливане на кръв; изригване на огън и дим; на небето ­ слънчево и лунно затъмнение и други страшни явления (27). Апостол Петър нарича тук в първата си проповед “ден велик и славен” последния ден на тоя свят, който ще бъде при Второто славно Пришествие на Иисуса Христа на земята за решителен съд на вселената. Що се отнася до целите, поради които апостол Петър привежда пророческите слова на Иоиля, то те ясно се откриват в следващите слова, където той пророчества, разкривайки обещаната Божия благодат за благочестивите, че те по Божия милост ще бъдат спасени по времето на този велик и страшен Божий Съд. Така апостолът иска да подбуди слушателите към покаяние и смирение (28).

Отново призовавайки мъжете към внимание, апостол Петър започнал своята първа пред израилтяните проповед за Христа. Наричайки Го Мъж на всички известен, засвидетелстван от Бога със сила, чудеса и знамения, извършвани пред народа, апостолът припомнил, че по определен и предвиден заговор и Божие допущение те го убили, като го приковали на кръст с беззаконните си ръце; свидетелствал за Неговото Възкресение, Възнасяне на небесата и изливане чрез Него от Отца на Светия Дух, поради което те сега тук виждат и чуват случващото се.

Апостолът привлича вниманието на слушателите си особено върху събитието на Възкресението, при което, благовествувайки за Неговото Възкресение, Той не само лично свидетелствал, но и го доказвал със Словото Божие (29), посочвайки, че Възкресението на Иисуса Христа е било необходимо да се осъществи, и че Той е трябвало и да умре по Божие предначертание, та смъртта да се окаже безсилна да Го задържи в своя власт. Събитието на Господнето Възкресение доказвало, че Иисус от Назарет не е обикновен смъртен човек, а Господ и Христос ­ отдавна обещаният Месия.

За да утвърди вярата н необичайното посланичество на Иисуса Христа, апостол Петър съпоставил с Него пред иудеите почитания от тях пророк Давид и говорил за това, че Давид и умрял, и бил погребан, и гробът му бил там и до ден-днешен и той не възкръснал, нито се възнесъл на небето, но бидейки пророк, знаел, че по Божие обещание “от неговите чресла” ще се издигне Христос по плът, душата на Когото няма да остане в ада и плътта на Когото няма да види тление, и Който ще седне отдясно на Бога (30).

Първата проповед на Евангелското благовестие имала силно въздействие върху нейните слушатели. Боговдъхновеното слово на апостол Петър очевидно потвърждавало чудесното събитие на изливането на Светия Дух над Христовите ученици и основаващо се на свидетелството на Свещеното Писание, решително убедило слушателите в Божественото достойнство на Господа, и те питали апостола: “какво трябва да правим, мъже братя?” (31)

Тогава апостол Петър се обърнал с увещаващо слово към своите слушатели, призовавайки всички към покаяние и кръщение в Името на Отца и Сина и Светия Дух, за прощаване на греховете и приемане дара на Светия Дух (32), тоест да се удостоят с чудодейните въздействия на Светия Дух, които сега се проявили над апостолите.

В края на своята реч, желаейки още по-силно да разположи към вяра в Христа умилените сърца на израилтяните, апостол Петър им напомнил за особените обещания Божии, дадени на тях; затова, че те и техните потомци представляват богоизбрания народ (33) и техен дълг е да направляват потомците към Божието Царство (34).

“И тъй, които приеха на драго сърце думите му ­ добавя авторът на Деяния ­ кръстиха се; и се присъединиха в оня ден около 3000 души” (35).

Така завършило слизането на Светия Дух над апостолите, с пълно тържество на Светия Дух над невярващите, обръщайки ги и изпълвайки ги с благодат Божия! И тук се сбъднали първите думи на Господа, че Неговите ученици, след и по силата на Неговото отшествие и възнасяне при Отца, ще вършат по-големи дела от ония, които Сам Той извършил в дните на Своето унижение (36).

Слизането на Светия Дух над апостолите било окончателното установяване на Новия вечен завет с людете, за който пред сказал пророк Иеремия:

“Ето, настъпват дни, казва Господ, и ще сключа с дома Израилев и с дома Иудин нов завет, ­ не такъв, какъвто сключих с бащите им в деня, когато ги хванах за ръка, за да ги изведа из Египетската земя; оня Мой завет те нарушиха, ако и да оставах в съюз с тях, казва Господ. Но ето заветът, който ще сключа… ще вложа Моя закон във вътрешността им и ще го напиша в сърцата им…”  (Иерем. 31:31-33; Евр. 8:8-12).

Дух Светий, ­ “Духът на истината” (38), “Дух на премъдрост и откровение” (39), слизайки над апостолите, начертал вместо Синайски, нов Сионски закон, за който предсказал пророк Исаия (40), не върху каменни скрижали, а върху плътени скрижали на сърцето” (41). Вместо Синайският Глас, законополагаща станала Божията благодат, подаваща сили за изпълнение на закона и оправдаване за вярващите не по дела, а по благодат (42).

“От еврейските книги приехме Светата Петдесетница
както евреите празнуват Петдесетница, почитайки седмия ден;
и после след Пасха приеха на петдесетия ден Закона;
така и ние петдесет дни след Пасха празнуваме и приемаме Всесветия Дух,
законополагащ и наставлаващ на всяка истина и повеляващ угодното Богу.”
(Синаксар на Неделя Петдесетница).

Църквата пее:

“Както в древност Моисей начерта закона,
така благодатта изложи ясно величието на Закона на Новия Завет,
като го написа в сърцата на апостолите.” (Канон на Светия Дух, песен 5-а).

Блажени Иероним пише:

“Синайското законополагане и Сионското законополагане бяха в петдесетия ден след Пасха. На Синай земетресение разтърси планината, на Сион беше разтърсен домът на Апостолите. Там сред пламъци и светкащи мълнии се чували гръм и глас бурен: тук във вид на огнени езици “бил шум от небето, като раздвижен бурен полъх”. Там тръбен звук огласил словата на Закона: тук устата на Апостолите били Евангелска тръба” (43).

Денят Петдесетница преди, в древността ежегодно възпоменаващ даруването на Божия Закон на планина Синай, сега за християните станал пак ежегоден празник на тържественото откровение, дадено на светите Апостоли, обличайки ги с власт да учат, свещенодействат и управляват. В петдесетия ден след Възкресението на Христа Господа, апостолите приели Божествената сила на Светия Дух и станали проповедници и свидетели на Иисуса Христа за цялата вселена (44).

Приемайки Светия Дух, апостолите ежегодно започнали да празнуват деня Петдесетница и наредили да бъде свят ден за всички християни, заради слизането на Светия Дух.

В апостолската история действително намираме указания за празнуване на християнската Петдесетница. Апостол Павел, възнамерявайки да посети Коринтската църковна община, писал в посланието си до нея за това свое намерение, като прибавил, че ще остане в Ефес до Петдесетница (45), а по-горе в същото послание, говорейки за изправянето на някои нередности, причиняващи безпорядък в същата Църква, направил ясен намек за празнуване на Пасха, но не иудейската, а християнската (46). Ако тук се има предвид християнската Пасха и Пасхата е празник, то, разбира се, същото се отнася и за Петдесетница. Защото за какво ли апостолът толкова ще ревнува за свободата на християните от иудейскя закон, ако ще очаква в Ефес иудейския празник?

Скоро след това ще видим апостола да бърза за празника Петдесетница в Иерусалим (47). Според тълкуванието на свети Епифаний и блажени Августин , не трябва да се мисли, че апостолът имал за цел при това да изпълни само изискването на Моисеевия закон, повеляващ всеки израилтянин да се яви в този ден на мястото на общественото богослужение, а трябва да считаме, че в тези и в други случаи се разбира денят Петдесетница, който апостолът и в Ефес, и в Иерусалим желаел да почете като християнски празник.

В апостолските постановления има пряка заповед да се празнува Петдесетница: “Денят десет дни след Възнесение е петдесетият ден от първия Ден Господен (Пасха); всяка година този ден да бъде велик празник. Защото в третия час на този ден Господ Иисус изпратил дара на Светия Дух (48).

На друго място в Апостолските правила при изчисляване на дните, в които Божиите раби са свободни от работа, след Пасха и Възнесение се споменава Петдесетница:

“В деня Петдесетница рабите Божии са длъжни да бъдат свободни от работа заради пришествието на Светия Дух, дадено на вярващите в Христа” (49).

Знаменитият писател на Църквата от III век Тертулиан употребява думата “Петдесетница” и в значение на всеки петде сетдневен период от време, а на едно място се изразява така:

“В деня Господен считаме за неприлично да постим или коленичим: а сме свободни от деня Пасха до деня Петдесетница.”

Тук се разбира един определен ден, именно ­ денят на слизането на Светия Дух, като последен в периода между Пасха и Пришествието на Светия Дух.

В IV век у Евсевий Кесарийски, у свети Василий Велики, Григорий Богослов, Григорий Нисийски (Ниски), Епифаний и Иоан Златоуст, както и у Блажени Августин и други често се среща споменаването на празника Слизане на Светия Дух под името Петдесетница.

Свети Иоан Златоуст говори в своята беседа за времето на празнуване на Петдесетница:

“Още не изминали и десет дни, откакто се възнесе Христос, и вече ни изпрати духовни дарования, дарове на примирение” (50).

Както в древния Израил, така и в Христовата Църква празникът Петдесетница е един от великите дванадесет вселенски празници. В апостолските постановления се нарича велик.

В неделя Петдесетница свети Григорий Богослов говорил:

“Ние празнуваме Петдесетница ­ пришествието на Светия Дух, като окончателно изпълнение на Божието обещание, тайнство велико, досточудно, изпълващо ни с надежда” (52).

Свети Амвросий Медиолански в своето слово на деня Петдесетница говорил:

“Да се развеселим в този свят ден, както на Пасха се веселихме. На Пасха се кръщават оглашените, на Петдесетница се кръстиха апостолите, по думите на Господа, Който, възлизайки на небето, казал на учениците Си: “Иоан кръщава с вода, а вие не след много дни от днес ще бъдете кръстени с Дух Светий” (53).

Свети Иоан Златоуст (54) в беседата на деня Петдесетница нарекъл този ден тържество на много чеда.

“Отново е празник ­ говорел светителят, ­ отново е тържество, защото многодетната и трудолюбива Църква се украсява с много чеда. Изпратени са ни свише велики и по-висши от всяко човешко слово дарове от човеколюбивия Бог на този ден. Затова ние всички заедно да се възрадваме и с възторг да прославим нашия Господ. Наистина сега е велико тържество за нас.

Както в порядъка на годишните времена една премяна на природата се сменя с друга; така и в Църквата празниците следват един след друг в техния порядък, като всеки празник ни подготвя за следващия. Неотдавна празнувахме Кръста, страданията, Възкресението и Възнесението на Господа на небето, а сега достигнахме до самия блажен край, встъпихме в самото владение на празненството, дочакахме самия плод на обещанието на Господа. Много блага се подадоха от небето на земята за човешкия род, но такива, като тези днес, никога досега не сме получавали. Бог одъжди земята с манна и даде хляб небесен на людете, защото “хляб Ангелски яде човек” (Пс. 77:25).

Наистина, това е велико и достойно за Божието човеколюбие. После бил изпратен огън, който изобличил заблуждаващия се иудейски народ и погълнал жертвата на олтара (56). Изпратен бил дъжд, когато всички изнемогвали от глад, и произвел голямо плодородие. Велико и дивно е това: но настоящото е много по-голямо. Не манна, не огън, не дъжд сега е изпратен сега, но се изливат дарованията на Светия Дух. Принесеният отгоре дар не бил, за да даде плодородие на земята, а за да подбуди човешкото естество да принася плодовете на добродетелта на Божествения Подател. И в същия час приемащите капки от този дъжд изменили своята природа и цялата земя внезапно се изпълнила с Ангели ­ Ангели не небесни, а проявяващи се с добродетели, присъщи на ангелските сили, но в човешки тела” (1-а беседа на Петдесетница).

Величието на празника Петдесетница е видно и от обичая на древните християни да приемат Свето Кръщение на този празник, както и на другите велики празници.

Свети Григорий Богослов (57), споменавайки за различните извинения, с които по негово време отлагали кръщението си, отбелязва, че един от оглашените казвал: “чакам Богоявление”; друг: “повече уважавам Пасха”; трети: “очаквам Петдесетница”. Първият казвал: “по-добре е с Христа да се просветиш”; другият: “с Христос ще се вдигнеш в деня на Възкресението”; третият: “почитам явяването на Светия Дух”.

Свети Йоан Златоуст и Прокъл в своите беседи на деня Петдесетница също споменават за новокръстените. Благочестивият обичай да се кръщават на Петдесетница вероятно получил началото си още при апостолите (58). Като възпоменание на този обичай и досега на литургията преди четене на Апостола, вместо обичайните песнопения: “Светий Боже, светий Крепкий, светий Безсмертний” се пеят апостолските слова: “Елици во Христа крестистеся, во Христа облекостеся” (Които в Христа се кръстихте, в Христа се облякохте).

В Православната Църква съществува благочестив обичай на празника Петдесетница Божият храм и домовете да се украсяват със зелени клонки, треви и цветя. Като трайна практика това вероятно е останало по примера на ветхозаветната Църква.

Но да се украсява домът и храмът със зелени растения в деня на Света Троица е под влияние на мисълта за явяването на Бог във вид на трима странници при Маврийския дъб на Авраам, “където стояла шатрата на патриарха” (59). Празнуването на деня Света Троица, на Която Авраам някога се поклонил на Маврийската поляна, предразполагало древните християни в деня, посветен на Света Троица, да внасят в храма зелени клонки и цветя, та храмът така украсен, да изобразява Маврийската поляна и Авраамовата къща, където някога благоволил да се яви Триединният Бог.

Иудеите на празника Петдесетница украсявали синагогите и домовете си с клонки, треви и цветя в памет на това, че Синайският закон бил даден по време, когато планината била зелена и цветна, а освен това, странствайки в пустинята, иудеи те трябвало да живеят в шатри от клони. Сионската горница, където Дух Светий слязъл над Апостолите в деня Петдесетница, в съгласие с ветхозаветния обичай, също била украсена в този ден с клони и цветя.

Освен това във ветхозаветната Църква също имало и свещен обичай да се принасят в храма първите плодове на жетвата, която в Палестина била към края си по същото време (60). И на празника на християнската Петдесетница се принасят клонки и цветя като предвестници на пролетта, когато Животворящият Свети Дух подновява лицето на земята (61), а символично означава духовните плодове на Църквата Христова.

“Самите иудеи, украсяващи къщите с листа и плодове ­ говори свети Григорий Ниски ­ изобразявали Новозаветната Църква, която ще произрасте след Закона” (62).

Светата Църква прославя Божието милосърдие ­ изпращането на Светия Дух над апостолите и силата на Духа, просвещаваща цялата вселена, като благодарно пее (63):

“Величаем Те, Живодавче Христе,
и почитаме Всесветия Твой Дух,
Който от Отца си изпратил на Твоите ученици” (64).

© Жития на светиите, преведени на български език от църковно-славянския текст на Чети-минеите (“Четьи-Минеи”) на св. Димитрий Ростовски.

******************

Богослужението на Петдесетница

Особеността на Църковното богослужение в деня на Света Троица се състои в това, че литургията на този ден завършва с вечерня и по време на последованието ѝ Църквата коленопреклонно чете три специални молитви, съставени за този ден от свети Василий Велики.

Първата молитва е отправена към Бог Отец: да прости всички грехове на младостта в нашето незнание; да не ни изостави в старостта ни и да посети сърцата ни с благодат и ги утвърди в светите Свои закони; да ни събере в небесната Църква.

Втората молитва е към Бог Син: да ни подаде дух на премъдрост, разум и страх Божий за достойни молитви към Него и за полезно за нас наставление в живота.

И третата молитва отново моли Сина Божий да упокои всички починали с надежда за тяхното възкресение и да отслаби мярката на тяхното осъждане, а нас живите да благослови.

Из бележки към “Жития на светиите” от св. Димитрий Ростовски

Характерната особеност на този празник е свързването на литургийното и вечерно богослужение в едно, в края на което свещенослужителят, коленичил на царските двери, с лице обърнато към богомолците, чете специални молитви, с които изпросва изливането на обилни благодатни Божии дарове върху тях. Още от дълбока древност у нас тези молитви се наричат “Молитви на коленопреклонението”.

Преди това, по време пеенето на великия прокимен, свещенослужителят хвърля в храма клонки от орехово дърво. Те са символ на нетленните духовни цветя – на християнските добродетели, с които Св. Дух украсява душите на вярващите.

Архимандрит Иоана, из Литургика. Кратко ръководство за изучаване на православното богослужение

*****************

Неделя – На утренята Ев. Иоан. 20:19-23 / На литургията Деян. 2:1-11. Ев. Иоан. 7:37-52; 8:12.

Понеделник (Св. Дух) Еф. 5:9-19. Ев. Мат. 18:10-20.
Вторник Рим. 1:1-7:13-17. Ев. Мат. 4:25; 5:1-13.
Сряда Рим. 1:18-27. Ев. Мат. 5:20-26.
Четвъртък Рим. 1:28-2:9. Ев. Мат. 5:27-32.
Петък Рим. 2:14-29. Ев. Мат. 5:33-41.
Събота Рим. 1:7-12. Ев. Мат. 5:42-48.

В Понеделник на Първа Седмица след Петдесетница – СВ. ДУХ

Евангелие от Матея (16:10-20) / Апостол (Ефес. 5:8-19)

******************

Недела –

19. А вечерта во истиот ден, првиот ден од седмицата, кога вратата, каде што беа учениците Негови собрани, беше затворена поради страв од Јудејците, дојде Исус, застана насреде и им рече: „Мир вам!”
20. И ова како го рече, им ги покажа рацете и нозете и ребрата Свои. Се зарадуваа тогаш учениците, штом Го видоа Господа.
21. А Исус пак им рече: „Мир вам! Како што Ме прати Отецот, така и Јас ве праќам.”
22. И кога им го кажа ова, дувна и им рече: „Примете Дух Свети!
23. На кои ќе им ги простите гревовите, ќе им се простат, а на кои ќе им ги задржите, ќе им се задржат.”

****

Недела, на Литургија

1. Кога се навршија дните на Педесетницата, сите апостоли беа заедно и еднодушни.
2. И ненадејно се чу шум од небото, како да идеше силен ветар, и ја исполни целата куќа, каде што седеа.
3. И им се јавија разделени јазици, како огнени, и застанаа по еден над секого од нив.
4. И сите се исполнија со Дух Свети, и почнаа да зборуваат на други јазици, онака како што им даваше Духот Свети да изговараат.
5. А во Ерусалим имаше Јудејци, луѓе побожни, од секаков јазик под небото.
6. Кога се чу тој шум, се собра многу народ и сè се збрка, бидејќи секој ги слушаше како зборуваат на неговиот јазик.
7. И сите се чудеа и маеја, велејќи си помеѓу себе: „Овие што зборуваат, зар не се Галилејци?
8. Па како тоа сите да си го слушаме својот роден јазик?
9. Ние – Партјаните и Мидјаните, Еламитите и жителите на Месопотамија, Јудеја и Кападокија, од Понт и од Азија,
10. од Фригија и Памфилија, од Египет и од краиштата на Ливија, соседите на Киринија, па и дојдените Римјани. Како ние Јудејците, така исто и новообратените,
11. Критјаните и Арабјаните, еве слушаме како тие зборуваат за големите дела Божји на нашите јазици?”

*****

37. А во последниот голем ден од празникот застана Исус и извика со висок глас, велејќи: „Кој е жеден, нека дојде при Мене да пие!
38. Кој верува во Мене, од неговата утроба, како што е речено во Писмото, ќе потечат реки од жива вода.”
39. А ова го рече за Духот, Кого што ќе Го примат оние, кои веруваат во Него; оти Светиот Дух уште не им беше даден, бидејќи Исус уште не беше прославен.
40. А мнозина од народот, кога ги чуја овие зборови, рекоа: „Навистина, Овој е пророк!”
41. Други велеа: „Овој е Христос.” А некои рекоа: „Зар од Галилеја ќе дојде Христос?
42. Не е ли речено во Писмото: дека Христос ќе дојде од семето Давидово и од грачето Витлеем, од каде што беше Давид?”
43. И така настана во народот распавија за Него.
44. А некои од нив сакаа да Го фатат, но никој не стави рака врз Него.
45. Дојдоа, пак, слугите кај првосвештениците и фарисеите и овие им рекоа: „Зошто не Го доведовте?”
46. А слугите одговорија: „Никогаш човек не говорел така како Овој Човек.”
47. Тогаш им одговорија фарисеите: „Да не се прелагавте и вие?
48. Поверувал ли некој од началниците и фарисеите во Него?
49. Но овој народ, што не го знае Законот, е проклет.”
50. Никодим, пак, кој беше отишол при Него ноќе, а беше еден од нив, им рече:
51. Осудува ли нашиот Закон човек, дури најнапред не го сослушаат и не узнаат што прави?
52. А тие му одговорија и рекоа: „Да не си и ти од Галилеја? Испитај и види дека пророк од Галилеја не се јавил.”

***

12. И пак им рече Исус, велејќи: „Јас сум Светлина на светот; кој врви по Мене, нема да оди во темнина, а ќе има светлина во животот.”

*****

Понеделник –

9. Зашто плодот на Духот се состои во секое добро, правда и вистина –
10. и испитувајте сè што Му е на Бога угодно!
11. Не учествувајте во бесплодните дела на темнината, туку изобличувајте ги!
12. Оти за она, што го прават нечестивите скришум, срамно е и да се зборува.
13. А сè, што е за изобличување, светлината го открива; бидејќи сè што е јавно, светлина е.
14. Затоа е речено: „Стани ти што спиеш, +воскресни од мртвите, и Христос ќе те осветли!”
15. Па така, гледајте, колку внимателно треба да постапувате: не како неразумни, туку како мудри;
16. ползувајте го времето, зашто дните се лукави.
17. Затоа немојте да бидете нерасудливи, туку распознајте што е волјата Божја!
18. И не опивајте се со вино, од кое произлегува блуд, но исполнувајте се со Дух,
19. усовршувајќи се со псалми и славословија и духовни песни, пеејќи и воспевајќи Го Господа во срцата ваши;

****

10. Гледајте да не презрете едно од овие мали, зашто, ви велам, нивните ангели на небесата секогаш го гледаат лицето на Мојот Отец небесен.
11. Оти Синот Човечки дојде да го побара и спаси загубеното.
12. Како ви се чини? Ако некој има сто овци и една од нив се загуби, нема ли да ги остави деведесет и деветте в планина и да појде да ја бара загубената овца?
13. Па, ако се случи да ја најде, вистина ви велам, ќе се радува за неа повеќе отколку за деведесет и деветте загубени.
14. Така и вашиот Отец небесен не сака да загине ниедно од овие, маливе.
15. Ако згреши против тебе братот твој, оди и искарај го насамо; ако те послуша, си го придобил брата си;
16. ако ли не те послуша, поведи со себе уште еден или двајца, па со устата на двајца или тројца сведоци нека се потврди секој збор;
17. ако ли, пак, не ги послуша и нив, кажи ѝ на црквата; па, ако и црквата не ја послуша, тогаш нека ти биде тој како незнабожец и митник.
18. Вистина ви велам: сè што сврзете на земјата, ќе биде сврзано и на небото; и сè што разврзете на земјата, ќе биде разврзано и на небото.
19. Пак ви велам: ако двајца од вас се согласат на земјата да помолат нешто, што и да било, ќе им биде дадено од Мојот Отец небесен;
20. зашто, каде се двајца или тројца собрани во Мое име, таму сум и Јас посреде нив.”

*****

Вторник –

1. Павле, слуга на Исуса Христа, повикан за апостол, избран за Благовестието Божјо,
2. кое Он уште порано го беше ветил +преку светите пророци, во светите Писма,
3. за Својот Син, по тело роден од семето Давидово,
4. посведочен како Син Божји во силата по Духот на осветувањето, преку воскресението од мртвите на Исуса Христа, нашиот Господ,
5. преку Кого добивме благодат и апостолство за послушност кон верата на сите народи во Негово име,
6. меѓу кои сте и вие, повиканите од Исуса Христа,
7. благодат и мир од Бога Отецот наш и Господа Исуса Христа на сите вас, што сте во Рим, возљубени од Бога, наречени светии.

****

13. Само не сакам, браќа, да ви биде непознато дека многупати бев на мисла да дојдам при вас, но бев попречуван дури досега, та да имам некој плод и меѓу вас, како и меѓу другите народи.
14. Задолжен сум кон Елините и варварите, кон мудрите кон неразумните.
15. Па, во колку од мене зависи, готов сум и вам во Рим да ви го проповедам Евангелието.
16. Зашто јас не се срамувам од Евангелието на Христа, бидејќи тоа е сила Божја за спасението на секој што верува, +прво на Јудеец, а потоа и на Елин.
17. Бидејќи во него се открива правдата Божја од вера во вера, како што е напишано: „Праведникот преку вера ќе живее”.

****

25. И по него одеше многу народ од Галилеја и од Десеттоградието, од Ерусалим и од Јудеја, отаде Јордан.

****

1. Кога го виде народот, Он се искачи на планината; а штом седна, учениците Негови се приближија до Него.
2. И кога ја отвори устата Своја, ги поучуваше и говореше:
3. “Блажени се бедните по дух, зашто нивно е царството небесно
4. Блажени се оние што плачат, оти ќе се утешат!
5. Блажени се кротките, зашто тие ќе ја наследат земјата!
6. Блажени се гладните и жедните за правда, оти тие ќе се наситат!
7. Блажени се милостивите, зашто тие ќе бидат помилувани!
8. Блажени се чистите по срце, оти тие ќе Го видат Бога!
9. Блажени се миротворците, зашто тие ќе се наречат синови Божји!
10. Блажени се гонетите заради правда, бидејќи нивно е царството небесно!
11. Блажени сте вие, кога ќе ве срамат и прогонат и кога ќе говорат против вас секакви лоши зборови лажно – заради Мене!
12. Радувајте се и веселете се зашто голема е вашата награда на небесата! Така ги гонеа и пророците што беа пред вас.
13. Вие сте солта на земјата. Но, ако солта ја изгуби силата, со што ќе се осоли? Таа веќе за ништо не е, освен да се фрли надвор и изгази од луѓето.

****

Среда –

18. Оти гневот Божји се открива од небото на секоја нечесност и неправда на луѓето, кои вистината ја држат во неправда;
19. така што она, кое може да се знае за Бога, ним им е познато, бидејќи Бог тоа им го откри.
20. Оти она, што е во Него невидливо, односно вечната Негова сила и Божеството, се гледа уште од создавањето на светот, гледани според нивните созданија, па така тие немаат изговор.
21. Зашто, кога Го познаа Бога, тие не Го прославија како Бог, ниту, пак, Му благодарија, туку се заблудија во своите помисли, и нивното неразумно срце им се помрачи;
22. наречувајќи се себе мудри, тие обезумија,
23. и славата на вечниот Бог ја изменија во облик на смртен човек, на птици, на четвороножни животни и на лазачи, –
24. затоа и Бог, според желбите на срцата нивни, ги предаде на нечистотата, за да се бесчестат телата нивни во самите себе.
25. Тие ја заменија вистината Божја со лага и му се поклонија и му служеа на созданието повеќе отколку на Создателот, Кој е благословен во сите векови. Амин!
26. Затоа Бог ги предаде на срамни страсти:: жените нивни природните потреби ги заменија со противприродни;
27. и мажите исто така; оставајќи го природното зближувањсе со женскиот пол, се распалија со желби еден кон друг, и вршеа срамни работи мажи со мажи, добивајќи отплата каква што одговараше на нивната заблуда.

****

20. Зашто ви велам, ако вашата праведност не ја надмине праведноста на книжниците и фарисеите, вие нема да влезете во царството небесно.
21. Сте слушале дека им било речено на старите: »Не убивај! А кој убие, виновен
е пред судот«.
22. Јас, пак, ви велам дека секој, што се гневи на брата си без причина, ќе биде виновен пред судот; а оној што ќе го нарече брата си »празноглав«, ќе биде виновен пред врховниот суд; оној, пак, што ќе рече »будала«, ќе биде виновен за во пеколот.
23. И така, ако принесуваш дар на жртвеникот и таму се сетиш дека брат ти има нешто против тебе,
24. тогаш остави го дарот таму, пред жртвеникот, па отиди и најнапред помири се со брата си, а потоа дојди и принеси го дарот.
25. Измири се со противникот твој навреме, уште додека си на пат со него, за да не те предаде на судијата, а судијата – на слугата и да бидеш затворен;
26. вистина, ти велам: нема да излезеш оттаму сè дури не го дадеш и последниот кодрант.

****

Четврток –

28. И бидејќи не се обидоа да Го имаат Бога во разумот свој, тоа Бог ги предаде на изопачен ум – да го прават она, што не прилега;

****

9. Мака и тага на секоја душа човечка, која прави зло, а најнапред на Јудеец, потоа и на Елин.

****

27. Сте слушале дека на старите им било речено: »Не прељубодејствувај!«
28. Јас, пак, ви велам дека секој што ќе погледне на жена со желба, тој веќе извршил прељуба со неа во срцето свое.
29. Ако те соблазнува десното око, извади го и фрли го од себе; зашто подобро ти е да погине еден дел од твоето тело, отколку целото да биде фрлено во пеколот.
30. И десната рака, ако те соблазнува, исечи ја и фрли ја од себе; оти подобро ти е да погине еден твој
дел, отколку целото твое тело да биде фрлено во пеколот.
31. Речено било исто така: »Ако некој ја остави својата жена, нека ѝ даде развод«.
32. А Јас пак ви велам: секој што ќе ја остави својата жена, освен за прељуба, тој ја тера да прељубодејствува; и кој се ожени со така напуштена, тој прељубодејствува.

*****

Петок –

14. зашто незнабошците, немајќи Закон, сами од себе вршат сè по законот; тогаш тие, иако немаат Закон, сами во себеси се закон;
15. поради тоа што делото на Законот е напишано во нивните срца, та затоа се управуваат според Законот, бидејќи нивната совест им сведочи за тоа, и нивните мисли помеѓу себе се обвинуваат или оправдуваат
16. во оној ден, кога, според моето благовестие, Бог преку Исуса Христа ќе ги суди тајните на луѓето.
17. Ете, ти се наречуваш Јудеец, и се потпираш на Законот, и со Бога се фалиш,
18. и ја знаеш волјата Негова, и повеќе разбираш што е подобро, оти се поучуваш од Законот,
19. и уверен си дека си водач на слепци, а светлината на оние, што се во мрак;
20. наставник на неразумни, учител на младежи, зашто образец на знаењето и вистината имаш во Законот.
21. Но, како тоа учиш други, а себе не учиш?
22. Ти, кој проповедаш да не се краде, а крадеш; кој велиш да не се врши прељуба, а прељубодејствуваш; ти, кој се гнасиш од идолите, а крадеш од храмот;
23. ти, кој се фалиш со Законот, а престапувајќи го Законот, Го срамотиш ли Бога?
24. Зашто поради вас името Божјо се хули меѓу незнабаошците, како што е напишано.
25. Обрезанието е навистина полезно, но ако го извршуваш Законот; ако, пак, правиш престапи против Законот, обрезанието твое станува необрезание.
26. И така, ако необрезаниот ги пази наредбите на Законот, тоа тогаш необрезанието нема ли да му се смета како обрезание?
27. И необрезаниот по тело, извршувајќи го Законот, нема ли да те осуди тебе, кој при Писмо и обрезание си престапник на Законот?
28. Оти не е оној Јудеец, кој е таков по надворешност, ниту по обрезанието, кое е надворешно, врз плотта,
29. туку оној, кој е внатрешно таков, и она обрезание, што е во срцето, по дух, а не по буква: него ќе го пофалуваат не луѓето, а Бог.

****

33. Сте го слушале уште и тоа дека им било речено на старите – »Не колни се криво, а заклетвите пред Господа исполнувај ги«.
34. Јас, пак, ви велам: не колнете се воопшто – ниту во небото, оти тоа е престол Божји;
35. ниту во земјата, зашто таа е подножје на нозете Негови; ниту во Ерусалим, оти е град на великиот Цар.
36. Не колни се ни во главата своја, зашто не можеш ниту едно влакно од косата своја да го направиш бело или црно.
37. Нозборот ваш да биде: да, да, – не, не, а сè што е повеќе од тоа, од лукавиот е.
38. Сте слушале дека е речено: »Око за око, заб за заб«.
39. Јас, пак, ви велам: да не се противите на злото. Ако некој те удри по десниот образ, заврти му го и другиот.
40. А оној што сака да се суди со тебе и да ти ја земе кошулата, дај му ја и горната облека.
41. И ако некој те присили да одиш со него една милја, ти оди две.

*****

Сабота –

7. благодат и мир од Бога Отецот наш и Господа Исуса Христа на сите вас, што сте во Рим, возљубени од Бога, наречени светии.
8. Пред сè, Му благодарам на својот Бог, благовестувајќи за сите вас, оти за вашата вера се зборува по целиот свет;
9. Бог, Кому Му служам со својот дух, благовестувајќи за Неговиот Син, сведок ми е дека постојано си спомнувам за вас
10. и секогаш во молитвите свои се молам, та со Божја волја некако да ми се даде да дојдам при вас,
11. зашто копнеам да ве видам, па да ви предадам некој духовен дар за вашето зацврстување,
12. односно, кога ќе бидам меѓу вас, заедно да се утешиме преку општата вера – вашата и мојата.

***

42. На оној што бара од тебе, дај му, и не го одбивај оној што ти сака нешто на заем.
43. Сте слушале дека е кажано -»Љуби го својот ближен и мрази го непријателот«.
44. А Јас, пак, ви велам: љубете го непријателите свои, благословувајте ги оние што ве колнат, правете им добро на оние што ве мразат и молете се за оние што ве навредуваат и гонат,
45. за да бидете синови на вашиот Отец небесен; зашто Он го остава Своето сонце да грее над лошите и над добрите, и праќа дожд на праведните и на грешните.
46. Оти, ако ги љубите оние што ве милуваат вас, каква ќе ви биде наградата? Зар не го прават тоа и митниците?
47. И, ако ги поздравувате само браќата свои, што особено правите? Не постапуваат ли така и незнабошците?
48. Но бидете совршени, како што е совршен вашиот Отец небесен.”

*****

Понеделник –

10. Ниту за седумте лебови на четири илјади души, и колку кошници собравте?
11. Како не разбирате дека не за леб ви реков: »Чувајте се од квасот фарисејски и садукејски!”
12. Тогаш разбраа дека Он им беше рекол да се пазат не од лебниот квас, туку од учењето фарисејско и садукејско.
13. И кога дојде Исус во земјата на Ќесарија Филипова, ги праша учениците Свои и рече: „За кого Ме мислат луѓето – Мене, Синот Човечки?”
14. Тие одговорија: „Едни за Јована Крстител, други за Илија, а некои за Јеремија или за еден од пророците.”
15. А Он им рече: „А вие, за кого Ме мислите?”
16. Симон Петар одговори и рече: „Ти си Христос, Синот на живиот Бог.”
17. Тогаш Исус му одговори и рече: „Блажен си ти, Симоне, сине Јонин, оти тело и крв не ти го открија тоа, а Мојот Отец, Кој е на небесата.
18. А Јас тебе ти велам: ти си Петар и на тој камен ќе ја изградам црквата Своја, и вратите на пеколот нема да ја надвладеат.
19. И ќе ти ги дадам клучевите од небесното царство, и што ќе сврзеш на земјата, ќе биде сврзано на небесата; а што ќе разврзеш на земјата, ќе биде разврзано и на небесата.”
20. Тогаш Исус им заповеда на учениците Свои да не кажуваат никому, оти е Он Исус Христос.

****

8. Вие некогаш бевте темнина, а сега сте светлина во Господа: живеете како +деца на светлината!
9. Зашто плодот на Духот се состои во секое добро, правда и вистина –
10. и испитувајте сè што Му е на Бога угодно!
11. Не учествувајте во бесплодните дела на темнината, туку изобличувајте ги!
12. Оти за она, што го прават нечестивите скришум, срамно е и да се зборува.
13. А сè, што е за изобличување, светлината го открива; бидејќи сè што е јавно, светлина е.
14. Затоа е речено: „Стани ти што спиеш, +воскресни од мртвите, и Христос ќе те осветли!”
15. Па така, гледајте, колку внимателно треба да постапувате: не како неразумни, туку како мудри;
16. ползувајте го времето, зашто дните се лукави.
17. Затоа немојте да бидете нерасудливи, туку распознајте што е волјата Божја!
18. И не опивајте се со вино, од кое произлегува блуд, но исполнувајте се со Дух,
19. усовршувајќи се со псалми и славословија и духовни песни, пеејќи и воспевајќи Го Господа во срцата ваши;

*****