Великият пост завършва с два лъчезарни празнични дни, или по-добре да се каже с двуединен, двудневен празник. Това е Лазарова събота – когато си припомняме възкресяването от Иисус Христос на Неговия приятел Лазар, и Връбница, когато празнуваме тържествения вход в Йерусалим, извършен от Христос шест дни до предаването Му на страдания и кръстна смърт. Сякаш преди да навлезем в мъката и тъмнината на Страстните дни, преди още веднъж да станем свидетели на Христовите страдания, Църквата ни разкрива истинския смисъл на доброволната Христова жертва, на спасителната Му смърт.
Възкресяване на Лазаря
Иоан 11:1-46
Апостол (Евр. 12:26-13:8)
Лазарова събота, Лазаровден
Вход Господен в Иерусалим (Цветница, Връбница)
Евангелски синопсис:
Лук.19:29-44
Мат. 21:1-11
Марк 11:1-11
Иоан 12:12-19
Църковни песнопения (Тропар на Лазарово възкресение, глас 1; Тропар на Неделя Връбница, глас 4; Кондак, глас 6; Акатист в Неделя Ваиа)
******************************
Тропар – О́бщее воскресе́ние пре́жде Твоея́ стра́сти уверя́я, из ме́ртвых воздви́гл еси́ Ла́заря, Христе́ Бо́же. Тем же́ и мы, я́ко о́троцы побе́ды зна́мения нося́ще, Тебе́ победи́телю сме́рти вопие́м: оса́нна в вы́шних, благослове́н Гряды́й во и́мя Госпо́дне.
Кондак – Всех ра́дость Христо́с, И́стина, Свет, Живо́т и ми́ра Воскресе́ние, су́щим на земли́ яви́ся Свое́ю бла́гостию, и бысть о́браз Воскресе́ния, всем подая́ Боже́ственное оставле́ние.
Цветници. Тропар – глас 1:
О́бщее воскресе́ние пре́жде Твоея́ стра́сти уверя́я, из ме́ртвых воздви́гл еси́ Ла́заря, Христе́ Бо́же. Тем же́ и мы, яко о́троцы побе́ды зна́мения нося́ще, Тебе́ победи́телю сме́рти вопие́м: оса́нна в вы́шних, благослове́н Гряды́й во и́мя Госпо́дне.
глас 4:
Спогре́бшеся Тебе́ креще́нием, Христе́ Бо́же наш, безсме́ртныя жи́зни сподо́бихомся Воскресе́нием Твои́м, и воспева́юще зове́м: оса́нна в вы́шних, благослове́н Гряды́й во и́мя Госпо́дне.
Кондак – глас 6:
На престо́ле на Небеси́, на жребя́ти на земли́ носи́мый, Христе́ Бо́же, А́нгелов хвале́ние и дете́й воспева́ние прия́л еси́, зову́щих Ти: благослове́н еси́, Гряды́й Ада́ма воззва́ти.
***************************
1. Беше, пак, болен некој си Лазар, од Витанија, од местото на Марија и нејзината сестра Марта.
2. А Марија, чиј брат Лазар се разболе, беше онаа, која Го помаза Господа со миро и ги избриша нозете Негови со својата коса.
3. Тогаш сестрите нарачаа по Него, велејќи: „Господи, ете, оној што го милуваш, болен е.”
4. Штом чу Исус, рече: „Таа болест не е за умирање, туку за слава Божја, за да се прослави Синот Божји преку неа.”
5. А Исус ја сакаше Марта, и сестрата нејзина, и Лазара.
6. А кога чу дека е болен, тогаш остана два дена во местото, каде што се наоѓаше.
7. Потоа им рече на учениците: „Да отидеме пак во Јудеја!”
8. Учениците Му рекоа: „Рави, сега сакаа да Те убијат со камења, и пак ли таму ќе одиш?”
9. Исус одговори: „Нели дванаесет часови има во денот? Кој оди дење, не се сопиња, зашто ја гледа светлината на овој свет;
10. а кој оди ноќе, се сопиња, оти нема светлина во него.”
11. Ова им го кажа, а потоа им рече: „Лазар, пријателот наш, заспал; но ќе отидам да го разбудам.”
12. Тогаш учениците Негови рекоа: „Господи, ако заспал, ќе стане.”
13. Исус го рече тоа за смртта негова, а тие мислеа дека говори за заспивање со сон.
14. Тогаш рече Исус отворено: „Лазар умре.
15. Но се радувам заради вас, зашто не бев таму, та да поверувате – туку, да отидеме при него.”
16. Тогаш Тома, наречен Близнак, им рече на учениците: „Да отидеме и ние да умреме со него.”
17. Кога дојде Исус, најде, дека тој веќе четири дена е во гроб.
18. А Витанија беше близу до Ерусалим, околу петнаесет стадии;
19. и мнозина Јудејци беа дошле при Марта и Марија да ги утешат за брата им.
20. Кога чу Марта дека иде Исус, излезе пред Него; а Марија седеше дома.
21. Тогаш Марта Му рече на Исуса: „Господи, ако беше Ти овде, немаше да умре брат ми.
22. Но и сега знам што и да посакаш од Бога, Бог ќе ти даде.”
23. Исус ѝ рече: „Твојот брат ќе воскресне.”
24. Марта Му рече: „Знам дека ќе воскресне при воскресението, во последниот ден.”
25. А Исус ѝ рече: „Јас сум воскресението и животот; кој верува во Мене, и да умре, ќе живее.
26. И секој, што живее и верува во Мене, нема да умре довека. Го веруваш ли тоа?”
27. Таа Му одговори: „Да, Господи, јас поверував дека си Ти Христос, Синот Божји, што треба да дојде во светов.”
28. Штом го рече тоа, отиде и ја повика сестра си Марија тајно, велејќи: „Учителот е овде и те вика.”
29. Таа кога чу, стана бргу и отиде при Него;
30. оти Исус уште не беше дошол во селото, а стоеше, каде што Го беше дочекала Марта.
31. Јудејците, што беа со неа дома и ја утешуваа, кога видоа дека Марија стана бргу и излезе, отидоа и тие по неа, мислејќи оти ќе оди на гробот да плаче.
32. А Марија, штом пристигна таму, каде што беше Исус и кога Го виде, падна пред нозете Негови и рече: „Господи, да беше Ти овде, немаше да умре брат ми.”
33. Исус, пак, кога ја виде како плаче, и Јудејците што беа дошле со неа како плачат, се натажи и се возмути,
34. па рече: „Каде сте го положиле?” Му рекоа: „Господи, дојди и види!”
35. Исус просолзи.
36. Тогаш Јудејците рекоа: „Гледај, колку го милувал.”
37. Некои од нив, пак, велеа: „Не можеше ли Овој, што ги отвори очите на слепиот, да направи и овој да не умре?”
38. А Исус, пак, се нажали во Себе и дојде до гробот; тоа беше пештера и камен навален на неа.
39. И рече Исус: „Кренете го каменот!” Марта, сестрата на умрениот, Му рече: „Господи, мириса веќе; оти четири дена има откако е умрен.”
40. Исус ѝ рече: „Не ли ти реков, дека, ако поверуваш, ќе ја видиш славата Божја?”
41. Тогаш го дигнаа каменот, каде што лежеше умрениот. А Исус ги подигна очите угоре и рече: „Оче, Ти благодарам, оти Ме послуша.
42. А Јас знаев дека Ти секогаш Ме слушаш; но ова го реков заради народов што стои наоколу, за да поверуваат дека Ти си Ме пратил.”
43. Кога го рече ова, извика со висок глас: „Лазаре, излези надвор!”
44. И излезе умрениот, завиткан во платно по рацете и возете, а лицето забрадено со крпа. Им рече Исус: „Одвиткајте го и оставете го да оди!”
45. Тогаш мнозина од Јудејците, што беа дошле со Марија и видоа што направи Исус, поверуваа во Него.
46. А некои од нив отидоа при фарисеите и им рекоа што направи Исус.
************
26. Чиј глас тогаш ја потресе земјата, и Кој сега ветува, зборувајќи: „Уште еднаш Јас ќе ја потресам не само земјата, туку и небото
8. Исус Христос е ист вчера, и денес, и во веки.
******************
29. И кога се приближи до Витфагија и Витанија, до гората наречена Елеонска, испрати два ученика,
30. велејќи: „Отидете во спротивноно село! Штом ќе влезете во него, ќе најдете едно врзано осле, кое ниеден човек не го јавал. Одврзете го и доведете го!
31. И ако ве праша некој: »Зошто го одврзувате?« Кажете му вака: »Тоа Му е потребно на Господа«.”
32. Кога отидоа испратените, најдоа како што им беше рекол.
33. И кога го одврзуваа ослето, стопаните им рекоа: „Зошто го одврзувате ослето?”
34. Тие одговорија: „Потребно му е на Господа.”
35. И го доведоа при Исуса; па штом ги нафрлија облеките свои на ослето, Му помогнаа на Исуса да се качи.
36. И кога минуваше Он, ги постилаа своите облеки па патот.
37. А кога наближи до местото од каде што се слегува од Елеонската Гора, сето мноштво ученици почнаа радосно да Го прославуваат Бога со висок глас, за сите чудеса што ги видоа,
38. велејќи: „Благословен е Царот, Кој доаѓа во името Господово! Мир на небото и слава на висините!”
39. А некои фарисеи од народот Му рекоа: „Учителе, забрани им на учениците Твои!”
40. Но Он им одговори и рече: „Ви велам, ако тие замолкнат, камењата ќе повикаат.”
41. А кога се приближи и го виде градот, заплака за него
42. и рече: „Да беше и ти узнал барем во овој твој ден, што служи за твојот мир? Но тоа е сега сокриено од твоите очи,
43. зашто ќе дојдат денови за тебе и непријателите твои ќе те опкружат со окопи и ќе те опколат, и ќе те притеснат од сите страни;
44. и ќе те разрушат тебе и ќе ги избијат децата твои во тебе и нема да остават камен на камен од тебе, оти не си го позна времето, кога беше посетен.”
***************
1. А кога наближија до Ерусалим и дојдоа во Витфагија, при Елеонската Гора, Исус испрати двајца ученици
2. и им рече: „Отидете во селоно, што е наспроти вас, и веднаш ќе најдете врзана ослица и осле со неа; одврзете ги и доведете Ми ги!
3. А, ако ви рече некој нешто, ќе му кажете дека Му се потребни на Господа, и веднаш ќе ги прати.”
4. А сето тоа стана за да се искаже кажаното преку пророкот, кој вели:
5. Кажете ѝ на ќерката Сионова: ете, твојот Цар иде при тебе кроток, качен на ослица и осле, син на подјаремница.
6. Учениците отидоа и направија така, како што им беше заповедал Исус:
7. ги дотераа ослицата и ослето и ги кладоа одозгора алиштата свои, и Он седна на нив.
8. А мнозина од народот ги постилаа по патот облеките свои; други, пак, сечеа гранки од дрвјата и ги постилаа по патот;
9. а народот, што врвеше пред Него и по Него, викаше велејќи: „Осана на Синот Давидов! Благословен е Кој иде во името Господово! Осана на висините!”
10. И кога влезе во Ерусалим, целиот град се збуни, прашувајќи: „Кој е Овој?”
11. А народот одговараше: „Овој е Исус, пророкот од Назарет Галилејски.”
**************
1. И кога се приближија до Ерусалим, во Витфагија и Витанија, при Елеонската Гора, испрати Исус двајца од учениците,
2. и им рече: „Одете во селоно, што е наспроти вас, па штом влезете во него, ќе најдете врзано осле, што ниеден човек не го јавал; одврзете го и доведете го!
3. И, ако ви рече некој: »Зошто го правите тоа?« Кажете дека Му е потребно на Господа; и тој веднаш ќе го прати тука.”
4. Тие отидоа и го најдоа ослето, врзано за портата од надвор, на раскрсницата, и го одврзаа.
5. И некои од оние, што стоеја таму, им рекоа: „Што правите? Зошто го одврзувате?”
6. А овие им одговорија, како што им беше заповедал Исус, и тие ги оставија.
7. И го одведоа ослето при Исуса, ги кладоа врз него алиштата свои, и Он седна на него.
8. И мнозина ги постилаа своите облеки по патот.
9. А оние, што одеа пред Него и по Него, викаа и велеа: „Осана! Благословен е, Кој иде во името Господово!
10. Благословено е царството на нашиот татко Давида, кое иде во името Господово! Осана во
висините!”
11. И влезе Исус во Ерусалим, и во храмот; разгледа сè; па, како веќе беше доцна, излезе и отиде со дванаесетте во Витанија.
***************
12. На другиот ден, мноштво народ, кој беше дошол на празникот, кога чуја деда Исус доаѓа во Ерусалим,
13. зедоа палмови гранчиња и излегоа да Го пречекаат; и викаа, велејќи: „Осана! Благословен е Кој доаѓа во името Господово, Царот Израилев!”
14. А Исус, кога најде едно осле, седна на него, како што е напишано:
15. »Не бој се, ќерко Сионова! Еве, Царот твој иде, седејќи на осле.«
16. Но ова учениците Негови не го разбраа. А кога се прослави Исус, тогаш се сетија дека тоа беше напишано за Него, е дека тоа Му го направија.
17. Народот, што беше со Него кога го извика Он Лазара од гробот и го воскресна од мртвите, сведочеше.
18. Затоа и Го пречека народот, оти беше чул дека тоа чудо Он го направи.
19. А фарисеите се велеа помеѓу себе: „Гледате ли, дека ништо не помага? Ете, светот тргна по Него.”
*************************
Стихови: Исусе, Ти плачеш како смртен човек, Но, како Бог, Ти го воскреснуваш својот пријател.
Во тој ден го празнуваме воскреснувањето на светиот и праведен пријател Христов четвородневниот Лазар. Тој беше Евреин по потекло и припаѓаше на сектата фарисеи и син, како што некаде стои, на некој фарисеј по име Симон, од селото Витанија. Додека нашиот Господ Исус Христос одеше по земјата заради спасение на нашиот род, Он се спријатели со Симона. Бидејќи Христос често разговараше со Симона, зашто овој, последниов, високо го ценеше учењето за воскресението на мртвите, и Он често влегуваше во неговиот дом, Лазар стана негов близок пријател; и не само тој, туку и неговите две сестри Марта и Марија.
Бидејќи веќе наближуваше спасителното страдање, требаше да се даде посигурно уверување во тајната на воскресението. Исус престојуваше од другата страна на Јордан, каде што најнапред ги воскресна Јаировата ќерка и синот на вдовицата. Погоден од тешка болест, умре и Неговиот пријател Лазар. Исус беше далеку, но им рече на своите ученици: „Лазар, нашиот пријател заспа” и, по малку време, додаде: „Лазар умре”. Откако го остави Јордан, дојде во Витанија, замолен од неговите сестри. Витанија се наоѓа на пет стадии од Ерусалим. Сестрите Лазареви Го пресретнаа, велејќи: „Господи, да беше Ти овде, нашиот брат немаше да умре, но и сега, ако сакаш, ќе го воскреснеш, бидејќи можеш”. Исус го праша народот: „Каде го положивте?” И веднаш го одведоа кај гробот. И, кога го тргнаа каменот, Марта рече: „Господи, веќе мириса (смрди), бидејќи веќе има четири дена.” Тогаш Исус, откако се помоли и пролеа солзи над него, викна со силен глас: „Лазаре, излези надвор!” И веднаш мртвиот излезе, го одврзаа и си отиде во својот дом.
Ова необично чудо предизвика завист кај оние Евреи кои негодуваа против Исуса. Исус пак се склони оттаму. Првосвештениците помислуваа да го убијат дури и Лазара, бидејќи мнозина, гледајќи го, приоѓаа кон Христа. Но тој, кога ги разбра нивните планови, побегна на островот Кипар, каде што престојуваше. Подоцна апостолите го поставија за епископ на градот Китеј. Откако таму поживеа добро и богоугодно, триесет години по неговото воскреснување, пак умре и беше погребан таму, правејќи бројни чудеса. Се вели дека по неговото оживување (воскресение) тој не јадеше ништо друго освен благо, и дека Пречистата Мајка Божја му го подарила својот омофор што го направила со своите сопствени раце.
Неговите чесни и свети мошти, пронајдени таму благодарејќи на едно божествено видение, премудриот цар Лав ги пренесе во Константинопол, во црквата што тој ја изградил во негова чест, и чесно и свечено ги положил во десната страна од црквата на влезот од храмот крај ѕидот спроти олтарот. Неговите свети мошти и сега се наогаат таму, испуштајќи некаква неискажливо пријатна миризба. Овој ден е определен да се празнува неговото воскресение, бидејќи светите и богоносни отци, како и светите апостоли, сметајќи дека светите страдања на Господ наш Исус Христос треба да се поместат по четириеседневниот пост за наше очистување, и затоа што сметаа дека ова чудо беше почетокот и причината на јудејскиот бес против Христа, затоа и ова натприродно чудо е поместено овде.
Евангелистот Јован е единствениот кој пишува за овој настан; другите евангелисти се воздржуваат од тоа, најверојатно затоа што Лазар бил сè уште жив и видлив. Се вели дека ова последно евангелие е напишано заради него и дека другите евангелисти не рекле ништо за беспочетното раѓање на Христа. Бидејќи се бараше да се има уверување во тоа дека Христос е Син Божји и Бог, и дека воскресна, и дека ќе има воскресение на мртвите; а со воскресението на Лазара е многу полесно во тоа да се верува. Меѓутоа ништо не е кажано за престојот на Лазара во адот, или затоа што не му било дадено да види точно што има таму или, откако ги видел, добил заповед да молчи за тоа. Оттогаш и секој човек што умира е наречен „Лазар”, а гробната облека се именува „лазарома”, за спомен на првиот Лазар. Бидејќи, ако тој воскресна по зборот Христов и пак оживеа, така и оној што ќе умре сега, откако ќе воскресне при звукот на последната труба, ќе живее вечно.
По молитвите на Твојот пријател Лазар, Христе Боже, помилуј нè и нас. Амин.
Извор: http://agapi.mk/sinaksar-na-lazareva-sabota/
**************
На широко запоставен од повеќето христијани, Православните го слават денот пред Цветната недела како „Лазарева сабота“, како еден вид подготовка за престојното празнување на Пасха. И навистина, се работи за една микро-Пасха во предвечерието на Великата Пасха. А ова, секако, било промислено од самиот Христос, Кој го кренал својот пријател Лазар од мртвите, како последен чин пред влегувањето во Ерусалим и почетокот на Неговото бавно искачување на Голгота во деновите на Страстната Седмица.
Една од песните на бдението на Лазарова сабота вели дека Христос „го украде [Лазара] од мртвите“. Навистина ми се допаѓа таа фраза. Следната недела ќе нема крадење, туку рушење на самите адски порти. Она што Христос го прави за Лазара ќе го направи за сите нас.
Секако, Лазар се разликува од луѓето претходно воскреснати од Христа (како на пример, од Јаировата ќерка). Лазар бил мртов цели четири дни, и неговото тело започнало да се распаѓа. „Господи, мириса веќе!“, Му рекла една од неговите сестри на Христовото барање каменот да биде кренат.
Го посетив лазаровиот гроб во септември 2008 година. Денес тој не е познат како светилиште, и е во приватна сопственост на едно муслиманско семејство. За да се влезе во него, треба да се плати. Дел од моите сопоклоници одбија да платат, и не влегоа во него. Но јас не можев да одолеам и да не влезам внатре.
Лазар е важна личност и за руската литература од 19 век. Раскољников, во „Злосторство и казна“, темелот на своето покајание за извршеното убиство го положува токму при слушањето на приказната за Лазара. Навистина, овој настан со право за многумина претставува потсетник за општото воскресение. Она што Христос го прави за Лазара ќе го направи за сите нас.
За мене, тој е исто така и знак за сеопштото вогробување: дека, дури и пред да умреме, често започнуваме да ги населуваме нашите гробови. Ги живееме нашите животи со затворени врати [и смрдиме]. Нашите срца често стануваат трулежни места, наместо пребивалишта на добриот Бог. Или, во најдобар случај, Го повикуваме да нè посети, како што некогаш го посетил Лазара. А таа посета донела солзи во очите Христови. Нашата трулежност Го тера Христа да заплаче. Како таква, таа е противречна на Божјата волја. Не бевме ние создадени за гробот.
Она што исто така го забележувам во настанот со Лазар е дека – иако воскреснат од мртвите – тој воскреснал во слабост. Превиткан во мртовечки повои, некој мора да го „отповие“. Самите ние, потопени во крштелните води и облечени во Христовата праведност, пречесто ги заменуваме овие одежди на славата со мртовечки повои. Христос нè оживе, но ние остануваме мртовци.
Стоев во лазаровиот гроб, затоа што ми делуваше многу познато. Но, има глас кој нè повикува сите нас: „Лазаре, излези надвор!“
Отец Стефан Фримен
Извор: http://agapi.mk/lazareva-sabota/
*************
Ете, ни доаѓа напред светлозарното торжество, предвесник на Христовото воскресение. Ете, ни засветли светлозарниот празник на Лазар, кој ги отсликува Христовите чудеса. Ете, четиридневното воскресение Лазарево ги носи плодовите на тридневното воскресение Христово. Ете, вториот Претеча – Лазар, им се јави на оние што седат во мрак и во смртна сенка, навестувајќи Го Христа Избавителот, Дарителот на светлина. Денес се откри првата причина за уништувањето на адот. Денес Христос го исполнува светот со прекрасни чудеса. Денес Он, откако ја врза силата на смртта, воскреснува мртовец кој лежел во гробот четири дена. Денес Он го преднапишува образот на Своето пресветло воскресение, откривајќи им го на Своите ученици и на целиот свет преку овој четиридневен мртовец. Денес Јудеите, дојдени на гробот на Лазар, се собраа како за сведоштво, та, гледајќи ја Божествената власт и сила на Христа, што Он ја има над живите и мртвите, да не почнат да говорат: „Со каков знак ќе ни докажеш дека можеш да го правиш тоа?“ Но тие требаше да ја видат Неговата сила и Божествената власт, и да бидат готови да поверуваат во Христовото воскресение. Со тоа чудо Он повеќе сакаше да го убеди народот и да ги увери Своите ученици во Своето воскресение.
*** А древниот непријател, ѓаволот, им ги ожесточи срцата на противниците. Тие говореа: „Ако овој не умре, тогаш целиот свет ќе поверува во него“. И веднаш се собраа првосвештениците и книжниците и направија совет против Него, да Го убијат не само Исуса, туку и Лазара, заради тоа што поради него мнозина поверуваа во Исуса Христа.
Заради тоа ли, о беззаконици, вие станавте законоучитeли, за да се кренете против Законодавецот? Поради тоа ли се бунтувате против Бога, затоа што ве ослободи од Египетското ропство, откако го казни фараонот со многу неволји?8 Затоа ли, о беззаконици, ковете завера против Него, зашто ве преведе преку Црвеното Море и во пустината ве хранеше со небесна храна четириесет години? А вие, о престапници, сега го нарековте и измамник, затоа што и мртовец ни воскреснува и извршува секакви исцеленија. Затоа ли велите: „Измамник е“. А кога ви испраќаше храна од небото, тогаш Го благословувавте! Не се ли срамите, законопрестапници Јудеи? Наместо пофалба, ковете завера против својот Создател. А требаше да Му оддадете пофалба и чест, гледајќи дека Он воскреснува мртви, на слепите им дарува светлина, изгонува бесови, исцелува секакви болести – Оној Којшто дојде да го спаси човечкиот род!
Но да го оставиме настрана јудејското беззаконие и безумие, и да го пофалиме Лазаревото благородство, зашто Лазар стана свето живеалиште на Пресветиот Дух.
Лазар – красна фиданка на Божјата градина. Лазар – медоносна капка на Божјата мудрост. Лазар – извор на духовната благодат. Лазар – неовенлив цвет на рајската градина. Лазар – високолетечки орел на вишната Премудрост. Лазар – сокровиште на Божјото гостопримство, исполнето со љубов кон бедните. Лазар – втор Претеча за оние што седат во темнина и во смртна сенка. Лазар – лут посрамител на силата адова. Лазар – мил љубимец на Христа. Лазар – прв предобразител на тридневното воскресение Христово. Лазар – светлозарен сожител на ангелите. Лазар – строг изобличител на Јудеите.
Кога мноштвото народ го виде Лазара, воскреснат од мртвите на четвртиот ден по неговата смрт, поверуваа во Господа и Му ја оддадоа должната почит како на свој Создател. Едни ја постилаа својата облека по патот, а други кршеа гранки од дрвјата и викаа заедно со децата: „Осана! Благословен е Оној што иде во името на Господа, Царот Израилев. Мир на земјата и слава во висините. Благословен е Оној што дојде да ја обнови човечката природа, и да го спаси загубеното“. Осана во висините на Бога, славен во три лица заедно со Отецот и со Светиот Дух, сега и секогаш и во вековите.
СВЕТИ КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ СОБРАНИ ДЕЛА: СЛОВА, ПОУКИ, ЖИТИЈА во редакција на протопрезвитер Јован Таковски во издание на САС на МПЦ-ОА, 2012
Извор: http://agapi.mk/kliment-ohridski-pohvala-za-lazar/
********************
„Да дозволиме во нашето срце да продре животворниот гласот на Создателот“
09/22 април 2016 лето Господово,
Навечерие на Лазарева Сабота
Нашиот Спасител Господ Исус Христос, Кој ја изврши Својата Божествена мисија на земјата и го исцели човештвото од гревовните рани, за шест дена ќе биде предаден на Неговите свети и спасителни за светот Страдања. Затоа, како една силна потврда за Неговото и за сеопштото Воскресение, го воскресна Својот пријател Лазар од Витанија, кој веќе четврти ден беше во гробот. Го воскресна и за да покаже дека се наближува уништувањето на смртта и обновувањето на човечката природа и на целата твар.
А суштествената сила на Лазаревото воскресение ја почувствуваа на повечерието сите присутни во нашата Бигорска обител, кога нашиот Старец, Архимандрит Партениј, низ солзи и душевен трепет го испеа канонот на овој празник и го искажа своето полно со дух слово:
Слово на Неговото Високопреподобие, Архимандрит Партениј, изговорено после канонот од повечерието за Лазаревото воскресение (9/22 април 2016 л. Г.)
„Доколку внимававме, мили мои, на зборовите од овој чудесен канон за Лазаревото Воскресение, зборови натопени со огромната милост Божја, секако забележавме што може да направи зборот Божји со човекот, каква животворна сила има тој. Бог некогаш со Својот збор го создал и човекот, според Неговото наличие: рече Бог: „Да создадеме човек според Нашиот образ и подобие како што сме Ние“ (Битие,1:26).
Вечерва и утре си спомнуваме повторно за едно создавачко, или поточно кажано, за пресоздавачко чудо што Словото Божјо го направи во селото Витанија, со Неговиот пријател Лазар. Имено, слушнавме како Спасителот Христос го повика од гробот четиридневниот мртовец, за кого Евангелистот објаснува дека беше веќе и смирисан: мириса веќе; оти четири дена има откако е умрен (Јн.11:39). Неговиот семоќен, Божествен глас, глас сетворечки и оживувачки, го повика Лазара од смртта и го воскресна. Го воскресна, затоа што Му беше пријател, затоа што Лазар Го љубеше Бога. Но, зарем Бог го љубеше само Лазара? Зар само за Него и за уште неколкумина други се принесе Себеси на жртва, искачувајќи се доброволно на Крстот? Се разбира, Бог го направи тоа за сите, за целото човештво, од неизмерна љубов кон него. Затоа, секој од нас е еден мртов Лазар и пријател Христов, и нашиот предобар Господ, нашиот семилостив Татко небесен, пред Црквата небесна, пред сите ангелски чинови, светии и праведници, честопати за нас со тага воздивнува: Лазар, пријателот наш, заспал… И веднаш, за да покаже дека за Него навистина е сè може, вклучително и мртов да оживее, но што е уште повозвишено – за да покаже дека безмерно го љуби човекот, додава:но ќе отидам да го разбудам (Јн.11:11). Кој би можел да остане рамнодушен пред величието на ова несфатливо човекољубие Божјо! Да се восхитуваме и да Му благодариме постојано на Бога за тоа, да Му благодариме, но и да размислуваме и да се запрашуваме зашто човекот, тоа највозљубено создание Божјо, подлегна на смртта? Зошто човечкиот род го снајде смрт, која е краен израз на најголемата повреда од човекот за Бога? Заради непослушанието, заради неискреноста на човекот кон неговиот небесен Татко. Отецот небесен откако го создаде човекот еднаков на Него по благодат, го опкружи со секакви благодети и, за да ја испита неговата верност и љубов, му даде една мала заповест: „Не прави го тоа. Од секое дрво во градината можеш да јадеш, освен од дрвото за познавање на доброто и на злото; од него не јади; зашто во оној ден кога ќе вкусиш од него, ќе умреш (Битие,2:16-17). Меѓутоа, човекот не Го послуша Бога и падна. Од живот во светлина и радост падна во мракот и очајот на смртта. Значи, гревот е тој што нè умртвува, не само телесно, но и уште пострашно – духовно, така што уште додека сме живи, мили мои, ние реално можеме да станеме мртовци. И гробови камени и ладни, полни со смрдеа, гробови кои не сакаат да го слушнат гласот што оживува. Зашто, за да бидеме оживеани, треба да дозволиме во нашето срце да продре животворниот гласот на Создателот, Кој дојде на земјата за да го спаси човекот; Кој, иако бесмртен по природа, се облече во смртно тело за да сочувствува со човекот. Слушнавме вечерва, како во целиот канон, кој самиот по себе е едно чудесно и длабоко толкување на евангелскиот расказ за воскресението на Лазара, колку пати црковниот химнограф нагласил дека Христос просолзи: „Си просолзил, Господи, над Лазара…“, „Си просолзил над пријателот, Спасителе мој…“. Погледнете, најмили мои, погледнете: плаче Бог за човекот, плаче Бог за нас, плаче за секој од нас! Плаче поради бедата во која сме западнале, плаче над гробот од нашето духовно мртвило… Сака да нè оживее! Затоа да не Го повредуваме Бога, да не ѝ дозволиме на смртта уште во овој живот да нè завладее, тако што да станеме нечувствителни гробови; така што да не се разликуваме по ништо од оние кои веќе се вселиле во гробовите, како што и Божествениот Давид се изразил: Се изедначив со оние, што слегуваат во гроб; станав како човек без помош – слободен меѓу мртвите; како фрлени и ранети што лежат во гроб, за кои Ти веќе не се сеќаваш (Пс.87:4-5). Да не бидеме безнадежни и мртви за воскресението и животот во Христа. Зашто, верувајте, доколку го слушнеме, доколку му дозволиме на Неговиот глас да продре во нашето битие, ние бездруго ќе воскреснеме во духовна смисла. Таков е Неговиот умилителен, „божествен, љубезен, најсладок“ глас, кој, татковски, секого од нас го повикува: „Излези надвор! Излези надвор од твојата гревовна зачауреност! Излези од твоите страсти, од твојот егоизам, од мртвилото твое! Поправи се! Нека падне слепилото од твојот духовен поглед, та да Го познаеш својот Создател! Отвори го срцето за Мене, Кој единствено вистински те љубам, и не залажувај се со безумствата од овој свет!“
Еден тропар од канонот додека го пеев ми остави силен впечаток: „До кога, туѓинци, до кога, лажливци, ќе гледате како умрениот на глас воскреснува и на Христа не Му верувате? Навистина, сите вие сте синови на темнината“ (од 3-та песна на канонот). Ова прашање е упатено до светот кој во Божествениот Учител Христос не Го препозна Второто Лице од Троичниот Бог, Кое слезе и заради истиот тој свет се воплоти. Навистина, доколку човек не го слуша тој воскреснувачки глас, станува туѓинец, лажливец, син на темнината. Таквиот со ништо друго во овој свет не ќе може да се утеши. И од едниот до другиот крај на земјата да оди, па макар и на некоја друга планета за која толку копнее да се качи, тој нема никаде мир да најде без Оној, Кој ја создаде и таа планета, а и целата вселена што за науката сè уште претставува необјаснива енигма, како што е и со сè друго создадено од Него, прекрасниот Творец. А, еве, гледаме, како едно тело, еден човечки организам, толку совршено создаден, кој веќе почнал да се распаѓа, Он само со еден збор го исцелува, го пресоздава, го воскреснува.
И една друга песна, исто така длабоко ме потресе: „О, зошто доцниш, Лазаре? – вели (адот); излези надвор! – вика твојот Пријател кој стои; затоа излези, та и јас да добијам олеснување од твоето тешко присуство“ (од 7-та песна на канонот). Што значи тоа „од твоето тешко присуство?“ Тоа е присуството на гласот Христов во Лазара. Едноставно смртта се плаши и се срами од тој победоносен глас и гледа што побрзо да го пушти својот заложник. И каков чудо сакаме уште? Секојдневно ли да воскреснуваат мртовци? Не е ли доволно воскресението на Лазар како доказ за општото воскресение? Но, за оние што не сакаат духовно да прогледаат, и да воскресне некој од мртвите, тие нема да му поверуваат(Лк.16:31). Сепак, ние знаме дека и тоа се случило: многу мртви воскреснале, само кој има духовни очи да види. Душите на нашите предци не се ли живи? Не го чувствуваме ли некогаш нивното присуство? А душите на Светиите кои ги гледаме на иконостасот – не се ли тие сите живи? Колку пати само ни зборуваат во нашите срца! Кога ќе се доближиме со вера и молитва до нив, ни го галат срцето, чувствуваме спокојство и радост. Тоа е така затоа што нивните души се воскреснати во Бога. Но, и уште нешто. Мене Бог ме удостоил да бидам сведок на многу луѓе што буквално воскреснале, што се спасиле од канџите на духовната, но и телесната смрт. Кога посакале да се покаат, Господ го направил со нив истото чудо како со Лазара: ги воскреснал. Затоа што го слушнале гласот Негов… А доколку не сакаш, тогаш Господ не може да те спаси. Колку и да вика пред гробот, мртовецот си останува внатре… Колку е бедна таквата човечка состојба! А, еве, за жал, гледаме како светот денес се наоѓа во токму таква состојба; тој не се срами од „тешкото присуство“ на гласот Божји, бидејќи сите сме станале гробови скаменети, гробови ладни. Замислете само колку е страшен гробот за некој што би бил внатре жив закопан! Ете токму тоа е човек кој Го заборава Христа. Со нашата нечувствителност, со нашата рамнодушност кон Бога, го претворивме светот во една масовна гробница. „Помрачени за светлината, Јудеи, зошто не верувате во Лазаревото воскресение, во Христовото начинание?“ (од 8-та песна на канонот) Овој повик на црковниот поет не се однесува само на Јудеите, туку и на нас, денешните Христијани, кои постојано се давиме во потопот на сомнежите и така потполно се умртвуваме за духовни созерцанија, стануваме слепи за Божествената светлина. Поради тоа што не веруваме во Христовото начинание, во Христовото дело; поради тоа што не сакаме да Го слушнеме гласот на Оној Кој може да нè оживее, гласот кој го создал овој прекрасен свет, гласот кој секогаш нè повикува: Излезете надвор од вашето мртвило, оставете го вашето слепило, идојдете при Мене… и Јас ќе ве успокојам; земете го Мојот јарем на себе и поучете се од Мене, бидејќи сум кроток и смирен по срце, и ќе најдете мир за душите ваши; зашто јаремот Мој е благ и бремето Мое е лесно (Мт.11:28-30). Да се каже кроток и смирен по срце е многу возвишено нешто, тоа може да го каже единствено Бог, а од луѓето, само оние што се уподобиле на Него, што се охристовиле, станале кротки и смирени по срце. И таквите луѓе на сите нам ни се утеха, пристаниште наше во овој живот, оти тие се наши посредници и застапници пред Христа.
Бидејќи сме веќе пред самиот праг на Страсната Седмица, и ни доаѓа големиот празник Пасха, кој може многу да нè издигне и да нè приближи до Бога, да размислуваме за претстојните Божествени настани; да се молиме и да се трудиме да не останеме и понатаму ладни гробови со нечувствителни мртовци, туку да Му дозволиме на преблагиот Христос, на Неговиот оживотворувачки Божествен глас да нè разбуди, и да нè повика во овие свети денови, со Него да се сораспнеме и со Него да совоскреснеме“.
***********************
„Лазар, пријателот наш, заспал; целото човештво заспало
но ќе отидам да го разбудам“
10/23 април 2016 лето Господово,
Сабота пред Цветници. На Светиот и праведен Лазар
Блесокот од Лазаревото воскресение денес со силна благодатна топлина ги згреа нашите души и ги зајакна нашите духовни сили за претстојниот пат кон Голгота. Благодатта од Литургијата со која началствуваше нашиот возљубен игумен, Архимандрит Партениј, се пренесе и во манастирската трпезарија, и го вдахнови повторно да сподели со нас дел од своите доживеани созерцанија за силата на гласот Христов:
Слово на Неговото Високопреподобие, Архимандрит Партениј, за Лазаревото воскресение, изговорено во манастирската трпезарија (10/23 април 2016 л. Г.)
„Отци и браќа монаси, најмили мои верници!
Си спомнуваме денес за едно од најголемите чуда што ги направил нашиот Спасител Господ Исус Христос за време на Својот земен живот. Си спомнуваме, имено, за воскресението на Неговиот пријател Лазар, кој, како што слушнавме од Евангелието, веќе четири дена бил во гробот и, според природните закони, неговото тело се беше предало на распадливоста.
Евангелскиот расказ за ова големо Христово чудо започнува трогателно, започнува со нешто што сите нас нè плаши, започнува токму со болеста: Беше, пак, болен некој си Лазар, од Витанија… (Јн.11:1) Евангелистот зборува за болеста на една конкретна личност, Лазар од Витанија. Но, покрај овој историски контекст, ние можеме да ги разбереме овие зборови и во преносна смисла, за секој човек, за целиот род човечки од Адама па до денес: „Беше, пак, болен целиот род човечки… и заспа“. Заспа со сон смртен. Интересно е тоа што Спасителот смртта ја нарекува сон, заспивање. Сака со тоа да ни покаже дека смртта за Него навистина е тоа – еден обичен сон, и дека за Него да воскресне некој мртовец е исто како да го разбуди од спиење. Исто така, остава силен впечаток тоа што е болен не некој друг, туку токму Лазар, пријателот Христов. Болен е некој што е возљубен од Бога. Затоа и пратениците на двете сестри Марта и Марија, кога Му јавиле на Христа за болеста Лазарева, Му нагласиле: Господи, ете, оној што го милуваш, болен е (Јн.11:3). А Синот Божји, пак, поради таа цел и дојде, да го оздрави смртно разболениот Адам и сите негови потомци, да му понуди здравје и живот на целиот род човечки. Велиме „да му понуди“, бидејќи Он не сака ништо да направи против волјата човечка. Неговата љубов кон човекот е толку голема, што во никој случај не сака со сила никому ништо да наметне. Он дојде, се воплоти заради нас, стана човек, се нарече Син Човечки, и му понуди пријателство и посиновение на целото човештво. Сите нас нè повика да бидеме пријатели Негови, да бидеме собраќа Негови и синови по благодат на Бога Отецот. Како што другаруваше со Лазар, Он сака да другарува и со целото човештво. Затоа и дојде, да го разбуди човештвото од гревовниот сон, кој го разделува од Него. Лазар, пријателот наш, заспал; целото човештво заспало, но ќе отидам да го разбудам (Јн.11:11). Зашто човекот, после непослушанието што го направи кон Бога, ја успа својата душа во гревот, и оддалечувајќи се самиот на тој начин од Изворот на животот, на крајот умре. Се разболе од гревовите и умре. Тоа се повторува и со секого од нас, кога, поспани од своите гревови и страсти, забораваме на Бога и смртно се разболуваме. Гревовите навлегуваат полека, полека во нас и го контаминираат нашето духовно битие. Како што при намножување на штетните бактерии во едно тело, имунитетот на тоа тело опаѓа и накрај настапува телесна смрт, така станува и со духовното здравје на човекот. Доколку човекот постојано греши и го одложува покајанието, неговата совест со тек на време слабее и тој човек уште овде, за време на овој живот, тешко ќе се разболи, ќе заспие во гревовен сон и на крајот ќе умре, губејќи го и вечниот живот.
Затоа, да ги послушаме Христовите зборови кои имаат огромна, животворна сила:Лазаре, излези надвор! Застанал Спасителот пред мртвиот гроб, како што пред сите нас постојано стои и вика: „Излези надвор од твојата темнина, разбуди се од твојата гревовна заспаност, бидејќи Јас, твојот Создател, станав човек заради тебе, и сакам да живееш вечно, сакам да другаруваш со Мене и Јас со тебе во вечноста“. Бог не може да ја поднесе бедата во која човекот западнал поради гревот. Затоа денес Он плаче. Иако Он, како Бог, знае дека ќе го воскресне Лазара, зошто тогаш да плаче, кога повторно ќе го види Својот пријател жив? Но, плаче затоа што гледа како Неговото највозвишено создание, царот на целото творение, се дави во калта на смртта. Дури веќе почнува и да смрди, и таа смрдеа, предизвикана од гревот, стигнува до Бога. Тоа љубовта Божја не можеше да го поднесе. Затоа Бог стана човек, затоа и солзи над човекот пролеа. Има ли поголема љубов од таа? Постојано и над секого од нас се сожалува, и со Неговиот умилителен глас нè повикува: „Излези надвор од твојата гревовна затвореност. Излези и појди по Мене“.
Неговите животворни зборови се храна за нашата душа. Како што телото, доколку не го храниме ќе умре, така и нашата душа, доколку не ја храниме со Неговите Божествени зборови кои оживуваат, ќе ја изгуби својата виталност, ќе заспие со сонот на смртта и ќе го изгуби вечниот живот. Затоа да се потрудиме да излеземе од гробот на нашиот егоизмот и нечувствителноста, да излеземе од нашата гробна ладнотија, и да го послушаме Неговиот глас, да го послушаме гласот на нашиот најголем Пријател, Господ Исус Христос, Кој сака да бидеме живи, сега, и секогаш, и во веки веков. Амин!“
*********************
В името на Отца и Сина, и Светия Дух.
В Свещеното Писание са отбелязани няколко случая на възкресяване на мъртви. В Стария Завет това са възкресяването на сина на вдовицата в Сарепта Сидонска, което измолил от Бога пророк Илия (3 Цар. 17:17-23) и възкресяването на сина на Сонамката по молитвата на пророк Елисей (4 Цар. 4:18-36). В Новия Завет Христос възкресява дъщерята на Иаир (Марк. 5:38-42) и сина на Наинската вдовица (Лук. 7:12-15). Въпреки това Христовото възкресяване на Лазар заема особено положение в църковното съзнание в сравнение с посочените събития. Защо е така?
Това, което отделя това събитие от горепосочените, е фактът, че Лазар от четири дни лежал в гроба. Тялото му вече било в процес на разпадане, и именно това прави неговото възкресение преславно. То е предобраз на всеобщото възкресение, което ни чака в края на света и вековете, когато телата на всички мъртви ще възкръснат с Божията сила, независимо откога и как са умрели. Тук трябва да си припомним също, че нашата душа по Божията благодат е безсмъртна и че не умира заедно с тялото – когато се каже „смърт на душата”, се мисли именно за нейното помрачение, за отделянето й от Бога поради греха. Следователно, душата след смъртта на тялото се отделя от него чак до Онзи Ден, когато отново ще се съедини с него, но тогава нашият възкръснал телесен състав ще бъде преобразен. За разлика от тялото на Лазар, което преди две хиляди години било възстановено в своя материален, земен състав и, като такова, пак вкусило смърт, нашето тяло след всеобщото възкресение ще бъде преобразено, одухотворено, нетленно, безсмъртно, по примера на Христовото тяло след Неговото преславно Възкресение. Така в Съдния ден ще застанем пред Бога цялостни – в цялостен, нетленен и преобразен вид, за да получим вечния си дял според делата си. Това значи, че не само душата е сътворена за вечността, както мислят мнозина, но и тялото.
Днешното евангелско четиво ни открива и това, че Христос е и Бог, и човек: или, както ние, православните, казваме с една дума: Богочовек. Кой друг, освен Бог, би могъл с една дума да заповяда и да каже: Лазаре, излез вън! – и с това да възкреси човек, чието тяло вече било в процес на тление (Йоан. 11:43-44)? Кой би могъл да каже за себе си, че е Възкресението и Животът, освен Господ Бог (вж. Йоан. 11: 25)? А това е направил именно Христос в днешното Евангелие. От друга страна, в същото евангелско четиво забелязваме, че Христос заплакал на гроба на своя приятел Лазар (Йоан. 11:35). Той пита хората къде са го положили и иска да отместят камъка от гробницата (Йоан. 11:34, 39). Нима Той, Който знае всички тайни на човешките сърца, е можел да не знае къде са положили Лазар? Нима Той, на Когото се покоряват всички земни и небесни стихии, не е можел да отмести камъка със силата на Своята мисъл? Естествено, че е можел, но постъпвайки като човек, Той ясно ни показва, че е не само истинен Бог, а и истинен Човек. Показва ни двете природи, ипостасно съединени в едната личност на Въплътеното Слово.
Днес мнозина махват с ръка, когато им говорим за събитието на Лазаровото възкресение. Казват, че могат да приемат безсмъртието на душата, но възкресението на тялото – трудно. И все пак, колкото и да ни изглежда чудно, съвременният човек би трябвало по-лесно да повярва във възкресението, отколкото нашите предци. Причината за това е проста: живеем в цивилизация, в която е възможно на електронни носители, заемащи само няколко квадратни сантиметра, да поберем и пренесем цели библиотеки. И въпреки че на малки носители на памет, направени от човешкия разум, е възможно да пренесем толкова много информация, и след това при необходимост отново да я материализираме (няма нищо по-лесно от това да отпечатаме книга, която е в електронен вид), то колко такава „информация” за нас има непознаваемият и неограничен Божествен Ум и колко по-лесно е за Него от нищо да възстанови нещо, след като е сътворил всичко предходно от нищото (еx nihilo)?
Затова, скъпи братя и сестри, да бъдем колкото е възможно по-съвършени и боголики хора в този живот, за да възкръснем в славния ден ва Второто Христово пришествие за вечна слава, а не за вечен срам. Нека по молитвите на Лазар от Витания, Христовия приятел, да бъдем удостоени във вечността и сами да бъдем причислени към верните Божии раби и приятели (вж. Мат. 25:33-34). Амин. | http://www.pravoslavie.ru/srpska
Превод: Татяна Филева
**********************
„Е, какво толкова е специалното на Лазарова събота?“ попитаха децата ми, имайки предвид: „И защо трябва да ходим на литургия два пъти този уикенд? “ Основателен въпрос. Православният християнин би трябвало да знае отговора.
Ще живея и оцелея
от Ирина Ратушинская
Ще живея и ще оцелея и ще бъда питана:
Как блъскаха главата ми в стената,
Как трябваше да мръзна нощем,
Как косата ми започна да побелява…
Но въпреки това ще се усмихвам. И ще се шегувам
И ще отпъдя нахлуващата сянка.
И ще отдам почит на сухия септември,
Който стана мое второ рождение..
И ще бъда попитана: ‘Не те ли наранява споменът?’
Незаблудена от привидното ми лекомислие.
Но миналите имена ще взривят паметта ми –
Великолепни като стара артилерия.
И ще разказвам за най-добрите хора на света,
Най-нежните, но също и най-непобедимите,
Как те се сбогуваха, как се предадоха на мъчения,
Как чакаха писма от обичните си хора.
И ще бъда попитана: какво ни помогна да живеем
Когато нямаше нито писма, нито някакви новини – единствено стени,
И студа на килията, и дрънкането на официалните лъжи,
И отвратителните обещания, давани в замяна на предателството.
И ще разкажа за първото красиво нещо,
Което видях в плен.
Покрит със скреж прозорец! Без шпионски дупки, без стени,
Без решетки, нито дълготърпяна болка –
Само синьото сияние върху тънко стъкло на прозорец,
Хвърлена шарка – по-красива не може и да се сънува!
Колкото по-ясно гледаш, толкова по-мощно разцъфват
Онези бандитски гори, лагерни огньове и птици!
И колко много пъти времето беше жестоко студено
И колко много прозорци искряха след онзи –
Но никога не беше повторено,
Онова изригване от многоцветен лед!
И как да е, с какво би ми било полезно сега,
И какъв би бил претекстът за празненството?
Подобен подарък би могъл да бъде приет единствено веднъж,
А вероятно е и необходим веднъж..
(Ирина Ратушинская, украинска поетеса и дисидент, е осъдена на 7 години затвор в Молдова през 1983 за “анти-съветска агитация и пропаганда”. В затвора пише поезия с миниатюрен шрифт върху хартия за цигари или калъпи сапун, които по-късно разтваря във вода, след като е запаметила стиховете.)
„Е, какво толкова е специалното на Лазарова събота?“ попитаха децата ми, имайки предвид: „И защо трябва да ходим на литургия два пъти този уикенд? “ Основателен въпрос. Православният християнин би трябвало да знае отговора. И съм сигурна, че го бях приключила преди десет години, когато старанието ми да се приспособявам към тази древна вяра се беше превърнало в нещо като занимание на пълен работен ден. Междувременно, обаче, се почувствах изцяло в ритъма на живота на Църквата и тези хипер-бдителни въпроси, естествено, затихнаха. Аз просто се заех с това да се появявам на служби, независимо кога се провеждат, защото това е, което правя сега: явявам се, както се казва, независимо дали това ми се прави или не.
Като натрапливо анализиращ чувствата човек, вероятно е здравословно това, че моята склонност към въпроси и отговори е малко притъпена. Въпреки това, факта, че сметнах, че Лазарова събота се припокрива с нещо друго, освен последващото събитие за разкрасяването на енорията, би трябвало да е аларма. Ако децата не ме бяха попитали специално защо възкресението на Лазар от мъртвите е толкова важно за нас като християни, особено точно сега, само две седмици преди Пасха, най-вероятно нямаше да отделя време да се замисля за всичко по този въпрос. Всичко се свежда до това или да изисквам духовните съкровища, които Църквата в продължение на две хилядолетия милостиво е предлагала на разорените ни души, или да ги подминавам. Бог знае дали бих могла да използвам малко поощрение; ужасно съм изморена. Така, изборът ми този следобед е да се върна обратно към гроба, в който лежи четиридневният мъртъв брат на Мария. Какво означава за мен сега, че Христос предизвика естествения ред на нещата чрез вдъхване на живот на един труп? „Ела и виж!“ казва Църквата. Господи, помогни ми да виждам по-ясно.
Вероятно е най-добре да започна с това официално обяснение, мъдро, което откраднах от уебсайта на Православната Църква на Америка:
Лазарова събота е пасхално тържество. Това е единственото време в цялата църковна година, когато неделната възкресенска служба се служи в друг ден. На литургията на Лазарова събота, Църквата възхвалява Христос като „Възкресението и Животът”, Който, чрез съживяването на Лазар, е потвърдил всеобщото възкресение на човечеството дори преди собственото Си страдание и смърт.
„Уверявайки ни в общото възкресение на мъртвите, преди Твоите страдания Ти въздигна от мъртвите Лазар, Христе Боже. Затова и ние като деца, носещи знаците на победата, на Теб – Победителя на смъртта, пеем: „Осанна във висините, благословен идещия в името Господне!” (Тропар*).
Така че, първо и главно, изглежда, е следното послание:
Смъртта е била сразена.
Смъртта, с всичката й окончателност, е била потъпкана, преодоляна от Христос, Който е целият Любов, Милост, Всемогъщ. Очевидно това е необикновената новина. Но освен този величествен, жизнеутвърждаващ край, има още нещо в историята на Лазар. Това, което особено силно ме привлича в момента, са събитията, предхождащи възкресението на Лазар. Пленена съм от самата емоционална реакция на Иисус към страданието на Мария и Марта, толкова убедени на този етап, че всичко е загубено – толкова сърцераздирателно неспасяемо. Иисус знаел, че накрая животът ще поведи, радостта ще надмине скръбта, и въпреки това Той скърбил, преди да извърши най-великото от всички чудеса. Той скърбял за любимия си приятел, гниещ в гроба. Иска ми се да мисля, че Той скърбял за нас, цялото човечество, което трябва да устои на големи изпитания, загуби, злоупотреби, несправедливост, като резултат от нашата свободна воля и падение – за нас, които, докато сме още на тази земя, трябва усърдно да се борим и непрестанно да вярваме в това, което не може да бъде видяно, според божествената милост, която не можем да проумеем.
Първа ще призная, че понякога изглежда неустоимо лесно просто да се предадеш на отчаянието или на мигновено задоволяващите удоволствия на материализма и одобрението, съпровождащо прегръщането на светските приоритети и идеали. Когато си изтощен от ежедневно борещи те съмнения, бориш се срещу течението, устоявайки на подтика да легнеш и да позволиш на страха, възмущението, егоизма и омразата (всички пороци, на които като християни сме призвани да се противопоставим) да те заровят жив, способността да сграбчиш опората, да приемеш помощта, става критична. Ако мога, със смирение, да приема нуждата си да бъда носена за кратко от Тайнствата на Църквата и молитвите на другите, за мен все още има надежда. Тогава Лазар се превръща в блестящ пример за мен за това как някога да не предположа, че съм прекалено отдалечена от възкресението, възраждане – за това как да изляза, когато бъда извикана, дори все още обвита с връзките, които ме стягат, и да приема с благодарност Неговата незаслужена милост.
И ще разкажа за първото красиво нещо, което видях в плен, написа поетесата Ирина. Това е боен вик срещу смъртта, отчаянието и безнадеждността, ако въобще някога съм чувала такъв! Благословени са скърбящите. Благословени са кротките. Благословен е Този, Който идва в името Господне.
* текстът на тропара е взет от vseh-svjatih.blogspot.bg
***************************
Називи за празникот: Недела на палмите, Цветна пасха, Цветна недела, Цветно воскресение, Вход на Господ во Ерусалим, Цветници.
На Лазарева сабота, денот пред Цветници, се вршело крштение и затоа останало да се пее: „Вие кои во Христа се крстивте, во Христа се облековте“, наместо Трисветата песна.
Се прави литија со носење на гранчиња и осветување на гранчињата. Зелените гранчиња се израз на победата над смртта и воскресението Христово. Во антиката палмата била сфаќана како победен знак, а исто така и во христијанството. Во Ерусалим стојат со гранчиња и на литургија.
Кога Христос влегувал во Ерусалим, народите извикувале осана на Синот Давидов! Зборот„осана“ означува: „дај, спаси!“, „спаси“ (молење за помош), „спасение“ (увереност во помошта), „слава“ (израз за радост во спасението“. Во 117 псалм „осана“ е преведен со: „О, Господи, спаси!“ (25 стих). „Осана“ го има и во песната „Свет, Свет, Свет, Господ, полни се небесата и земјата со славата Твоја: oсана во висините благословен е оној кој доаѓа во името Господово, осана во висините“. Изразот „во висините“ значи дека осана е упатено кн Бог кој живее во височините, односно Бог чиј статус нема географска одредница, ниту конкретна местоположба, бидејќи е нестворен, несоздаден.
На овој ден се јаде риба
Извор: http://agapi.mk/nekolku-detali-za-cvetnici/
**************
Христовото Царство е блиску до сите што ќе го посакаат
11/24 април 2016 лето Господов,
Влегување на Господ Исус Христос во Ерусалим. Цветници.
Денес Царот Небесен во Ерусалим влегува, денес Црквата Божја неискажливо се радува, зашто нејзиниот Женик, смирен, на осле доаѓа. Денес Богочовекот кон Крстот се упатува; Царот на Сион, надежта на народите, во светиот Град влегува за на родот човечки слобода да му дарува. Светлината се јавува, мракот се распрснува; Вистината доаѓа, лагата се разбегува. Царот над царевите и Господ над господарите, со неискажливо смирение кон Своите доброволни Страдања пристапува.
Цветници е празник што ја подготвува душата за неискажливите настани од земниот живот на нашиот Спасител, Господ Исус Христос, што ќе се случат во текот на следнава, Страдална недела. Стотиците верници што присуствуваа во нашата Бигорска обител на вчерашното бдение и денешната Литургија, можат да потврдат дека Господовото влегување во Ерусалим навистина е подготовка и почеток на Неговите спасителни Страдања. Длабоките, пак, размислувања на нашиот Старец, Архимандрит Партениј, што ги сподели со сите нас за време на празничната трпеза, уште повеќе ги подготвија и доближија нашите души до Оној, Кој е единствена радост за нив:
Слово за Цветници на Неговото Високопреподобие, Архимандрит Партениј, изговорено во манастирската трпезарија (11/24 април 2016 л.Г.)
„Отци и браќа монаси, најмили мои верници!
Празнуваме денес еден славен настан од земниот живот на смирениот наш Спасител, Господ Исус Христос. Денес, во оваа Цветна недела, Синот Божји, Кој зеде облик на слуга за да го ослободи родот човечки од ропството на гревот, ѓаволот и смртта, влегува во светиот град Ерусалим, и од многубројниот насобран народ со голема слава е пречекан; пречекан е така како што во тоа време се пречекувале царевите и војсководците кои се враќале од победа. Влегува во Ерусалим како светилна и живот, зашто претходно го воскресна четиридневниот мртовец Лазар, и гласот за тоа дотогаш невидено чудо се имаше пренесено меѓу сите жители и дојденци во Ерусалим и околината. А во тоа време Ерусалим бил преплавен со илјадници луѓе, Јудејци по род, но и туѓинци – прозелити што ја прифатиле јудејската вера, и поверувале во единиот вистински Бог. Сите тие биле собрани во Ерусалим поради најголемиот празник Пасха, кој бил, всушност, спомен за некогашното преминување на богоизбраниот Израил преку Црвеното Море, спомен за неговото преминување од ропство во слобода, под водство на најголемиот меѓу старозаветните пророците – боговидецот Мојсеј. Ерусалим бил, всушност, средиште на целата свештена историја на Израилот, средиште на историјата за спасението и избавувањето, и за секој Израелец тој бил свет град во кој требало да се јави Бог. Затоа сите Јудејци што имале можност, тргнале тие денови во светиот Ерусалимски храм да принесат благодарствени жртви. А, видовме од евангелскиот расказ, денес и Господ тргна од селото Витанија да ја прослави својата последна Пасха на земјата. И влегува во Ерусалим не како некој овоземен цар или војсководец, јавајќи на раскошно украсен коњ, во луксузна триумфална поворка, со бројни слуги и војници, туку влегува со Своето крајно смирение, качен на мало осле. А, сепак, мноштвото народ Го дочекува како вистински Цар: со палмови гранчиња и радосни извици, со постилање на облека и цвеќиња по патот по кој врви. Многумина од насобраните Јудејци, во своите поздравни екскламации наведуваат, можеби и несвесно, делови од псалмите и пророштвата: Осана! Благословен е Кој доаѓа во името Господово, Царот Израилев! (Јн.12:13) Чувствуваат дека при нив најпосле доаѓа Царот, се јавува долго очекуваниот Месија. Но, во нивните месијански сфаќања веќе се имала изгубено свеста дека Месијата, Кој ќе произлезе од нивниот род, ќе биде Спасител не само за нив, туку и за сите народи и сите луѓе, ќе биде „Светлина за просвета на незнабожците“. Јудејците, пак, сметале дека Месијата ќе биде само нивен Избавител од ропството, Кој ќе оформи земно Израилско царство, помоќно од сите други царства на земјата. Ете зошто со таква радост Христа Го пречекуваат – како нивен Ослободител, Кој ќе поведе војна против Римјаните, ќе ги ослободи и ќе се прогласи за Цар. А не треба да заборавиме ни дека Господ Исус Христос, навистина, и по тело потекнува од царски род, од славната Давидова лоза. Затоа и го поздравуваат со поздравот: Осана на Давидовиот Син! (Мт.29:15).
Размислувајќи за овој необичен настан, се восхитував во себеси за тоа како денес смирениот Богочовек, Кој се роди на земјата како најголем бедник, во пештера со јасли, бидејќи за Него немаше место во убавите палати и домови во Витлеем, немаше место дури ни во гостилницата (сп. Лк.2:7) – како денес Он е пречекан како Цар. Се присетив и на разговорот помеѓу Христа и Пилат во судиската преторија, односно на тоа кога Пилат Го запраша Исуса: Ти Цар ли си? – а кроткиот Господ му одговори: Моето царство не е од овој свет; ако беше царството Мое од овој свет, тогаш Моите слуги би се бореле, за да не им бидам предаден на Јудејците; но царството Мое сега не е овде (Јн.18:36). Трогнат од ова, после завршувањето на Светата Литургија, го споделив моето размислување со еден од браќата монаси: „Што мислиш ти, отче, како тоа Неговото Царство да не е од овој свет? Нели Он е Творец и на овој свет и на сè што постои, видливо и невидливо? Он нè создал и сите нас; од ништо го произведе овој преубав свет, а сега вели:Моето Царство не е од овој свет! Како е можно тоа? Чиј е тогаш светот?“ А монахот ми одговори:„Се разбира, отец, светот е Божји, ама ние луѓето веројатно сме навикнале да не го гледаме како таков, зашто го расипавме со нашите гревови“. И навистина, ние, луѓето, со нашите гревови, со нашата заборавеност за Бога – вистинскиот Господар на вселената, го претворивме светот во место на поделби, на раздори, на војни, во место на ужас, тага и несреќа“. Затоа и Господ денес не дозволува да биде понесен од човечката слава и радост, туку тажен влегува во Ерусалим. Иако Он е единствениот вистински, самовластен Цар и на овој свет, Неговото осле не е украсено со злато, Он не носи раскошна облека со скапоцени камења, ниту, пак, на Неговата глава има царска круна или златен венец, како што е обичај кај земните цареви и војсководци; не, Неговата глава е наведната, а очите со тага преполнети. Тагува Бог за народот Свој, за градот Ерусалим, бидејќи знае дека неговите жители и придојдените не го почувствуваа и не го сфатија часот во кој беа посетени од Божествениот Посетител, од Царот Небесен, од Царот чие Царство не е привилегија само на одредени поединци, племе или народ. Зашто Царството на овој Цар е блиску до срцата на сите што ќе го посакаат. Он е таков необичен Цар со Кого сите можеме постојано да разговараме, да сме блиску до Него, да вечераме заедно со Него, да се причестуваме со Него, да бидеме во постојана заедница со Него. Ете, токму таков Цар е Христос. И затоа Неговото Царство не е Царство од овој свет, царство како што го разбираат луѓето, помрачени од своите гревови и страсти, растргнати за власт и материјални богатства, разделени помеѓу себе, поради тоа што единствено кое ги исполнува е да ги задоволат своите ниски страсти и својот егоизам. Оттука и светот е толку поделен, и заприлега на една постојана војна, на еден силен антагонизам во кој едната страна е секогаш против другата. Истото го видовме и денес во домот во Витанија, каде што Исус седеше на трпеза заедно со воскреснатиот Лазар. Имено, кога Лазаревата сестра Марија го излеа мирото врз главата и нозете Господови, некои негодуваа во себе и говореа: „Зошто мирото да се растура така? (Мк.14:4) Најмногу, пак, се вознемири Јуда, кој беше вљубен во парите, и постојано крадеше од ковчежето во кое Апостолите собирале пари за да им помагаат на сиромасите. Се возмути поради тоа што, ете, небаре биле потрошени толку пари бесцелно, а тој, всушност, си ги посакувал тие пари само за себе. Така, светот секогаш се поделува: едните се со Царот Небесен, Царот на срцата, и тие се спасуваат и остануваат во вечна заедница со Него, а другите се со кнезот на овој свет, како што вели Самиот Христос (Јн.12:31); тоа се оние што се заплеткуваат само во световните работи, трчаат само по привремените богатства, слава и власт, и со тоа го расипуваат светот и прават да припаѓа не на Христос, на Бог Создателот, туку на кнезот на смртта, кнезот на злото. Но, зошто, ќе се запраша можеби некој, овој свет стана принадлежност на кнезот на мракот? Зошто Христос го допушти тоа? Затоа што Бог нè создаде нас со слободна волја; ние избираме: ќе тргнеме ли по Христа и ќе станеме Негови поданици, поданици на најубавиот и најкроткиот Цар, Чие Царство никогаш нема да пропадне и ни вратите на пеколот нема да го надвладеат (сп.Мт.16:18), или, пак, ќе ги задоволуваме само нашите ниски страсти и ќе останеме со кнезот на овој свет, со кнезот на пропадливоста. Имаме од Бога подарена слобода самите да избереме на кој цар ќе служиме. Ако Го избереме за свој Цар Христос, Царот Небесен, Царот Вистински, Царот вечен, Царот на мирот, Царот на љубовта, и станеме Негови верни и предани поданици, тогаш ние навистина ќе бидеме носители на светлина, на мир и љубов, и со тоа ќе придонесеме овој свет да стане поубав, да стане повторно владение на смирениот Господ, на нашиот најголем Пријател, Кој ја победи смртта. Впрочем, Он е единствениот наш вистински Пријател и Ослободител од тоа најголемо зло. Видовме вчера како Он го направи своето најголемо чудо на земјата, воскреснувајќи четиридневен мртовец, но и ги слушнавме Неговите преубави зборови, со кои не се посрами да се нарече пријател на човекот: Лазар, рече, пријателот наш, заспал; но ќе отидам да го разбудам (Јн.11:11). Се нарече пријател на Лазар, а со тоа и пријател на целото човештво. Евангелистот Јован Богослов ни сведочи: А Исус ја сакаше Марта, и сестрата нејзина, и Лазара(Јн.11:5). Гледате ли, Он го сакаше домот Лазарев и другаруваше со неговите домашни, покажувајќи ни со тоа дека Он, всушност, го љуби целото човештво и сака да другарува со секој од нас, како наш пријател, како наш брат; сака да нè посини, и веќе го направи тоа со Својата жртва на Крстот – нè помири со Бога Отецот, така што преку Него примивме посиновение (сп. Гал.4:4-5).
Пред нас, мили мои, е најдлабоката и најубавата богослужбена седмица во годината, светата Страдална Седмица, во која си спомнуваме за светите спасителни Страдања на нашиот Господ Исус Христос, а на крај ќе Го прославиме и Неговото славно Воскресение. Светата наша Црква го има тој благослов не само симболично да си спомнува за тие единствени настани, туку и преку благодатта Божја одново реално да ги доживува; литургиското „сега“ во Црквата, го содржи и историското минато. Затоа да се потрудиме овие денови подлабоко да созерцаваме за Христовата Божествена Личност, за тоа дека Он навистина е тука, блиску до нас, и дека заради нас денес тргнува на Своите доброволни страдања. Да влеземе заедно со Него во духовниот Ерусалим, со покајание и скрушеност во срцата. Да Му ги предадеме целосно своите срца на Христа во оваа Седмица што претстои, за да го слушнеме и Неговиот глас на Пасха, кој ќе ни каже: радувајте се! Амин!“
**********************
Словото Божјо, Кое ги покрива небесата, Седнат на бесловесно осле, доаѓа да ги ослободи луѓето од бесловесноста.
Во овој ден го празнуваме славниот и пресветол празник Цветници (Врбица) од следнава причина: По воскресението на Лазара од мртвите, мнозина од оние што го видоа овој настан поверуваа во Христа, поради што Јудејскиот суд реши да го убие Христа, како и Лазара. Исус се повлече, оставајќи му место на злото. Евреите пак планираа да Го убијат на празникот Пасха. Тоа Му даде доста време да се задржи подалеку. Шест дена пред Пасха, како што е напишано, дојде Исус во Витанија, каде што беше умрениот Лазар (кого што го воскресна). Кога беа на трпеза, со него седеше и Лазар. За тоа време неговата сестра Марија излеваше миро на нозете Христови. Утредента, Исус ги испрати Своите ученици да приведат ослица со мало осле. И Оној што за престол го има небото, седнат на осле, влегува во Ерусалим. Децата, пак, еврејски, пред Него ги постилаа своите облеки и палмови гранки, а некои носеа и во рацете и Го поздравуваа, викајќи: Осана на Синот Давидов; благословен е Кој иде во името Господово, Царот Израилев. Всушност, тие (децата), научени од Светиот Дух, тоа го правеа во слава и чест на Христа, зашто на тој начин тие ја најавуваа Христовата победа над смртта со маслиновите гранчиња. Имено, кај Евреите имаше обичај победителите да бидат пречекувани и прославувани со палмови (врбови) гранчиња. Овде ослето нè претставува нас луѓето од незнабоштвото, на кое Христос седнува и отпочинува како победител, Кој се нарече Цар на сета земја. За овој празник зборуваше и пророк Захарија: „Ликувај од радост, ќерко Сионова! Ете, Царот твој доаѓа при тебе, кроток, седнат на осле, рожба на ослица” (9,9). А и (пророк) Давид вели за децата: „Од устите на младенците и на доенчињата си си направил похвала.” Но, кога Христос влегуваше, сиот Ерусалим се потресе, како што е речено, и првосвештениците, поттикнувајќи го народот на револт, планираа да Го убијат. А Тој, криејќи се, се таеше; а кога ќе се покажеше, им зборуваше во параболи.
Со Твоето неискажливо милосрдие, Христе Боже наш, направи нè и нас победители на бесловесните страсти и на Твојата светла победа на смртта! Удостој нè да го видиме и Твоето живоносно воскресение, и помилувај нè, сега и секогаш и во сите векови. Амин. (Види: Јован 12,1-18)
Радувај се и весели се граде Сион, ликувај од радост Цркво Божја, зашто, ете, Твојот Цар дојде во правда, седнат на осле, воспеан од децата: „Осана во висините, благословен си Ти, Кој имаш мноштво добрини, помилуј нè.
Извор: http://agapi.mk/sinaksar-na-cvetna-nedela/
****************************
Радувај се и веселеи се граду Сионе, ликувај и радувај се Цркво божја: ете, Царот твој доаѓа во правда, седнат на осле, од младенците воспеван: Осана на висините, благословен си, Кој имаш безмерна милост, смилувај се на нас! (Јн. 12, 1-18)
Празникот на Влегувањето на нашиот Господ и Спасител во Ерусалим е настан кој изобилува со символи. Тоа ни зборува за исклучителната важност што тој ја има во евангелската историја. Настан предвесник на една надисториска драма. Во него се мешаат, радоста и тагата, свеченоста и едноставноста, небесното и земното, вечното и минливото, љубовта и суетата, верата и суеверието. Тагата заради страдањето и крстот, а радоста заради воскресението и победата над смртта. Искрената вера во чистите срца на повторно родените во Христа и суеверието на остарената од грев човечка природа која мигновено е восхитена од знаците и чудата на Спасителот. Полнота од образи и парадокси.
Најпрвин самото влегување во градот на мирот (ир-шалом), Ерусалим. Совршен во љубовта и во трпението, Богочовекот Христос, влегува во земниот Ерусалим и тоа е праобраз на Неговото чудесно и спасително влегување во мирот на обновениот Завет со човекот, во вечната заедница на Новиот, Небесниот Ерусалим. Тоа е градот на неговото страдание, градот на срамната смрт, градот кој го посака со ѕверски глас Неговото распнување. Но тој е и местото каде Господ ја објави својата слава, најавувајќи го своето повторно пришествие, изобразено преку повиците на младенците и радоста на луѓето, преку цвеќињата и палмовите лисја, преку наметките што децата и простиот народ ги постилаа по патеките по кои врвеше нивниот Цар и нивниот Месија, Оној што поучуваше дека сите се еднакви пред Судот божји.
Потоа, символот на зеленото гранче, на раззеленетата ветка, палмова или врбова, во рацете на верните, кој е символ на цврстата вера во вечниот живот, символ на Христовото воскресение кое се предвестува. Народот го дочека Господа Кој влегуваше во Ерусалим, седнат на осле, со торжествени повици, што му доликуваат на цар: Осана на висините, Слава на висините, благословен е Оној што доаѓа во името Господово, Царот Израилев! Оваа земна икона на Христовото второ доаѓање, икона на Светата Парусија, толку неслична и чудна и истовремено толку вистинита го колебаше тој ден древниот град. Веста дека Царот Израилев влегува во престолнината, беше подеднакво вознемирувачка за неговите жители, како што беше веста за неговото раѓање во ушите на Ирод. Едни поитаа од љубопитност, а други бидејќи разбраа за чудити во Витанија, за Лазаревото воскресение. Трети едноставно беа привлечени од вознемиреноста. Истите реакции кои и денес ги среќаваме во светот при споменот на Христовата мисија или на Христовите поуки. За верните, пак, и тогаш и сега, гласот за влегувањето на Месијата во Ерусалим е знак-почеток на исполнувањето на спасението. Почеток на крајот, т.е. совршување на Неговата искупителна мисија, и крај на почетокот, т.е. остварување на Неговата литургиска саможртвена мисија. Влегувањето на Месијата во Ерусалим е време на цветното воскресенско славословие на Црквата.
Во своето прво доаѓање, осветлено со тивката светлина на витлеемската ѕвезда, Тој дојде смирен и кроток и тоа смирение и кротост, тоа трпение и потполно истоштение, Тој го покажа и во оваа пригода: Царот Израилев, Царот над Царевите, Оној кој ги држи небото и земјата во својата десница, влегува во Ерусалим седејќи на смирено осле. Оној Кој ја има власта над семирните бездни и Кој им заповеда на ангелите и на природните стихии влегува во сионскиот атар јавајќи на чедо од бесловесна подјарменица. Ослето, пак, е символ на потполно трпение, на потполна послушност што Синот Божји ја покажа бивајќи Му во сé послушен на Отецот Небесен. Тоа е символ и на несфатливото истоштение (кенозис) што Спасителот го поднесе пролевајќи ја својата живототворна крв за искупување на расчовеченото од грев човештво. Токму затоа Царот на спасението влегува во Ерусалим во образот на потполна покорност за која пророкуваше богомудриот Захариј: Ликувај од радост, ќерко Сионова, извикувај, ќерко ерусалимска; ете, Царот твој доаѓа при тебе, праведен е и со спасувачка сила, кроток, седнат на осле, рожба на ослица. Тој не влегува со голема војска, не влегува со блесокот на оклопите и со украсени штитови, со навезани барјаци и бојни повици. Тој влегува седнат на осле. Ако се обидеме да си ја претставиме мислено таа глетка, првиот впечаток секако ќе ни биде нејзината необичност. Нејзината парадоксална надреалност. Како некаков нестварен театар. Како сон. Господ ја објавува својата слава имено со нејзината спротивност. Седнат на осле. А насобраниот народ и децата простосрдечно го поздравуваат со палмови гранчиња и штотуку расцутени цвеќиња, прославувајќи ја победата која е неопфатна со умот и невидлива за очите, а скриена за суетниот свет. За ова наоѓаме спомени и на едно друго место од Евангелието: Во тој час се возрадува Исус во Духот и рече: Те прославувам, Оче, Господи на небото и на земјата, оти си го сокрил ова од мудрите и разумните, а си го открил на простите. Така е, оти таква беше волјата Твоја. И уште подиректно кај псалмопевецот и пророкот Давид, зборови кои се однесуваат токму за празникот на палмовите гранчиња: Од устата на младенците и од оние што цицаат Ти си приготвил пофалба!
Во времето кога се раззеленува целата природа, во пролет, немиот глас на растенијата ја пејат победоносната химна на Христовото воскрсение. Ние, пак, словесните празникољубци ја прифаќаме празничната песна на сето создание, песната на небесните сфери и на ангелските сили, и земајќи зелени гранчиња во своите раце повторно и повторно го прославуваме Царот на Израилот, Царот над царевите, Царот на новиот Израил – Црквата божја, со истите зборови со коишто Го поздравуваа и луѓето во Ерусалим, тогаш, со зборовите: Осана на висините, благословен е Оној што доаѓа во името Господово, Царот Израилев!!! Митрополит Методиј Златанов
Извор: http://agapi.mk/vo-gradot-na-mirot/
***********************
Покрај акламациите на народот за воскреснувањето на Лазара и покрај неговите очекувања, сепак, „царското влегување“ (свети Кирил Александриски), т.е. влегувањето на Царот Христос во Ерусалим, се случува со најдлабоко смирение.
Настаните што се случија при Христовото влегување во градот, каде што по неколку дена ќе претрпи многу измачувања и ќе биде распнат и ќе воскресне, ги опишуваат евангелистите (Мт. 21, 1 – 11; Мк. 11, 1 – 10; Лк. 19, 28 – 41; Јн. 12, 12 – 16.).
Влегувањето на Христа во Ерусалим, впрочем како и сите Господови собитија, беа пророкувани во Стариот завет од пророците. Пророкот Захарија прорече „Ликувај од радост, ќерко Сионова, извикувај, ќерко ерусалимска; ете, Царот твој доаѓа при тебе, праведен и со спасувачка сила, кроток, седнат на осле, рожба на ослицата. Тогаш ќе ги истребам колите на Ефрема и коњите на Ерусалим, и ќе се скрши убојниот лак; и Он ќе објави мир на народите, и царството Негово ќе се протега од море до море и од реката до краиштата на земјата“ (Зах. 9, 9 – 10).
Присуството на Христа е присуство на човекољубие, а не на правосудие, на снисходење, а не на казна. Христос се вочовечи и дојде во Ерусалим во вид на слуга, како младоженец и како јагне непорочно што се принесува за жртва, многу смирено, како капка што паѓа врз волнено руно, и на тој смирен начин ги симна силните од престолите, а ги издигна смирените (свети Кирил Александриски). Како што младоженецот не стапува во брак со власт и сила, туку со љубов и смирение, така и Христос дојде при луѓето. Впрочем љубовта не може да се поврзува со господството и со тиранијата.
Христос е Царот на новиот Израил на Божјата благодат. Но Он не го прави Своето Царство со световна слава и со световен начин на мислење. Тоа е царство на љубов и на смирение. Христос не доаѓа во Ерусалим и во историјата како другите цареви и господари, не е некој злосторник и угнетувач кој е придружуван од бранители, ниту влече со себе мноштво војници. Не е како царевите и господарите кои бараат од луѓето даноци, робувања и груби служења. Знаме дека Христови се смирението, сиромаштвото и понизноста (свети Григориј Палама).
Светите отци, кога го коментираат Христовото влегување во Ерусалим, ја имаат предвид вообичаената слика од својата епоха, кога разни цареви и војсководци влегувале во градовите со власт и со многу сила. Меѓутоа, Христос нема таква власт, ниту сака да им се наметнува на луѓето на таков начин. Затоа, свети Епифаниј Кипарски ќе рече дека Христос немаше жезли и труби, туку се појави со крајно сиромаштво. Не беше носен со придружба од мечеви, оружја и копја, како што тогаш правеле земните господари, туку беше придружен од крајно смирение. Немаше вооружни луѓе, штитови и шлемови, туку крајна кротост, бескрајна незлобивост и надмерна умереност.
Христовото смирение не е една лицемерна надворешна добродетел, туку е израз на Неговата љубов и на Неговата едноставност. Оној кој е едноставен (прост) во однос на природата, но и љуби, истовремено е и смирен. Според тоа, поврзувањето на Христовото смирение со Неговата едноставност и љубов, всушност, е Неговата несоздадена енергија, која произлегува од простата природа на Божеството. Затоа, кога светителите се удостојуваат да Го видат Христа во Неговата слава, биваат поробени од Неговата љубов и смирение. Христос е кроток и смирен по срце, како што впрочем тоа Самиот го објави. Митрополит Јеротеј Влахос
Извор: http://agapi.mk/hristovoto-vleguvanje-vo-erusalim/
**********************
От литургическа гледна точка Лазарова събота е предпразненство на Цветница – влизането на Нашия Господ в Йерусалим. Двата празника споделят обща тема – тържествуване и победа. Съботата разкрива Врага, който е Смъртта. Цветница известява значението на победата като тържество на Царството Божие. Цветница показва как света приема своя единствен Цар, Иисус Христос.
Официалното влизане в Светия град било единственото видимо тържество в живота на Иисус. До този ден, Той последователно отхвърлял всички опити да бъде възхваляван. Шест дни преди Пасха Той не само приел да бъде възхвален, Той Сам провокирал и уредил това прославяне като направил това, което пророк Захария обявил: „…ето, твоят Цар иде при тебе, … кротък, възседнал на ослица и на младо осле, син на подяремница” (Зах. 9:9). Той дал ясно да се разбере, че Той иска да бъде приветствуван и признат за Месия, Цар и Спасител на Израел. Библейските описания наблягат на всички тези месиански отличителни белези: палмите, виковете „Осанна” от тълпата, бурното одобрение на Иисус като Син Давидов и Цар на Израел. Значението на това събитие е, че историята на Израел вече идва към края си, защото целта на тази история била да провъзгласи и да подготви Царството Божие, идването на Месия. И това вече е изпълнено. Защото Царят влиза в Своя Свети град и в Него намират изпълнение всички пророчества и всички очаквания. Той официално слага началото на Неговото Царство. Литургията на Цветница отбелязва това събитие. С палмови клонки в ръце (върбови в България, бел. прев.), ние се отъждествяваме с хората от Йерусалим, заедно с тях посрещаме скромния Цар, пеейки Му „Осанна”.
Но какво е значението на всичко това за нас днес? Първо, това е нашето изповядване на Христос като наш Цар и Господ. Ние много често забравяме, че Царството Божие вече е било въведено и че в деня на нашето кръщение ние сме станали негови граждани и сме обещали да поставим верността си към него над всичко останало. Трябва да помним, че за няколко часа Христос наистина бил Цар на земята, в този наш свят, само за няколко часа и в един град. Но, както в Лазар ние разпознаваме образа на всеки човек, в този един град ние приемаме мистичния център на света и всъщност на цялото творение. Защото това е библейското значение на Йерусалим, фокусът на цялата история на спасението и изкуплението, светият град на Божието идване. Следователно, обявеното в Йерусалим Царство е всеобщо Царство, обхващащо в перспективата си всички хора и цялото творение. Входът на Иисус в Йерусалим идва на края на целия процес на подготовката, разкрит в Библията: това бил краят на всичко, което Бог направил за хората. И по този начин, този кратък час на Христовия земен триумф придобива вечно значение. Той представя реалността на Царството в нашето време, във всеки час, превръща това Царство в смисъл на времето и негова най-крайна цел. Царството е разкрито на този свят – от този час, неговото наличие оценява и преобразява човешката история. И в най-тържествения момент на нашата литургическа възхвала, когато получим клонка от свещеника, ние обновяваме нашата клетва към нашия Цар и изповядваме Неговото Царство като най-краен смисъл и съдържание на нашия живот. Ние изповядваме, че всичко в живота ни и в света принадлежи на Христос, нищо не може да бъде отнето от неговия единствен истински Собственик, защото няма сфера от живота, в която Той да не властвува, да откупва и спасява. Ние обявяваме всеобщата и пълна отговорност на Църквата за човешката история и поддържаме всеобщата й мисия.
*************************
Днес ще поговорим за целта на Великия пост. За всеки християнин духовните упражнения, като пост, молитва, четене на светите отци, изповед, участие в тайнствата, на практика са ежедневна необходимост. В какво се състои смисълът на поста в този период? С каква цел трябва да спазваме този пост?
Великият пост хронологично предшества Светата Пасха. Той започва от Прощална неделя, когато на вечерното богослужение си спомняме за изгонването на Адам от рая: „Седна Адам срещу рая и ридаейки, оплакваше своята голота” – това песнопение се повтаря няколко пъти по време на Всенощното бдение, пеят се покайните тропари „Край реките вавилонски”, „Отвори ми вратите на покаянието”. Така ние осъзнаваме, че се намираме в началото на поста, „при вратите на рая” в качеството на изгнаници. Всички помнят особеностите на богослужението в Пасхалните дни: през цялата Светла седмица, като се започне от Пасхалната полунощница, по всяко време на денонощието са отворени Царските двери и всички олтарни врати, и този символ не е случаен. Ние сякаш „излизаме от рая”, неговите врати се затварят пред нас, а после, изминавайки пътя на Великия пост, се оказваме пред отворените райски врати. Пасхалното кръстно шествие също има тази символична особеност: по устав всички верни излизат от храма при пасхален камбанен звън, носейки хоругви и пеейки особени, пасхални песнопения, и след като обиколят храма, се оказват пред затворените му врати. И вече след възгласа на свещеника „Слава на Единосъщната и Животворяща Троица!” се пеят пасхалните тропари и църковните врати се отварят.
Символиката на вратите е много важна за осъзнаването на смисъла на поста, на неговото истинско значение. Великият пост не е просто традиция, изнуряване на тялото, аскетически експеримент над нашите тяло и душа, а упражнение за подготовка на духа, душата и тялото преди влизането в дните на Свещената Пасха. Към какво трябва да се ориентираме? Защо в нито един от дните на Великия пост не бива да изгубваме от погледа си тази крайна цел – образа на отворените царски двери на Свещената Пасха? Ако забравим това, постът ще изгуби смисъл. Състоянието, за което ни подготвя 40-дневният пост – това е опитът на съзерцанието на Христовите Страсти и Христовата Пасха. Богослуженията през Страстната седмица – това е онзи духовен фар, по който трябва да се ориентираме през цялото време. Тези богослужения се отличават от великопостните с това, че молитвите и песнопенията, които се пеят през Страстната седмица, са абсолютно „безкористни”, тоест ние не просим нищо за себе си, те са отражение на съзерцанието на Господните Страсти.
Ето, Господ влиза в Йерусалим, и ние слушаме как народът вика: „Осана Сину Давидову!”; слушаме Неговите притчи в храма, слушаме историята на Йосиф; виждаме предателството на Юда, дори чувстваме студенината на сребърните монети в дланите му; виждаме как предават Христос, виждаме съда на Пилат; чуваме звуците от бичуването… Ние съзерцаваме всичко това, и Великият пост ни подготвя за момента на това съзерцание, когато забравяме за себе си. Това е и задачата на поста. Ако не сме забравили за себе си, ако все още търсим нещо користно, това значи, че не сме постили правилно.
Като спомен за тези събития, в църквата се служат пасии[1]: чете се акатист на Страстите Господни, кръстът се поставя в центъра на храма. Това е „фарът”, който ни напомня, че целта на нашите духовни упражнения е да си създадем особено настроение за това, което ни предстои да видим. И едва тогава тези упражнения ще имат смисъл. Когато наближи времето на Страстната седмица, времето на Светлото Христово Възкресение, ние ще бъдем способни да съзерцаваме удивително събитие, непостижимо за нашия ум. Само с езика на поезията, с езика на сълзите ще можем да участваме в това чудо, при това забравяйки за самите себе си.
[1] Думата „пасия” произлиза от латинското „passio”, което значи „страдание” („страст” на църковнославянски). Така се наричат особени служби, които се извършват през Великия пост. Те са наречени пасии, тъй като техният чин е съставен от песнопения от Страстната седмица, четене на евангелските повествования за Христовите Страдания, и понякога акатист на Страстите Господни или на Кръста и поучения за спасителното значение на изкупителните страдания на Спасителя. – Бел. прев.
*****************************
Господ влиза в Йерусалим. Той не за първи път влиза в този град, но този път влизането Му е изключително. Съвсем неотдавна Христос прави явни чудеса с такъв мащаб, каквито Юдейската земя не е виждала до тогава. Това е изцелението на слепородения и разбира се, възкресяването на четиридневния Лазар. Народът предвкусва, че сега трябва да стане нещо грандиозно. За първи път в трите години на Своето обществено служение Спасителят позволява на народа да изрази онзи възторг и онова преклонение, които са били старателно прикривани преди, за да не се дава още един повод на юдеите.
Господ възсяда осле – това е първият случай в евангелската история, в който Христос не върви пеша, а севози. Ние виждаме, че хората постилат дрехите си по пътя и така изразяват преклонението и почитта си към Него. Ние чуваме как децата викат „Осанна!”, секат палмови клонки и застилат пътя и се радват на това, че най- сетне дългоочакваният Месия влиза в Йерусалим.
Единствен Христос знае, какво всъщност Го очаква в този град. Само Той знае, че тук няма да се случи възцаряването, което толкова чакат евреите, нито пък ще има позорно изгонване на римската власт. Тук Го очаква предателство, очакват Го издевателства и мъчителна смърт на кръста, сълзите и риданията на най-близките ученици.
Но всичко това предстои. А днес е тържеството. На този ден е важно най-вече да се замислим върху удивителната Божествена кротост. Ние често възприемаме кротостта като проява на слабост, безхарактерност и немощ. В действителност огромна Божествена сила присъства в онова смирение, което ни показва Христос. Възседнал осле, Той разрешава на народа, който толкова дълго очаква своя Спасител, да Го чества като Цар. Защото този народ има нужда от утеха и вдъхновение.
„Целият свят е създаден чрез Кръста” – беше казал един богослов. Кръстът като принцип на живота, като символ на пълното отдаване на себе си заради битието на другия, всъщност е онази основа, върху която се крепи целият свят, чрез която се свързва цялото Божие творение. Днес искам да пожелая на всеки от нас не само радостно да посрещнем Христос, Който влиза в Йерусалим, но също и да намерим в себе си сили, за да останем с Него, когато ще Го изоставят всички, когато ще бъде пребит, оплют и предаден на мъчителна, страшна кръстна смърт. | http://www.pravmir.ru
*******************************
На всички е необходимо старание, труд и внимание, но не на всички в еднаква степен, защото това е по-необходимо на онези, които са облечени в слава, богатство и власт, и които са учени и притежават мъдрост, ако искат да се спасят. Това ясно се вижда от Христовото Евангелие, което беше прочетено вчера и днес (на Лазарова събота и Цветница). Когато се извършило чудото над Лазар и когато Христос съвсем ясно проявил Себе Си като Бог, народът приел това и повярвал, но някои началници, тоест книжници и фарисеи, били толкова далече от вярата, че неразумно замисляли зло против Него и, поради своето безумие, искали да предадат на смърт Този, Който – и чрез това, което казал, и чрез това, което извършил – показал Себе Си като Господар на живота и смъртта.
Нима всеки не би казал: колко лесно биха могли те да разберат, че Той е равен на Отца, тогава, когато Христос издигнал очи към небето и казал: Отче, благодаря Ти, че Ме послуша. Защото тогава самият Той пояснил: Аз и знаех, че Ти винаги Ме слушаш; но това казах за народа, който стои наоколо, за да повярват, че Ти си Ме пратил (Йоан. 11:41-42), тоест, за да знаят, че Той е едно с Бога и че идва от Отца и че нищо не Му се съпротивлява, но Той върши чудеса по волята на Отца. Издигнал пред всички очите Си към Отца и се обърнал към Него с тези думи, за да разберат, че Този, Който говори на земята, е равен на Всевишния Отец, Който е на небесата.
Съветът предшествал както началото на сътворението, което трябвало да приведе човека към битие, така и сега – при пресъздаването на човека в лицето на Лазар. Тогава, възнамерявайки да сътвори човека, Отец казал на Сина: да сътворим човек, и Синът послушал, и така човекът дошъл в живота. А тук и сега, когато Синът говорел, Отец Го послушал, и така Лазар оживял.
Виждате ли тук същата чест и почит? Тези думи, въпреки че заради народа били изречени под формата на молитва, не били думи на молитва, а на власт и господство: Лазаре, излез вън! – и Лазар веднага, след като от четири дни бил мъртъв, застанал пред Него жив; нима не са били едновременно заповед на Живия и молитва на Животворящия? Той извикал със силен глас, и това било заради присъстващите, защото можел да го възкреси не само тихо, но и само с волята Си, и то отдалече, докато камъкът още лежал на гроба. Но Той се приближил към гроба и казал на присъстващите да отместят камъка. Тогава всички усетили миризмата на разлагане и тогава със силен глас извикал Лазар, повикал го при Себе Си и точно тогава го възкресил. И всичко това – за да видят със собствените си очи – защото били край гроба, за да усетят със собствените си носове смрадта на мъртвото тяло, което от четири дни лежало в гроба, и да усетят със собственото си осезание – тъй като със своите ръце докоснали камъка, когато го отмествали от гроба, след това плащаницата и покривалото на главата, когато ги отвивали, както и лично да чуят гласа на Господа, който достигнал до ушите на всички присъстващи: и следователно чрез всичко това те узнали и повярвали, че Той е Този, Който зове несъществуващото като съществуващо (вж. Рим. 4:17), Който носи всичко със силата на Своята дума и Който в началото само със Своята дума е привел всичко от небитие към битие.
Така, след всичко, което се случило, незлобивият народ повярвал в Него, и то не само мълчаливо вярвал, но и започнал и с думи, и с дела да проповядва Неговото Божество. След възкресяването на четиридневния Лазар Господ, като намерил едно осле, което учениците преди това подготвили, както казва евангелист Матей (21:1), го възседнал и влязъл в Йерусалим, според пророчеството на Захария, който е казал: Ето, твоят Цар иде при тебе, праведен и спасяващ, кротък, възседнал на ослица и на младо осле, син на подяремница (Зах. 9:9). С тези думи пророкът е обявил, че този Цар, за Когото е пророкувал, е единственият истински Цар на Сион. Твоят Цар, казва той, не е страшен, нито гневен, нито прави зло, нито води след себе си щитоносци и меченосци, нито множество пешаци и конници, нито е алчен, нито има нужда да Му служат и да заповядва, нито Му трябва робство и покорство, които са безчестни и пагубни, но Негов отличителен белег са смирението, бедността и скромността, защото Той иде, яздейки малко осле, а не придружен от много хора. Затова Той е единственият праведен Цар, Който спасява в праведност; и Той е кротък, защото има особена кротост, както Сам казва за Себе Си: Поучете се от Мене, понеже съм кротък и смирен по сърце(Мат. 11:29).
И така, след като възкресил Лазар от мъртвите, Царят, яздейки на осле, влязъл в Йерусалим. Всички хора –деца, възрастни, старци – постилали дрехите си по пътя и носейки палмови клонки, които са символ на победата, побързали да Го посрещнат, като Подател на живота и Победител на смъртта. Паднали ничком пред Него, след което Го последвали, не само при влизането Му в града, но и на самото свято място, пеейки със силен глас: Осана Сину Давидову! Осана във висините! Похвалната песен „Осана” се възнася към Бога, защото в превод тя означава: „Спаси, Господи”. Добавяйки „във висините”, те показали, че Той се прославя с песен не само на земята и не само от хората, но и от ангелите на небесата.
Пеейки Му така, те Го признават за Бог, противопоставяйки се на лукавия и богоборчески план на книжниците и фарисеите, които възнамерявали да Го убият. Те безумно говорели за Него: Какво да правим? Тоя Човек върши много чудеса. Ако Го оставим тъй, всички ще повярват в Него, – и ще дойдат римляни, та ще ни разорят и страната и народа (Йоан. 11:47-48). А народът какво казва? – Благословен Идещият в име Господне, и с това показва, че Той е Онзи, Който е от Бога и Отца, и Който е дошъл в името на Отца, както и Сам Господ е казал за Себе Си: Аз дойдох в името на Моя Отец; излязох от Отца и дойдох на света (Йоан. 5:43; 16:28). Под думите: Благословено царството на отца ни Давида, което иде, се подразбира такова царство, в което според пророчеството ще повярват и многобожните езичници, особено римляните. Този Цар не е само над Израил, но Той изпълнява очакванията и на езичниците; и, според пророчеството на Яков, Той вързва о лоза своето осле и о лозата на най-доброто лозе – пърлето на своята ослица (Бит. 49:11). Лозовите пръчки са Господните ученици, на които Той е казал: Аз съм лозата, вие пръчките (Йоан. 15:5). Чрез тези лози Господ присъединил към Себе Си пърлето на Своята ослица, тоест Новия Израил от езичницrje, онези, които по благодат станали Авраамови синове. Ако това Царство представлява надежда и за езичниците – както казали онези, които посрещнали Христос – тогава защо ние, които вярваме в Него, да се плашим от римляните?
Следователно, бидейки като деца, не по ум, а по незлобие, вдъхновени от Дух Свети, те принесли на Господа съвършена хвалебна песен, свидетелствайки, че Той, като Бог, е оживил четиридневния мъртвец Лазар. Видели такива чудеса и децата, които пеели: Осана Сину Давидову!, книжниците и фарисеите възнегодували и казали на Господа: Чуваш ли, какво казват те (Мат. 21:16). Колко лесно Господ би могъл да им каже: „Как можете още да не вярвате, да не чувате, да не разбирате!”, защото Той, Който по достоен начин бил възпяван, обръщайки се към онези, които Го порицавали, можел да каже: „Да, Аз по невидим начин чувам онези, които разсъждават за Мен, както и онези, които Ми пеят, но дори ако те замълчат, камъните ще проговорят. Вие и досега не сте разбрали пророчеството: Из устата на младенци и кърмачета Ти си стъкмил похвала.” Това било велико чудо, че и простите, и децата, и неуките по съвършен начин богословстват за Бога, въплътил Се заради нас, влагайки в устата си ангелската песен. И както ангелите на Рождеството на Господа запели: Слава във висините Богу, и на земята мир, между човеците благоволение (Лук. 2:14), така и сега децата, при Неговото влизане в Йерусалим, запели съответния химн, казвайки: Осана Сину Давидову, осана във висините!
Братя, да бъдем и ние – и млади, и стари, и началници, и подчинени – незлобиви като деца по отношение на злото, и, укрепени от Бога, да получим награда и да понесем символа на победата не само над нечистите страсти, но и над невидимите и видимите врагове, та по благодатта на Словото да получим своевременна помощ. Именно това малко осле, което заради нас възседнал Господ, било предобраз на народа, който ще Му се покори, и към който принадлежим и ние, независимо дали сме началници, или подчинени.
Както в Иисус Христос, по думите на светия апостол, няма ни мъжки пол, ни женски, ни елин, ни юдеин, но всички са едно, така и в Него няма нито началник, нито подчинен, но всички ние – с вярата в Него, по Неговата благодат – сме едно. Намирайки се в Неговото Тяло, в Църквата, ние имаме една Глава – Него, по благодатта на Всесветия Дух сме съединени в един дух; всички сме приели едно кръщение; и всички имаме една надежда; и един е нашият Бог, над всички и чрез всички, и във всички нас. И така, да се обичаме едни други, и да се приемаме едни други, и да се грижим едни за други, защото сме съединени едни с други. Признакът, по който се познава, че сме Негови ученици, е любовта, и бащинското наследство, което Той ни е оставил, отивайки си от този свят, е любовта. И последният съвет, който ни е дал, отивайки при Своя Отец, утвърждава нашата взаимна любов.
Да се стремим да следваме съвета на Отца и да не отхвърляме Неговото наследство, нито знаменията, които ни е дал, за да не отхвърлим нито осиновението, нито благословението, нито ученичеството, с което ни е удостоил, за да не ни се случи да отпаднем от онова, на което се надяваме. И както по пътя за Йерусалим, в навечерието на страданията на Спасителя, народът постилал дрехите си пред Него, и не само народът, но и началниците на народа (говоря за Господните апостоли), така и ние, и началници, и подчинени, да постелим дрехите си, които имаме, именно нашето тяло, покорявайки неговите желания на духа, та не само да се удостоим да видим и да се поклоним на спасителните Христови страдания и Неговото Свято Възкресение, но и да се насладим на съединението с Него. Защото ако сме сраснати, казва апостолът, с подобието на смъртта Му, то ще бъдем съучастници и на възкресението (Рим. 6:5), което нека всички посрещнем по благодатта и човеколюбието на Господа и Бога и наш Спасител Иисус Христос, на Когото подобава всяка слава, чест и поклонение, с безначалния Негов Отец и Животворящия Дух, сега и винаги, и във вечни векове. Амин. | http://www.eparhija-sumadijska.org
*******************************
В тази последна седмица от Великия пост, която е най-тъжният и драматичен епизод в човешката история, винаги се връщам назад във времето и ме връхлитат пасхални размисли за „осанна–разпни Го“. Тежката ситуация, в която човекът – венец на Божието творение, постави своя Спасител Господ Иисус Христос. Ситуация, започваща с „Осанна“ и завършваща с „разпни Го“. Ситуация, в която картината на празничния Вход Господен в Йерусалим се помрачава от кръстните страдания на Сина Божии. Ситуация, в която в челен сблъсък се изправиха доверието и предателството.
Ситуация, за която си мислех, че зная всичко, но се оказа, че не зная най-същественото за нея, а именно причината за това защо се е случила тя в човешката история… Защо не друг, а именно Спасителят на човешкия род е подложен на това изпитание – въздигнат и поруган? Защо беше приветстван с осанна и само след няколко дни без каквато и да е причина остана сам с горчивия привкус на дивото и разярено „разпни Го“? Кое може да накара венецът на Божието творение да предаде не друг, а самия Син Божии? Въпроси на пръв поглед тривиални, но в същото време екзистенциални. Въпроси чиито отговори са търсени векове наред. Въпроси, които ме карат да се замисля и да осъзная, че тази ситуация, случвайки се във времето с Христос не остава изолирана. Продължава да се мултиплицира с всеки един от нас, макар и в много по-малка степен, несравнима с тази на Спасителя. Носейки кръста си, всеки човек има своите моменти на „осанна“ и „разпни го“. Моменти, в които е изпитал радостта и удовлетворението от това да бъде издигнат на пиедестала на „осанна“ и болката и разочарованието от „разпни го“.
Банално, но в същото време странно. Две думи – „осанна“ и „разпни го“, думи които описват цялата екзистенциална история на човечеството. Най-странното обаче е, че това, което ги свързва, е доверието. Странно е и за мен, че едва сега осъзнах, че доверието е в основата на „осанна – разпни Го“.
Доверието на другите към нас и нашето доверие към тях и Бога. Доверието, което най-общо може да се обрисува като обикновен молив с гумичка. Молив, с който пишем и трием част по част от нашето доверие към всички и всичко. Молив, който в повечето случаи използваме, опирайки се единствено на себелюбието и честолюбието си. Молив, за който не си даваме сметка, че с всяко писане и триене намалява безвъзвратно.
Да се научиш да пишеш с молива на доверието е най-трудното и отговорно нещо в живота. Трудно, защото доверието е онова важно нещо, върху което изграждаме нашите убеждения и вяра, а отговорно защото губейки доверието си, ние губим част от себе си.
Да се отпуснеш и да се доверяваш на някого или нещо е най-сложната и рискована екзистенциална задача за нас. Не случайно древните римляни са казали: „Доверявай се, но гледай на кого се доверяваш“. Така е не защото доверието е сложно нещо, а защото ние го правим такова. Пишейки своето доверие, ние търсим първо себе си, триейки го, ние търсим своята сигурност. И в двата случая любовта я няма. Затова и според мен доверието, чиято основа е търсенето на сигурност, а не на любов, е причината за екзистенциалната ситуация „осанна – разпни Го“. Само по този начин бих могла да си обясня поведението на древните юдеи към Христос, които го посрещат в Йерусалим като Цар с думите „осанна“, вървят след Него в тържествена процесия и само след няколко дни Го предават с думите „разпни Го“.
Но този грях не бива да го вменяваме само на тях, защото и ние самите много често изпадаме в капана на измамното доверие. Когато се кръщаваме, ние Го посрещаме в живота си като наш Спасител и Цар с думите „осанна“, но когато дойдат първите сериозни изпитания, Го забравяме и търсим решение на проблемите си единствено в рамките на нашите възможности.
Подобни ситуации ме карат да се замисля защо и моето доверие в Бога понякога се срива? Нима някога ме е предал или пък ме е изкачвал на пиедестала на „осанна“ и след това ме е сривал с земята, както аз го правя с Него. Не, разбира се. Отговорът на въпроса ми най-вероятно се крие в моето неправилно изписване на доверието ми към Него. Изписване, в което е видно, че съм вплела и егоистичния ми стремеж за сигурност и благополучие тук и сега. Изписване, което коренно се различава от Неговото доверие към мен. Защото въпреки съмнението и непослушанието ми, Бог всеки път ми показва, че е запазил непроменено Своето доверие към мен, доверие, в чиято основа е непроменената бащина жертвоготовна любов. Онази същата, с която е създал Ева, помилва прелюбодейката и изцери жената, страдаща от кръвотечение.
В този ред на мисли смятам, че е погрешна широко разпространената максима, че любовта се крепи на доверието. Според мен не доверието трябва да определя и изгражда любовта, а обратното – любовта трябва да сътворява доверието. Защото доверието не е лист хартия, както си мислят някои, който като се намачка веднъж, никога не може да стане какъвто е бил. Когато доверието е основано на любовта, тя никога няма да позволи на този лист хартия да се появи и най-малка гънка. Тя е „дълготърпелива, пълна с благост, любовта не завижда, любовта се не превъзнася, не се гордее, не безчинствува, не дири своето, не се сърди, зло не мисли, на неправда се не радва, а се радва на истина, всичко извинява, на всичко вярва, на всичко се надява, всичко претърпява“ (І Кор. 13:4-7).
Затова, когато в основата на нашето доверие към Бога и хората положим любовта, а не търсенето на сигурността и изгодата, ситуации като „осанна – разпни Го“ няма да съществуват.
*****************************
ОМИЛИЈЕ
ВЕЛИКИ ПОСТ – НЕДЕЉА ШЕСТА
Јеванђеље о разделењу стада у присуству Пастира
Јов. 12, 1-18. Зач. 41.
Ко доноси радост дому једном? Добар гост.
Ко доноси још већу радост дому једном? Пријатељ дома.
Ко доноси највећу радост дому једном? Домаћин дома када дође после дужег одсуства.
Благо рукама које прихватише Христа Господа као доброг госта, и угостише Га!
Благо устима која Га поздравише као пријатеља!
Благо душама које Му се поклонише с похвалном песмом као домаћину!
Али неки Га не познаше и не примише, нити као госта, нити као пријатеља, нити као домаћина, него својим рукама дигоше камен на Њега, и својим смртним душама припремише смрт телу Његовом.
Такво је божанско својство Господа Исуса, да где год се Он појавио, Бог у човечјем телу, људи су се делили надесно и налево од Њега, као што ће се поделити при Његовој појави последњега дана земаљске историје. И дан данас кад се поведе разговор у световном друштву о Господу Исусу, људи се деле надесно и налево. Како ли је тек оштра морала бити та деоба у дане Његовог телесног живота на земљи!
Данашње јеванђеље описује два случаја такве оштре подељености мећу људима у односу према Господу нашем. У првом случају, на вечери у селу Витанији, присутни су се били тако поделили, да су на једној страни били апостоли, васкрсли Лазар и његове сестре, Марта и Марија, које су гостиле Господа, а на другој Јуда издајник, који је протествовао што је Марија излевала мирисно уље на главу Господа. У другом случају, на једној страни био је народ који је свечано дочекивао Господа при уласку Му у Јерусалим, а на другој фарисеји, књижевници и првосвештеници, који су се саветовали да убију не само Христа но и Његовог пријатеља Лазара. На шест дана пре пасхе дође Исус у Витанију где беше Лазар што умре, кога васкресе од мртвих. Где је био Господ пре тога? Из претходног јеванђеља види се да се Он одмах по васкрсењу Лазара удаљио близу пустиње у неки град Јефрем. А удаљио се из просте осторожности да Га старешине јеврејске не ухвате и не убију. Јер васкрсење Лазара узбунило је ове безумне старешине више од свију других чуда Његових. Види се да је овај Лазар био човек чувен и знаменит, што сведоче и многобројне посете дому његову како у време његове смрти тако и по васкрсењу. Многи од Јудејаца беху дошли к Марти и Марији да их теше за братом њиховим (Јов. 11, 19); и: многи њега ради иђаху да виде чудо сотворено на њему Господом (12, 11). Па како још није било дошло Његово време, Господ се повукао даље од Јерусалима и склонио од злоковарних непријатеља Својих. И ово је Он учинио ради нас. Прво зато, да се Његова смрт не би десила у тајности него пред стотинама хиљада сведока, који су се о Пасхи сабирали у Јерусалим; да би тако цео свет знао да је Он несумњиво умро, те да би после било очигледно и несумњиво чудо Његовог васкрсења. Друго зато, да нас научи савршеној покорности вољи Божјој, те да и ми не јуримо у смрт пошто пото, по нашим сопственим саображењима, него да испитујемо вољу Божју и да будемо готови пострадати онога часа који нам се открије. Јер ако се потпуно предамо вољи Божјој ни длака с главе наше неће погинути (Лк. 21. 18), и све ће нам се десити у оно време у које треба да се деси, а не пре и не после. Ако смо достојни да умремо мученичком смрћу за Христа Господа, и ако смо при том потпунце покорни вољи Божјој иштући при том славу Божју а не нашу, онда ће наша мученичка смрт доћи у време и на начин како је то најкорисније и за нас и за наше ближње. Не треба, дакле, мислити, да је Господ Исус избегавао смрт склањајући се испред Својих џелата: Он је није избегавао него само одлагао до онога часа који је Оцем Његовим био одређен, до онога часа када ће смрт Његова донети највише користи свету. А да Господ није имао страха од страдања и смрти јасно је из Јеванђеља као светлост сунца. Тако једном је Он прорицао Своје страдање и смрт, кад га је Петар почео одговарати од таквих мисли с уверавањем да му се то неће десити, Господ је запретио Петру и рекао страшне речи: иди од мене, Сатано, јер ти не мислиш што је Божје него што је људско (Мк. 8, 32-33)!
На шест дана пред Пасху Господ се опет вратио у Витанију, где је живео Његов пријатељ Лазар, кога је Он васкрсао из мртвих. Ту је за Њега била спремљена вечера. И онде му зготовише вечеру, и Марта служаше, а и Лазар сеђаше с њим за трпезом. Јеванђелист Јован прећуткује дом где је била та вечера. Могло би се мислити на први поглед да је то било у дому самога Лазара. Но према јеванђелистима Матеју (26, 6) и Марку (14, 3) изгледа јасно, да је вечера била у дому Симона губавога, пошто се код та два јеванђелиста описује истоветан догађај као и код Јована. Иначе би се морало претпоставити да се тај истоветни догађај десио два пута у Витанији, и то у врло кратком размаку времена: једном у дому Лазаревом а други пут у дому Симона губавог, што је мање вероватно. Овај Симон указивао је своје гостопримство Господу несумњиво из разлога што је Господом био исцељен од губе. Јер се не да ни замислити, с обзиром на страшну строгост Мојсејевог закона, да би један губав човек приређивао вечере и позивао толике госте, када ни најближи његови сродници нису смели имати с њим никаква додира. А и Лазар сеђаше с њим за трпезом. Јеванђелист нарочито истиче ово, да тиме покаже стварност Лазарева васкрсења. Васкрсли мртвац живео је својим обичним животом телесних људи: кретао се, ишао у госте, јео и пио. Он није био једна тренутна сенка, која се неком опсеном појавила пред људима па убрзо ишчезла, но жив, здрав и нормалан човек какав је био пре своје смрти и болести. Господ га је васкрснуо и удаљио се из Витаније у град Јефрем на неколико дана. И у присуству и у одсуству Христовом васкрсли Лазар подједнако је био жив човек; да се не помисли и не каже, дакле, да се тобож Лазар само у присуству и под „сугестијом“ Христовом појављивао људима као жив. Сада пак када се Господ поново вратио у Витанију, ево Лазар седи с Њим за трпезом и гостује у свога суседа – а можда и сродника – Симона. Како диван призор! Господ седи за вечером са два човека којима је Он дао више него што им сва васиона може дати: једнога је подигао из мртвих а другога је исцелио од губе. Једноме је тело трулело од гроба а другоме од губе. Он је Својом чудотворном силом повратио првоме живот а другоме здравље. И сада, пред сам Свој полазак на часни крст, Он се склања код њих и налази у њима благодарне пријатеље. О, кад би сви ми знали колико нас Христос сваки дан спасава од трулежи ове земље и губе овога страсног живота, ми би Га непрестано гостили у срцу своме, и не би Га пуштали да оде испод крова наше душе!
А Марија узевши литру правога нардова многоценог мира помаза ноге Исусове, и отре косом својом ноге његове, а кућа се напуни мириса од мира. Прва два јеванђелиста пишу, да је жена просула миро на Христову главу, при чему свети Марко још додаје: разбивши скленицу леваше му на главу. Најскупоценија мира држана су у добро залемљеним и тврдо запечаћеним скленицама. Жена је разбила грлић од стаклета, па је онда излевала миро најпре по Његовој глави па онда – у знак неизмерног поштовања према Њему и своје сопствене смирености – и по ногама. Она се није трудила да лагано отвори стакло него га је разбила још и зато што је имала намеру да све миро, без остатка, излије на Господа. И тако, док је Марта служила по кући и око трпезе као и увек, дотле је Марија на свој начин одавала пошту чудотворном Учитељу. Две рођене сестре изражавале су своје поштовање према Господу на два разна начина. Другом једном приликом кад је опет Марта служила а Марија седела крај ногу Христових и слушала Његове свете речи, Господ је одао већу похвалу Марији но Марти рекавши: Марија је добри дијел изабрала (Лк. 10, 42) хотећи тиме да истакне претежну важност духовне ревности над телесном ревношћу. Сада пак Марија је набавила скупоцено нардово миро и, по источноме обичају, левала га по глави и по ногама Онога који је Својом надприродном чистотом омивао и миросавао њену душу. При овоме догађају присутни су се поделили у осећају, сви су ћутали и ћутањем одобравали поступак Маријин, но један само од њих нити је ћутао нити је тај поступак одобравао. Ево како јеванђелист, који је и сам био присутан ту, описује негодовање тога једнога: онда рече један од ученика његових, Јуда Симонов Искариотски, који га намераваше издати: зашто се ово миро не продаде за триста гроша и не даде сиромасима? А ово не рече што се стараше за сиромахе него што беше лопов, и имаше ковчежић, и носаше што меташе у њ. Према првој двојици јеванђелиста није сам Јуда негодовао него и остали ученици (Матеј) или још неки од присутних (Марко). Да су још неки негодовали, било тајно у души било полугласно, јасно је и из одговора Христовог у данашњем јеванђељу: не дирајте у њу …. јер сиромахе свагда имате са собом а мене немате. Господ, дакле, одговара у множини. Но ма колико њих да је негодовало и ма како да је опажљиво било њихово негодовање, главно је да је Јуда најљуће, најгласније и најизразитије негодовао. Зашто јеванђелист Јован спомиње само њега? И то још га нарочито бележи са пуним именом, и са ознаком издајника? Да га читаоци не би помешали са другим Јудом апостолом. Јуда протествује, дакле, зашто се оно скупоцено миро изли бадава а не продаде, и новац не раздели сиромасима. Он означава и високу цену тога мирисног уља: триста пењаза, или триста гроша. То је заиста висока цена једне скенице мира; то износи неколико златних дуката. Но то баш показује превисоко страхопоштовање које је Марија имала према Господу Исусу. Ко зна колико је времена она штедела док је заштедела толики новац, да га одједном утроши, и тиме овековечи један тренутак времена? Јуду је дубоко заболело то што тих неколико златних дуката нису звекнули у његов ковчежић. Јеванђелист отворено каже да он беше лопов. Наравно, да је Господ то знао, тј. знао је, да Јуда подкрада ковчежић, у који су сабиране добровољне жртве за издржавање сиромаха. Но и ако је то Господ знао, Он никад није хтео изобличити Јуду за крађу, можда зато што је Он дубоко презирао новац, те није хтео о томе уопште да говори, а можда и зато што је чекао час, па да у једној речи каже о Јуди све што се могло казати. Ево те страшне речи, коју Господ рече о Јуди пред ученицима Својим: Не изабрах ли ја вас дванаесторицу, и један је од вас ђаво (Јов. 6, 70-71)? Нашто, дакле, називати Јуду само лоповом, кад је он заслужио да се назове ђаволом?
На његово негодовање ево шта Господ одговара: Не дирајте је; она је то сачувала за дан мога погреба. Јер сиромахе свагда имате са собом а мене немате свагда. О, да дивна и дирљива одговора! Она иста уста која су изрекла: милости хоћу а не жртве, и која су казала богатоме младићу: продај све што имаш и раздај сиромасима – та иста уста сада оправдавају Марији због просипања скупоценог мира. Није ли ту каква противречност? Не, никако; јер не живи човек само о хлебу, и јер и ово дело Маријино јесте колико жртва толико и милост, и то милост према највећем Сиромаху који је икада ходио по овој земљи. Јер није толико сиромах онај ко је одувек био сиромах и чији су ђедови и прађедови били сиромаси, али је прави сиромах један цар кад се изједначи са сиромасима, а шта тек да кажемо за Цара над царевима који је од постанка царовао над бесмртним војскама ангелским, па је из човекољубља учинио се човеком родивши се у пећини и поставши слуга свима? Волови и овце позајмили су Му своју шталу као новорођеном младенцу, а по смрти ко ће Му пристојно помазати мртво тело Његово, бар онолико колико је то обичај и са сиромасима кад умру? Ево ко – Марија. Као Духом научена она унапред свршава овај чин помазања тела Христовога припремајући га тако за погреб. За њу, ово је тајна вечера, на којој она свршава једну тајну не над живим него над мртвим Господом. Као да је знала, да ће моћни Чудотворац који је њеног брата повратио међу живе и губавог домаћина вечере међу здраве кроз два три дана пасти у руке злочинаца који ће га злочиначком смрћу уморити. Зато – не дирајте у њу; пустите је нека врши погребни обред нада Мном. А сиромахе ћете свагда имати са собом, па се старајте да на њима испуните заповест Моју о милосрђу. Што учините сиромасима, учинили сте Мени; но исто тако: што учинисте Мени, учинили сте сиромасима. Оно што Мени учинисте Ја ћу троструко вратити и вама и сиромасима вашим. Још је Господ рекао: заиста вам кажем: где се год успроповеда јеванђеље ово по свему свету, казаће се и то за спомен њезин (Мк. 14, 9). Видите ли како наш царствени Господ царски награђује учињену Му услугу! Он награђује љубав стоструком љубављу, и потрошених триста гроша, за којима је Јуда толико жалио, Он отплаћује Марији бесмртном славом. За триста гроша, које би крадљиви Јуда сакрио у мрак заједно са именом Маријиним, Марија је купила неисплативи бисер, наиме једну корисну поуку милионима и милијардама хришћана, поуку о том како Господ царски плаћа онима који Њему служе.
Разумеде пак многи народ из Јудеје да је (он) онде и дођоше не само Исуса ради него и да виде Лазара кога подиже из мртвих. А првосвештеници се договорише да и Лазара убију, јер многи њега ради иђаху из Јудеје и вероваху у Исуса. Ево опет људи подељених од силе Христове! Једни иду да виде чудотворца, и Лазара, чудо Чудотворчево; а други се договарају да убију обојицу, не само Христа него и Лазара. Зашто Лазара? Да би тако уништили и живог сведока чудотворства Христовог. Но зашто се онда нису договорили да побију и све остале људе, жене и децу, на којима је Господ показао Своју божанску моћ, – све слепе који су прогледали, и глуве који су прочули, и неме који су проговорили, и сумасшедше који су се уразумели, и мртве који су васкрснули, и губаве који су очишћени, и узете који су исцељени, и раслабљене, хроме, бесне, и остале и остале, који су чудом оздрављени? Сведоци Христове чудотворне моћи постојали су по градовима и селима на све стране земље израиљске. Зашто се првосвештеници не договорише, да све њих побију, него само Лазара? Не зато што су се ови зли људи бојали крви и што су жалили људе него само зато што је то било неизводљиво и по њих саме опасно. А Лазара су нарочито хтели убити зато што је његово васкрсење изазвало, изгледа, веће узбуђење по Јудеји него ма које друго чудо Спаситељево; па онда и зато што је многи народ врвео да види Лазара и видевши га почео веровати у Господа Исуса; а можда још и зато што је Пасха била сасвим блиско, па су се бојали да сав народ који се о Пасхи сабира у Јерусалим не крене за Витанију да види оживелог мртваца и не поверује у Христа. И тако док је народ тражио спасења, дотле су се његове духовне вође трудиле да му заграде и спрече пут ка спасењу. Но сав труд ових злобних вођа народних против Божјега дела остао је узалудан. Што год су више они притискивали дело Божје, то је оно више избијало на видело. То се показало јасно и доцније са црквом Христовом до дана данашњега: читаве војске противника Христове цркве нападале су ову и споља и изнутра, но сви ти напади не само што нису успели да је сруше него су јој, на против, баш тиме помогли да се рашири и да се утврди у свету. Не могу слабе људске руке војевати против Свемоћнога Творца и Његовог дела. Оно што Он хоће бива упркос свих противних сила у Паклу и на земљи.
Догађај који се даље описује у данашњем јеванђељу показује колико је народ био отворенији за истину од својих вођа, и колико великодушнији и благодарнији. Тај догађај познат је под именом свечаног уласка Христовог у Јерусалим. А сутрадан многи од народа који беше дошао на празник чувши да Исус иде у Јерусалим узеше гране од палме и изиђоше ми на сусрет, и викаху му говорећи: Осана! благословен који долази у име Господње, цар Израиљев. Сутрадан, по вечери у Витанији, Господ се кренуо за Јерусалим, за град који убија пророке. Но Јерусалим није био обиталиште само тесногрудих фарисеја, и надмених књижевника, и богоборних првосвештеника, но један невиђени мравињак од људских бића, један огроман логор од хаџија и богомољаца. За време пасхе Јерусалим је у себи имао скоро онолико људских душа колико и Рим, тадашња престоница света. Та непрегледна маса људских бића сабирала се у Јерусалим, да као буде ближе Богу. Не може се рећи, да срце незаведене масе народне није видовито. У овоме случају и овога дана оно је уистини наслутио чудновату близину Бога и провидело је у Господу Исусу жељенога Цара из колена Давидова. Зато кад је Господ силазио низ Гору Маслинску, овај народ узлазио је уз ту исту Гору Њему у сретање. Једни простираху своје хаљине на путу пред Њим, други одсецаху гране од маслина и другог дрвећа и њима урешаваху пут, трећи нарочито бираху за ту сврху палмове гране, а сви заједно испуњени радошћу поздрављаху Га клицањем Осана! Осана сину Давидову! Осана на висини! Благословен цар Израиљев који долази у име Господње! Насупрот гвозденоме гњету римском; насупрот покварености и партизанском ситничарству својих старешина, душа народна веровала је у могућност чуда Божјега које ће целокупно несносно стање тренутно изменити. И народна душа је осетила да је носилац тога чуда Исус Господ. Зато Њега и поздравља тако радосно. Како ће Он извести ту темељиту промену у току ствари народ није знао; он је васпитаван да зна само за један начин извођења те промене, наиме помоћу цара из колена Давидова, који ће се зацарити у Јерусалиму на престолу Давидову. Народ је стога гледао у Исусу тога цара и поздрављао Га с радошћу и надом, да ће се Он овом приликом зацарити у Јерусалиму насупрот Риму и насупрот Јерусалиму. Но та вера народна изазвала је страх код фарисеја; и та радост народна изазвала је гњев њихов. Зато неки од фарисеја рекоше Христу, да им запрети да тако не кличу. А кротки Господ, свесан неодољивости силе Своје, одговори им: ако они ућуте, камење ће проговорити (Лк. 19, 39-40). Тако им одговори Цар над царевима, преобучен у сиромаха и јашући на магарету. Јер јеванђелисти описују да је Господ при овом величанственом уласку јахао на магарету.
А Исус нашавши магаре уседе на њега, као што је писано: не бој се, кћери Сионова, ево цар твој иде седећи на магарету. Други јеванђелисти исцрпно описују, како је сиромашни Господ, без игде икакве својине, дошао до магарета. Зато свети Јован прелази преко тога, као познатог, и само велинашавши магаре. Најисцрпније јеванђелист Лука (19, 30-35) описује чудо прозорљивости и власти Христове којом је Господ дошао до тог магарета. Идите у то село према вама, рекао је Господ неким ученицима, и кад уђете у њега наћи ћете магаре привезано на које никакав човек никад није уседао; одрешите га и доведите. Ученици су пошли по заповести, и заиста нашли су све како им је речено. С магаретом је била и магарица, матер његова. Зашто Господ није узјахао на магарицу него на магаре, на коме нико никад дотле није јахао? Зато што се магарица није дала ни јахати ни водити. Магарица представља народ израиљски, а магаре народе незнабожачке. Тако тумаче Свети Оци, и тумачење је њихово несумњиво тачно. Израиљ ће одбацити Христа, а незнабошци ће Га прихватити. Незнабошци ће углавном пронети Христа кроз историју, и заједно с Њим ће ући у Вишњи Јерусалим, у царство небесно.
Али ови ученици његови не разумеше пре: него кад се прослави Исус онда се опоменуше да ово беше за њега писано, и ово му учинише. А, уопште, врло мало разумеше ученици од свега што се збиваше с њиховим Учитељем све докле им се не отвори ум да разумеју и докле их не озари Дух Божји у виду пламених језика. Тек тада разумеше све и опоменуше се свега.
А народ сведочаше који беше пре с њим кад Лазара изазва из гроба и подиже га из мртвих. Зато га и срете народ, јер чуше да он учини ово добро. Овде је реч о две врсте народа: о једнима који су били присутни сведоци васкрсења Лазарева у Витанији, и о свему осталом народу, стеченоме у Јерусалиму, који чу од оних првих о чуду над Лазаром. Први сведочише, а други због тог сведочанства изађоше и сретоше Га. И док се дим од жртава дизао код храма Соломонова; док су се књижевници с досадом препирали о мртва слова закона Мојсејевог; док су отупели свештеници гордељиво распоређивали ток свечаности, док су се старешине народне пућиле и показивале народу као у самоуверењу, да се сав тај народ скупио ради њих; и док су левити тачно и задовољно одвајали делове жртава које њима припадају – дотле је народ чезнуо за чудом и Чудотворцем. Зато су сада непрегледни таласи људских бића, окренути леђима храму Соломонову у Јерусалиму, и жртвеницима и свештеницима, и целој тој немоћној машинерији извештаченог варошког друштва, окренути леђима свему томе управљали лица своја ка Гори Маслинској, низ коју је силазио Чудотворац. Јер шта могу помоћи мртве куле јерусалимске, са живим мртвацима у њима, гладној и жедној души народној, која тражи прозор на затвореном небу и виђење Бога Живога? Обе гордости, које су испуњавале и препуњавале Јерусалим, и римска и фарисејска, нису биле у стању учинити ни једну длаку белом или црном. А гле, низ Маслинску Гору спушта се Онај, који је Својим гласом изазвао четвородневног мртваца из гроба васкрснувши га из мртвих и повративши га из гробне трулежи!
О, да би и ми сви одвратили дух свој од горде но немоћне машинерије овога света, и управили га ка гори небесној, попут Христа Цара! О, кад би и ми управили све наше надање само у њега! Наша душа тражи победиоца и смрти, које сва васиона сама собом не може победити. Христос је тај Победилац. Наша душа гладни и жедни за Царем смиреним и моћним, смиреним због Своје моћи и моћним због Своје смирености, за Царем пријатељем свакога од нас појединачно, за Царем чијој власти нема границе и чијем човекољубљу нема мере. Такав је Цар Христос Господ. Њему, дакле, ускликнимо сви: Осана, осана! Њему нека је слава и хвала, заједно са Оцем и Духом Светим – Тројици једнобитној и неразделној, сада и навек, кроза све време и сву вечност. Амин.
****************
Christian Kresall 
You must be logged in to post a comment.